Teorie bezpieczeństwa, 23.02

Egzamin 17.06- forma pisemna, 40 pytań testowych, zamknięte- 45 min

Przykładowe książki Security Studio, International Security, Security Dialogue, International Relations, Sztuka bezpieczeństwa

Studia nad bezpieczeństwem dzielą się na:

• Stosunki międzynarodowe/Nauki Polityczne/Nauki społeczne

• Nauki o wojskowości

• Bezpieczeństwo wewnętrzne, kryminalistyka i kryminologia, prawo

"(...)To teorie mówią nam, które fakty są istotne, a które nie, innymi słowy, systematyzują nasze postrzeganie świata (...)". Jackson

Każdy z nas widzi świat przez inne "soczewki"-tak samo jak mapa to nie teren- ignorujemy, bądź skupiamy się na różnych rzeczach.

Funkcje teorii:

• funkcja deskryptywna (opisowa)

• eksploracyjna (wyjaśniająca)

• prognostyczna (predyktywna)

• pragmatyczna (praktyczna)

• aksjologiczna (wartościująca)

W naukach przyrodniczych można wiele rzeczy przewidzieć, natomiast teoria w naukach społecznych jest wysoce nieprecyzyjna.

Teoria w naukach społecznych

• typologia zjawiska

• charakterystyka danego fenomenu

W naukach politycznych

• historia myśli politycznej, historia stosunków politycznych

• metodologia, czyli analiza teorii jako rezultatu nauki badawczej

Teorie wyjaśniające (lepsze zrozumienie, wprowadzają intelektualny ład, pozwalają na konceptualizację i kontekstualizację zdrarzeń, różnorodnośc sposobó intrpretacji złożonych problemów.

Teorie konstytutywne (badać założenia wprowadzające, aby ukazać i wyjaśnić nasze wybory, priorytety i uprzedzenia, ponieważ wszystkie formy społęcznej analizy powodują powstanie istotnych pytań co do moralnych i kulturowych postaw obserwatora).

Kryteria teorii:

• spójność- teoria powinna być logiczna, czyli wolna od wewnętrznej sprzeczności

• jasność prezentacji- teoria powinna być sformułowana w sposób jasny i wyraźn

• bezstronność- teoria nie powinna się opierać na czysto subiektywnym wartościowaniu. Zadna teoria nie jest wolna od wartościowania, mimo to powinna być bezstronna w swoich przesłankach normatywnych i wartościach

• zasięg- np. Mieć zastosowanie do możliwie wielu istotnych kwestii. Teorią o ograniczonym zasięgu byłaby na przykład teoria procesu podemowania decyzji przez USA podczas wojny w Zatoce Perskiej. Teoria o szerokim zasięgu będzie ogólną teorią o procese podejmowania decyzji w polityce zagranicznej

• głębia- teoria powinna być w stanie jak najbardziej wyczerpująco wyjaśnić zjawisko, którego dotyczny

Rozwój nauki Th. Kuhn:

• poprzez tzw. Rewolucje naukowe, kiedy to następuje zmiana dominującego paradygmatu

• porównanie paradygmatów jest niemożliwe, każdy z nich funkcjonuje w ramach własnego języka, co uniemożliwia dokonania porównań

• przyjmuje, iż w naukach ścisłych nie mogą w jednym czasie występować dwa paradygmaty. W wyniku rewolucji aukowe jeden zwycięski zastępuje drugi.

• Sytuacja wygląda inaczej na naukach społecznych

Rozwój nauki Karl Popper:

• nauka rozwia się w wyniku wysnuwania przypuszczeń, często na podstawie jednej obserwacji, a pozostałe obserwacje i eksperymenty służą jedynie weryfikacji przypusczeń

• kryterium naukowości teorii jest możliwość jest sfalsyfikowania, obalenia i sprawdzenia

• badanie naukowe należy projektować w taki sposób, aby nie chronić twierdzeń naukowych przed możliwością obalenia

• historia nauki jest ciągiem przypuszczeń, falsyfikacji, poprawionych przypuszczeń, nowych falsyfikacji

Ontologia i epistemologia:

• stanowisko ontologiczne odzwierciedla poglądy badacza na naturę świata, a stanowisko epistemologiczne odzwierciedla poglądy na to, czego możemy się dowiedzieć o świecie, jak można się tego dowiedzieć

• stanowisko ontologiczne badacza wpływa na jego stanowisko epistempologiczne, ale go nie determinuje

• w przypadku kwestii ontologii kluczowe pytanie brzmi" czy istnieje rzeczywistość, która jest niezależna od naszej wiedzy o niej. Naturalizm i antynaturalizm.

Dwa pytania:

• czy obserwator może ustalić "rzeczywiste", czy też "obiektywne" relacje między znawiskami społęcznymi?

• Jeśli tak, to w jaki sposób?

Podwójna hermenautyka- świat jest interpretowany przez aktorów społęcznych (pierwszy poziom hermenautyzacji), a ich interpretacja jest interpretowana przez obserwatora (drugi poziom hermenautyzacji). Antynaturalizm

Epistemologia to teoria wiedzy; najczęściej możemy rozróżnić w jej ramach stanowisko naukowe (pozytywistyczne oraz hermenenautyczne-interprecjonistyczne) co następnie wpływa na załżenie metodologiczne

Epistemologia dzieli się na:

1. Podejście hermenautyczne (interprecjonistyczne):

* ontologia : antynaturalizm

*rozumienie/ świat jest konstruowany społecznie, nie jest możliwe ustalenie zawsze i wszędzie obowiązujących związków przyczynowych między zjawiskami

2. Podejście naukowe/empiryczne

* ontologia: naturalizm

*wyjaśnianie/formułowanie twierdzeń o charakterze przyczynowym

Ontologia/Epistemologia dzieli się na :

• stanowisko pozytywistyczne(P)

• realistyczne(R)

• interprecjonalistyczne(I)

P:

• ontologia naturalistyczna: świat istnieje niezależnie od naszej wiedzy o nim

• nauki przyrodnicze i społeczne są podobne

• celem nauk społecznych jest furmułowanie twierdzeń przyczynowych

• można oddzielić od siebie kwestie empiryczne (dotyczące tego, co jest) od kwestii normatywnych (dotyczących tego, co powinno być)

I:

• świat jest społęczne lub dyskursywnie konstruowany. Odrzucane poglądy, że świat istnieje niezależnie od naszej wiedzy o nim.

Ontologia antynaturalistyczna

• zjawiska społeczne nie istnieją niezależnie od naszej interpretacji na wynik badań wpływa interpretacja/rozumienie zjawisk społęcznych

• obiektywna analiza nie jest możliwa. Przedstawiciele nauk społecznych działają w ramach dyskursów czy tradycji.

R:

• świat istnieje niezależnie od naszej wiedzy o nim.

Ontologia naturalistyczna

• Zjawiska/struktury społeczne są zmanipulowane przez sił przyczynowe- można formułować twierdzenia o związkach przyczynowych

• nie wszystkie zjawiska społeczne i związki między nimi da się bezpośrednio zaobserwować. Istnieją głębokie struktury, które są nieobserwowane, a to, co da się zaobserwować może dostarczać fałszywego obrazu

• realizm

Strategia indukcyjna

• jedna z podstawowych strategii metodologicznych (organizujących czynności badawcze)

• budowanie teorii bierze swój początek z badań polegających na określaniu, opisywaniu indukcyjnym, uogólnianiu związków zachodzących pomiędzy kategoriami obserwacji, a następnie ujęciu ich w zbiór twierdzeń w całości wyjaśniającch.

Strategia dedukcyjna

• uznaje się kontekst odkrycia za nieistotny, nie jest ważne, jak została zbudowana teoria, jakie okoliczności towarzyszyły jej powstaniu- najistotniejszy jest sposób jej uzasdnienia

• uzasadnianie polega na wykazaniu, że wyprowadzono ją dedukcyjnie z teorii

Ontologia naturalizm vs antynaturalizm

Epistemologia pozytywizm vs interpretacjonalizm/postpozytywizm

Metodologia metody ilościowe vs jakościowe

Teoria bezpieczeństwa to teoria, której celem jest zrozumienie i/lub zarzązanie kwestią bezpieczeństwa.- Buzon, Waever

Problemy epistemologiczne bezpieczeństwa:

wyznacznikiem epistemologicznym ( przyjętym za Buzanem i Jansem) będzie tu podział na obiektywne, subiektywne i dyskursywne konsepcje bezpieczeństwa

Podejście teoretyczne definuje typ podmiotów, jakie uznane są za konstytuujące bezpieczeństwo.

Teoretyczne podstawy studiów bezpieczeństwa

Teorie będące elementem "wielkich teorii" stosunków międzynarodowych- teorie głównego nurtu.