Podstawowe formy organizacyjne podmiotów gospodarczych
Przedsiębiorstwo
znaczenie funkcjonalne
Występuje wtedy, gdy oznacza rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Działalność ta powinna być stałą działalnością zawodową polegającą na produkcji dóbr, handlu lub usługach, prowadzoną samodzielnie w celach zarobkowych.
znaczenie przedmiotowe
Jest rozumiane jako zespół składników majątkowych i niemajątkowych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. W skład przedsiębiorstwa wchodzą następujące składniki:
firma, czyli nazwa, znaki towarowe i inne oznaczenia, które indywidualizują dane przedsiębiorstwo
księgi handlowe
nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w tym produkty i materiały
patenty, wzory użytkowe i wzory zdobnicze
zobowiązania i obciążenia związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa
prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo
znaczenie podmiotowe
Jest to podmiot stosunków prawnych, czyli podmiot praw i obowiązków wynikających z tych stosunków.
znaczenie ogólne
Jest to jednostka organizacyjna odrębna i samodzielna pod względem gospodarczo-organizacyjnym, finansowo - majątkowym i prawnym, która prowadzi stałą działalność gospodarczą taką jak produkcja dóbr, handel lub usługi w celach zarobkowych i ukierunkowaną na zaspokajanie cudzych potrzeb.
Przedsiębiorstwem NIE JEST więc taka jednostka, której celem nie jest działalność zarobkowa, ani też taka dla której działalność zarobkowa ma tylko charakter uboczny, np. niektóre organizacje społeczne, stowarzyszenia.
Zakład
Jest jednostką stanowiącą pewną całość, wyodrębnioną pod względem organizacyjnym, lokalizacyjnym i technicznym, nie posiadającą osobowości prawnej, a tylko wchodzącą w skład jednostki organizacyjnej, która ma osobowość prawną.
Zakład ma odrębność i samodzielność tylko wewnętrzna w odniesieniu do jednostki organizacyjnej w skład której wchodzi. Siedziba i miejsce działalności gospodarczej zakładu powinny być oznaczone na zewnątrz.
Zakład budżetowy
Jest wyodrębnioną, państwową jednostką organizacyjną świadczącą odpłatnie usługi przede wszystkim w zakresie kultury i działalności socjalnej. W formie zakładu budżetowego funkcjonują na przykład: domy kultury, muzea, biblioteki itd.
W sprawach związanych z działalnością gospodarczą zakładu budżetowego występuje Skarb Państwa. Ze swoich przychodów i rozchodów zakład budżetowy rozlicza się z budżetem państwa.
Gospodarstwo pomocnicze
Jest formą prowadzącą działalność gospodarczą także przez jednostki budżetowe. W sprawach związanych z ich działalnością zwykle występuje Skarb Państwa albo osoba prawna w skład której wchodzi gospodarstwo pomocnicze.
Gospodarstwa te funkcjonują przede wszystkim w:
- szkołach wyższych
- zakładach leczniczych (sanatoriach)
- jednostkach administracji państwowej
W formie gospodarstw pomocniczych prowadzi się:
- warsztaty szkolne
- zakłady remontowo naprawcze
- zakłady introligatorskie
- stołówki
- gospodarstwa leśne
- gospodarstwa ogrodnicze