Bezpieczeństwo Ameryki Łacińskiej i Karaibów
1.Wyzwania
- dysproporcje w rozwoju gospodarczym
- rozwarstwienie społeczeństwa
- uprowadzenia i porwania
- długotrwałe konflikty wewnętrzne
- największy wskaźnik zabójstw na tym obszarze
- problem analfabetyzmu
- duże skupiska slumsów
- wysoki wskaźnik korupcji
2. Zagrożenia
- handel narkotykami
- walka z zagrożeniami transnarodowymi
- walka z terroryzmem (Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii, Świetlisty Szlak w Peru)
- przestępczość zorganizowana
- rozwijanie się terroryzmu napływowego (Hamas i Hezbollah)
3. Główne obszary niestabilności
Region andyjski
Jeden z najbardziej niestabilnych regionów w Ameryce Łacińskiej i Karaibów. Do tego obszaru zaliczane są Boliwa, Ekwador, Kolumbia, Peru i Wenezuela. Cechą charakterystyczną tych państw jest słabość instytucji państwowych. Duże nasilenie do występowania skłonności do rządów o charakterze populistycznym i autorytarnym.
Konflikt w Kolumbii
Początkiem całego konfliktu był zamach na lidera ruchu liberalnego Jorge Eliecera Gaitana który miał miejsce 9 kwietnia 1948. Spowodowało to wybuch zamieszek w Bogocie. Następstwami tego wszystkiego były liczne podziały państwa pomiędzy, różne grupy polityczne. Zaczęły się tworzyć oddziały partyzanckie. Zdecydowanie pogłębiły się podziały polityczne w społeczeństwie Kolumbijskim. Rząd Kolumbii przez ponad 25 lat usiłował stłumić konflikt z użyciem siły zbrojnej. Zamierzenie okazało się odwrotnie proporcjonalne do zamierzonego planu. Pogłębiło to tylko przemoc i jeszcze bardziej zmilitaryzowało społeczeństwo. Rząd zdecydował się na pertraktacje z ugrupowaniami partyzanckimi. W październiku 1981 powołano specjalną Komisję Pokojową. Z kolei 28 marca 1984 roku podpisano zawieszenie broni z FARC. W kolejnych latach podpisywano kolejne porozumienia pokojowe. Warunkiem partyzantów była możliwość do normalnego życia i uniknięcie prześladowań. Kolejne podpisano w 1990 i 1998 roku. W 2003 podpisano porozumienie z AUC. Aktualnie działają jeszcze dwie organizacje FARC i ELN. Pierwszej wcześniejsze rokowania pokojowe zakończyły się nieporozumieniem. Z kolei ELN wykazuje przychylność do negocjacji. Sytuacja wewnętrzna w Kolumbii ma negatywne konsekwencje dla stosunków tego państwa z sąsiadami. Powoduje liczne zaognianie się sytuacji na granicy z Ekwadorem, Boliwią i Wenezuelą. Rząd kolumbijski oskarża Wenezuelę o wspieranie FARC. Zaś Wenezuela jest przeciwna ingerencji USA w sprawę rozwiązania konfliktu andyjskiego.
Konflikt między Ekwadorem i Peru
Dotyczył dostępu do rzek Maranon i Amazonka przez Ekwador. Ziem które leżą w granicach Peru. Wiele nieudanych prób negocjacyjnych, między innymi podpisanie traktatu pokojowego 29 stycznia 1942. Nie wpłynęły pozytywnie na zażegnanie konfliktu. Następstwem tego była krótkotrwałą wojna w 1995. Dzięki mediacjom USA udało się doprowadzić do tego że obie strony podpisały zawieszenie broni. Zakończeniem sporu było podpisanie traktatu pokojowego po długich i żmudnych negocjacjach 26 października 1998 roku.
Problem Gujany
Jej sąsiedzi Wenezuela i Surinam wysuwają znaczne roszczenia terytorialne do znacznej części terytorium. W 1962 Wenezuela zakwestionowała porozumienie dotyczące granic zawarte w 1899 i zaczęła rozszyć pretensje do obszarów znajdujących się na zachód od rzeki Esequibo. Surinam zaś zgłosił prawa do południowo-wschodniego skrawka Gujany.
Problem obszaru Potrójnej Granicy
Potrójna Granica należą do niej Argentyna, Brazylia i Paragwaj. Jest to obszar wymiany handlowej, jednak w wyniku słabej kontroli granicznej, doskonale rozwinął się przemyt. Do najważniejszych asortymentów które są przemycane należą: handel bronią, narkotykami, kradzionymi samochodami, piractwo komputerowe, Brazylia należy do państw w których łamana jest najczęściej własność intelektualna. Państwa Potrójnej granicy zdecydowały się utworzyć w 1998 specjalną komisję do koordynowania działań na tym obszarze. Z kolei w 2002 nawiązano współpracę z USA w celu zapewnienia sprawniejszej kontroli granicznej, Mimo to problem przemytu istnieje tam nadal.
Region Karaibów
Jest to obszar złożony z kilkunastu małych wysepek o słabym poziomie gospodarczym. Region ten niegdyś był miejscem rywalizacji państw europejskich takich jak Portugalia, Hiszpania, Anglia czy Holandia. Na przełomie XIX i XX wieku stał się strefą wpływów USA. Największymi problemami tego regionu są konflikty transnarodowe, handel narkotykami, niski poziom gospodarczy państw regionu, zaś w większości z nich nieuregulowane procesy demokratyzacyjne. Takimi Państwami są Haiti i Kuba. Pierwsze jest pogrążone w kryzysie politycznym oraz jest uznawane za najbiedniejsze państwo na półkuli zachodniej. Kuba zaś jest państwem w którym istnieje jeszcze system komunistyczny.
Kuba
W 1959 dyktatura Fulgencio Batisty został zastąpiony reżimem Fidela Castro, który ukierunkowywał się w kierunku socjalizmu. Nawet upadek ZSRR nie spowodował wyczekiwanego procesu demokratyzacji tego państwa. Sytuacja ta powoduje to że Kuba jest obszarem destabilizującym cały region Karaibów. Gwarantem trwałości całego istnienia reżimu są siły zbrojne, oraz sprawne prowadzony aparat bezpieczeństwa, odpowiedzialny za utrzymywanie stałej represji. Po upadku ZSRR państwo kubańskie spotkała niewątpliwie trudna sytuacja gospodarcza. Jedynie od poważniejszego załamania gospodarczego ratuje ją współpraca z Wenezuelą. Współpraca będzie prawdopodobnie trwałą do momentu sprawowania władzy w Wenezueli przez Hugo Chaveza. Słaby stan zdrowia Fidela Castro spowodował to że musiał ustąpić władzy. Jego następcą został jego młodszy brat Raul Castro. Wybrany przez parlament 24 lutego 2008 roku. Można wywnioskować że nawet w przypadku ustąpienia władzy przez Raula, państwo nie przejdzie transformacji demokratycznej i pozostanie dalej w systemie komunistycznym, który zaczyna zmierzać ideologicznie do modelu chińskiego opartego na liberalizacji gospodarki przy utrzymaniu politycznych i ideologicznych podstaw systemu.
4. Instytucje międzynarodowe działające na rzecz umacniania bezpieczeństwa w regionie
Organizacja Państw Amerykańskich
Utworzona na podstawie Karty Organizacji Państw Amerykańskich z 30 kwietnia 1948 roku. Łączy on wszystkie 35 państw obu Ameryk. Organizacja polityczna nastawiona na mediację, dialog i podejmowanie decyzji w zakresie pokoju, oraz wspieraniem rozwoju społecznego i gospodarczego na obszarze obu Ameryk. Obejmuje działania dotyczące walki z zagrożeniami transnarodowymi, polityki antynarkotykowej, działań prowadzących do zwalczania i wyeliminowania terroryzmu.
Grupa z Rio
Jest to swoisty rodzaj nieformalnej koalicji państw Amerykańskich. Wzywały do ograniczenia obecności wojsk USA w regionie oraz rozwiązywania konfliktów zbrojnych w tym regionie. Dążenie do współpracy i do integracji w regionie. W organizacji nie uczestniczy Kuba. Dążenie do pogłębiania współpracy dotyczącej zapewnienia bezpieczeństwa w regionie. Dążenie do integracji regionalnej. Grupa z Rio zajmuje się współpracą z ONZ, OPA i innymi organizacjami międzynarodowymi.
5. Działalność USA w regionie
Początkiem całego procesu rozszerzania strefy wpływów USA w regionie była Doktryna Monroe. Region traktowany jest zdaniem opinii publicznej jako „amerykańskie podwórko”. Po okresie upadku ZSRR zainteresowanie sprawami Ameryki Łacińskiej przez USA zdecydowanie zmalało. Jednak mimo wszystko rola USA w tym regionie ma zdecydowany wpływ na bezpieczeństwo na tym obszarze. USA posiada liczne bazy wojskowe, oraz prowadzi działania zapewniające zwiększenie procesu dotyczącego zakupów broni, oraz prowadzeniem szkoleń wojskowych. Skupia się też walką z zagrożeniami transnarodowymi, zwłaszcza po 11 września 2001. Działalność USA w walce z terroryzmem wzrosła zdecydowanie. Państwa Ameryki Łacińskiej zdecydowanie są przeciwne rozszerzeniu się wpływów USA na politykę regionu, czego następstwami są liczne spory. Głównym problemem USA w regionie jest sytuacja na Kubie. Rząd USA wprowadził liczne ograniczenia i restrykcje dla swoich filii które dotychczas handlowały z kubańczykami. Co więcej kwestia Kuby jest swego rodzaju sprawą prestiżową dla USA. Państwa latynoamerykańskie są przeciwne zbyt silnemu angażowaniu się w sprawy regionu, oraz mieszaniu się w politykę kubańską.