PAPIERNICTWO C.D.

stępa młotowa - urządzenie przetwarzające zużyte szmaty na masę papierniczą

rafka - urządzenie do wyławiania z masy papierniczej pęczków niedomielonej celulozy, napędzana silnikiem elektrycznym; zapobiega miejscowym zgrubieniom papieru; maszyna została wynaleziona 1829r.

kalander - maszyna do gładzenia arkuszy papieru i tektury

Maszynowa produkcja papieru w Polsce w Jeziornie pod Warszawą (1830r.) Do I wojny światowej istniało na terenie Królestwa Polskiego 15 dużych papierni maszynowych i kilka mniejszych oraz fabryka celulozy drzewnej.

Nowe surowce

Fredrich Gottlob Keller w 1840r. wynalazł mechaniczny przerób drewna na tzw. ścier drzewny.

Szczególnie znaczenie zyskała masa celulozowa siarczynowa opracowana w 1853r. USA przez Benjamina Chew Tilghmana. Ścier drzewny i celuloza to do dziś główne surowce do produkcji papieru.

Do wyrobu papieru służą następujące surowce:

• ścier drzewny

• celuloza (otrzymywana z drewna i ze słomy metodą kwasową lub zasadową)

• szmaty (lniane, jutowe, bawełniane, konopne)

• słoma (żytnia, pszenna, owsiana)

• makulatura

Czarne plamki na papierze świadczą o dużej ilości żywicy w drzewie, które posłużyło przy produkcji papieru.

Wyróżniamy trzy główne etapy procesu produkcyjnego papieru:

I ETAP - przygotowanie masy papierniczej (sortowanie, mielenie, klejenie, barwienie)

II ETAP - przerób masy na papier (prasowanie i suszenie)

III ETAP - wykańczanie (bielenie, barwienie, gładzenie, krajanie)

Papier stosowany do drukowania książek różni się od tego stosowanego do notatników, zeszytów - tusz po tym pierwszym rozlewałby się.

Kwidzyń, Ostrołęka, Świecie - produkcja celulozy dostarczanej do innych fabryk

Zrób to sam…

Papier można wykonać samemu w domu. Potrzebna jest zwykła stara gazeta, podarta na drobne kawałki (8 stron), zalana ciepłą wodą i pozostawiona na 2h do nasiąknięcia. Następnie masę tę miksujemy. Wykorzystujemy 400ml krochmalu (czubata łyżka mąki ziemniaczek + 100ml zimnej wody + 250ml wrzątku, czasem rozcieńczamy 2 szklankami wody). Miksujemy i dodajemy 10l wody. Siatkę umiejscowioną w ramce (płaskie sito) nachyl do miski z powstałą papką. Nabierz trochę, wyciągnij i poczekaj aż woda wycieknie. Odsączoną masę wykładamy na płaską, gładką powierzchnię, pomiędzy filcami lub bibułką i suszymy żelazkiem na najniższej temperaturze.

W zależności od składu:

• bezdrzewny - nie zawierający ścieru

• drzewny - zawierający ścier

W zależności od składu ilościowego danego surowca wyróżnia się10 klas papieru.

Gatunki papieru oznacza się klasami od I do X:

I i II - najwyższa trwałość i moc (Świerzy ścier drzewny): do produkcji banknotów i sporządzania ważnych dokumentów

III - bezdrzewny (100% celulozy - więcej wykorzystanego drewna) to papier specjalny, przeznaczony do wieloletniego przechowywania lub ciągłego posługiwania się nim (np. zeszyty szkolne)

IV - trwałość i wytrzymałość zbliżona do II klasy, papier przeznaczony na druki specjalne

V, VI, VII - dostatecznie dobry, czerpany, duża wytrzymałość i wieloletnia trwałość (np. do druku wielu książek)

VIII - przeznaczona wyłącznie na gazety

IX, X - papier pakowy i tektury szare, kartony

Miarą grubości papier jest GRAMATURA, tj. ciężar 1m² papieru wyrażony w gramach.

W zależności od gramatury:

<25 g/m² bibułka

25-160 g/m² papier właściwy

160-315 g/m² karton

>315 g/m² tektura

Wyróżniamy 3 znormalizowane szeregi powierzchniowe papieru:

• szereg A - do celów administracyjno-biurowych, dokumentacyjnych, itp.

• szereg B - do drukowania książek

• szereg C - do robienia kopert, teczek, skoroszytów, itp.

Podstawowy arkusz w szeregu A nosi symbol A0 - 841 x 1189 mm, co daje powierzchnię 1m².

Kolejne formaty powstają przez składanie arkusza podstawowego na połowy, ćwiartki, ósemki.

Karton jest produktem papierniczym powstającym ze ścieru drzewnego, makulatury, gorszego gatunku szmat.

Wyróżniamy kartony:

• jednowarstwowe (skoroszyty, brystole)

• wielowarstwowe (sklejanie lub sprasowywanie kartonów jednowarstwowych)

Tektura to najgrubszy materiał papierniczy (do 11 mm grubości). Powstaje przez sprasowanie kilkunastu warstw masy papierniczej. Do jej wyrobu używa się grubszych włókien ścieru drzewnego, szmat, makulatury, nie dodaje się jednak wypełniaczy (a kartonach tak).

Ze względu na zastosowanie wyróżnia się:

• tekturę introligatorską

• obuwniczą

• budowlaną (papa)

• walizkową

Tekturę dzieli się również na:

• białą (najbardziej miękka)

• brązową (celuloza nie została poddana wybieleniu)

• szarą ( w znacznej części z makulatury)

Biała i brązowa produkowane są ze ścieru drzewnego białego lub brązowego

tektura introligatorska - wyrób wytworzony z makulatury, kolor jasno-szary, bardzo sztywna twarda tektura

tektura introligatorska czarna - z czarnym barwnikiem

tektura falista - 2-warstwowa, do zabezpieczających elementów, amortyzująca; 3-warstwowa, do produkcji małych pudełek, jako przekładki paletowe; 5-warstwowa stosowana do produkcji pudełek o dużej wytrzymałości

---