27.11.2010r. - Prawo Cywilne
Stan cywilny i jego ochrona
Stan cywilny to status człowieka z punktu wiedzenia jego miejsca w rodzinnie. Niektóre zdarzenia wpływające na stan cywilny podlegają rejestracji w księgach stanu cywilnego. Stan cywilny uważany jest za dobro osobiste człowieka i podlega ochronie. Elementem szeroko rozumianego stanu cywilnego jest miejsce zamieszkania tzw. domicyl. Wg art. 25 KC miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której ta osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Dobra osobiste i ich ochrona
Dobra osobiste człowieka to wg art. 23 KC właściwości identyfikujące daną osobę jako niepowtarzalną jednostkę ludzką. To takie cechy jak Zycie, zdrowie, cześć, nazwisko, wizerunek itp. Dobra osobiste podlegają ochronie w optyce różnych gałęzi prawa, np..prawa karnego. Prawo cywilne przewiduje ochronę niemajątkowa /art. 24/ oraz majątkową.
Ochrona niemajątkowa:
a/ ten czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne.
Tylko ryby nie biorą
b/ w razie dokonania naruszenia można żądać, aby osoba która dopuściła się tego naruszenia podjęła czynności zmierzające do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła oświadczenie o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.
Ochrona majątkowa - polega na możliwości domagania się zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę w przypadkach określonych w art. 445 i 448 KC:
a/ uszkodzenie ciała
b/ rozstrój zdrowia
c/ pozbawienie wolności
d/ zmuszenie do poddania się czynowi nierządnemu za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności
e/ inne przypadki naruszenia dóbr osobistych.
V. OSOBY PRAWNE
1. Pojęcie i Rodzaje osób prawnych
Wg art. 33 KC osobami prawnymi są: Skarb Państwa oraz inne jednostki organizacyjne ,którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. W polskim systemie przesłanką osobowości prawnej jest istnienie przepisu.
W Polsce osobami prawnymi są:
1/ Skarb Państwa, Gminy Powiaty województwa miasto stołeczne Warszawa
2/ fundacje stowarzyszenia związki zawodowe spółdzielnie, partie polityczne
3/ spółki akcyjne oraz spółki z o.o., szkoły wyższe
4/ ZOZ-y publiczne i niepubliczne
5/ przedsiębiorstwa państwowe
Kościelne osoby prawne - to te osoby, którym prawo kanoniczne przyznaje osobowość prawną: parafie, diecezje, zakony, szkoły wyższe.
Nie są osobami prawnymi w Polsce:
1/ sądy
2/ prokuratury
3/ komendy policji, straż miejska
4/ urzędy skarbowe
5/ izby skarbowe
6/ ministerstwa, urzędy wojewódzkie, urzędy marszałkowskie
7/ kancelarie Prezydenta, Premiera, Sejmu, Senatu
8/ CBA, ABW, CBŚ
9/ szkoły podstawowe i średnie /chyba, że są prowadzone przez fundacje/
Najważniejszy podział osób prawnych polega to podział na:
a/ osoby typu fundacyjnego - gminy, fundacje, gdzie podstawą działania jest majątek
b/ typu korporacyjnego będącego zrzeszeniem osób/związki zawodowe
Systemy tworzenia osób prawnych:
a/ system aktów organów państwa - osoba prawna powstaje tu poprzez decyzję, uchwałę, ustawę właściwego organu państwa
b/ system koncesyjny - osobę prawna zakładają założyciele ale wymaga ona do swego powstania zezwolenia, koncesji władzy państwowej - w tym trybie powstają banki KNF towarzystwa ubezpieczeniowe KNF i niepubliczne szkoły wyższe - zgoda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego , fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne - też zgoda Krajowego Nadzoru Finansowego.
c/ system normatywny - osobę prawną zakładają założyciele spełniając przesłanki przewidziane w przepisach prawnych zaś uzyskuje ona osobowość prawną z chwilą wpisu do właściwego rejestru, którym co do zasady jest KRS. W tym trybie powstają: stowarzyszenia, związki zawodowe, spółki z o.o.
Organy osób prawnych
Osoba prawna jest to twór sztuczny, nie może podejmować i składać oświadczeń woli. Wg art. 38 KC osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i opartym na niej statucie. Oznacza to, że działania osób fizycznych wchodzących w skład organów osób prawnych uznawane są za działania osoby prawnej. W skład organów osoby prawnej wchodzą osoby fizyczne. Działania tych osób fizycznych uznawane są za działania osoby prawnej. Poszczególne typy osób prawnych maja właściwe sobie organy, np. w szkole wyższej organami są konwent, senat , kanclerz, rektor, dziekan W spółce z o.o. zarząd i zgromadzenie wspólników. W spółce akcyjnej zarząd rada i WZA w gminie wójt burmistrz prezydent i rada miasta w powiecie zarząd na czele którego stoi starosta
Osoby fizyczne wchodzące w skład organów zarządzających mające zdolność reprezentowania osoby prawnej ujawnia są we właściwym rejestrze, np. w KRS-ie art. 42 KC stanowi ze jeżeli osoba prawna nie może prowadzić swoich spraw z braku organów - sąd ustanawia dla nich kuratora. Kurator zaś powinien postarać się o niezwłoczne powołanie organów a gdyby to nie było możliwe powinien rozpocząć likwidację osoby prawnej.
Zakończenie bytu osoby prawnej
Zdarzenie, jakie powoduje zakończenie bytu osoby prawnej:
a/ nadejście terminu
b/ likwidacja, która może być dobrowolna lub przymusowa /upadłość/
c/ połączenie danej osoby prawnej z inną, które może mieć charakter unii /z dwóch powstaje jedna/ bądź fuzji czyli wchłonięcia /jedna wchłania drugą/.
Tzw. niepełne osoby prawne
Wg art. 33 ze znaczkiem 1 KC są to takie jednostki organizacyjne, które mają zdolność prawną ale którym żaden przepis nie przyznał osobowości prawnej. Zaliczamy do nich handlowe spółki osobowe: jawna, partnerska, komandytowa komandytowo-akcyjna
Wg KC do określenia statusu prawnego tychże niepełnych osób prawnych stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
VI CZYNNOŚCI PRAWNE
1.pojęcie, struktura i Rodzaje czynności prawnych
Formalnie czynności prawne są to instrumenty za pomocą, których podmioty prawa cywilnego kształtują swoją sytuację w obrocie majątkowym i niemajątkowym.
Merytorycznie czynność prawna to stan faktyczny w skład, którego wchodzi jedno oświadczenie woli i z którym to stanem wiążą się skutki prawne nie tylko objęte oświadczeniem woli ale również inne wynikające z ustawy, zasad słuszności i ustalonych zwyczajów /art. 56 KC/
Czynność prawna tworzą
a/ jedno oświadczenie woli
b/ mogą wchodzić w grę inne elementy wpis do rejestru wydanie rzeczy
c/ czynność prawna wywołuje przede wszystkim skutki objęte oświadczeniem woli
d/ ponadto czynność wywołuje skutki i inne wynikające z ustawy, zasad słuszności oraz ustalonych zwyczajów
Oświadczenie woli to przejaw woli danej osoby zmierzającej do wywołania skutków prawnych. Obejmuje ono akt woli i przejaw woli Wg art. 60 KC oświadczenie woli może być złożone w sposób wyraźny bądź dorozumiany - oświadczenie to może być złożone w formie elektronicznej.
Najważniejszy podział czynności prawnych obejmuje:
a/ czynności jednostronne np. testament
b/ czynności co najmniej dwustronne - umowy, kontrakty /zgodne z oświadczeniem woli/
c/ uchwały kolegialnych organów osób prawnych np. WZA
Inne Rodzaje czynności prawnych:
a/ czynności zobowiązujące /konsensualne/ np. umowa zlecenie/ oraz czynności rozporządzające - ustanowienie hipoteki
b/ odpłatne np. sprzedaż umowa o dzieło i nieodpłatne np. darowizny
c/ czynności między żyjącymi, np. testament
d/ czynności samodzielne np. umowa kredytu i akcesoryjne /niesamodzielne/ np. umowa poręczenia
Forma czynności prawnych
Materia ta jest regulowana w art. 73-81 KC Zasadą prawa cywilnego jest swoboda formy która oznacza że czynność prawną można dokonać w formie dowolnej również ustnie chyba że co innego wynika z ustawy bądź woli stron. Forma czynności prawnej jest to szata, w którą przyobleka się czynność prawną. Z uwagi na kształt tej szaty wyróżniamy następujące formy czynn. pr.:
- ustna
- pisemna - zwykła
- elektroniczna
- pisemna kwalifikowana
- notarialna
- urzędowa - zawarcie małżeństwa
- sądowa
Z uwagi na skutki niezachowania formy szczególnej wyróżniamy:
- formę zastrzeżoną pod rygorem nieważności
- formę zastrzeżoną tylko dla celów dowodowych
Formą pod rygorem nieważności jest wg art. 73 par. 2 jest każda przewidziana przez przepisy prawna forma szczególna inna aniżeli pismo zwykłe.
Forma pisemna zwykła natomiast jest forma pod rygorem nieważności tylko wtedy gdy przepis który ją przewiduje wyraźnie tak stanowi.
Forma dla celów dowodowych to każda przewidziana przez przepisy prawa forma pisemna zwykła chyba że z zastrzeżeniem porównaj wyżej. Skutkiem niezachowania formy pisemnej zwykłej są pewne ograniczenia dowodowe określone w art. 74 KC.
Tryby zawierania umów wg KC
Oferta
Negocjacje
Przetargi
aukcje