Produkt krajowy brutto (PKB) obliczany metodą produktów (suma wartości sprzedaży dóbr finalnych wytworzonych w określonym kraju w ciągu roku - zużycie pośrednie, które wystąpiło przy ich wytworzeniu.
PKB = Wg - Zp,
gdzie:
Wg - wartość globalna Zp - zużycie pośrednie
PKB obliczany metodą dochodów (polega na dodawaniu dochodów (z pracy i od kapitału) powstających w procesie wytwarzania produktów i usług w danym roku, tj. płac, rent, procentów i zysków. Nie dolicza się tutaj wartości transferów (emerytur, rent, stypendiów itp). - dochód
PKB obliczany metodą wydatków na krajowe dobra finalne (obejmuje osobiste wydatki ponoszone na zakup wytwarzanych w kraju dóbr konsumpcyjnych (Ck), wydatki rządowe na zakup krajowych dóbr i usług (Gk), zakup prywatnych krajowych dóbr inwestycyjnych (Ik) oraz wydatki zagranicy na krajowe dobra eksportowane (Ek):
PKB = Ck + Gk + Ik + Ek.
PKB obliczany metodą wydatków dóbr krajowych i zagranicznych.
PKB = C + G + I + X,
gdzie
X: eksport - import = eksport netto.eW
PKN (produkt krajowy netto ) = PKB - amortyzacjaria pieniądz
a
PNB (produkt narodowy brutto) = PKB + dochody netto z zagranicy.
PNN (produkt narodowy netto) = PNB - amortyzacja
DNN (dochód narodowy netto = PNN - podatki pośrednie + subsydia
DNB (dochód narodowy brutto) - stanowi sumę wartości produkcji dodanej wszystkich podmiotów
gospodarczych w cenach czynników produkcji.
DO (dochód osobisty) = DN - zyski przeds. - odsetki netto od składek ZUS + dochody z transferów finansowych rządowych i prywatnych (np. opieki społecznej, stypendiów) + dywidendy
DDO (dyspozycyjny dochód osobisty czyli dochód netto, który konsument może zaoszczędzić lub przeznaczyć na wydatki) = DO - podatki bezpośrednie (dochodowy, majątkowy, spadkowy) - opłaty o podobnym charakterze (kary) od dochodu osobistego.
DDO (dochód rozporządzalny) = K (indywidualna konsumpcja dóbr i usług) + O (oszczędności)
deflator PKB (zw.indeksem cen) = nominalny PKB(w cenach bieżących) / realny PKB (w wielkościach)
realny PKB =nominalny PKB / deflator PKB
DEN ( wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto) = PNB + wartość nierynkowej i nierejestrowanej
działalności + wartość czasu wolnego - wartość ubocznych efektów wzrostu.
Funkcja popytu na pieniądz
M/P = f (Y, i, c)
gdzie:
M - nominalny zasób pieniądza,
P - poziom cen (np. indeks cen towarów i usług konsumpcyjnych).
Y - realny produkt,
i - nominalna stopa procentowa,
c - przeciętny koszt zamiany innych aktywów na pieniądz.
Bm (baza monetarnaM0) to zasób pieniądza wielkiej mocy, który jest podstawą kreowania przez system bankowy podaży pieniądza w gospodarce. Bm to łączna ilość banknotów i bilonu w obiegu pozabankowym (Mg) oraz znajdujących się w systemie bankowym (Mr).
m (mnożnik kreacji pieniądza) obrazuje wielkość zmiany zasobu pieniądza, wywołanej zmianą bazy monetarnej o jednostkę:
m = M / Bm,
M = m x Bm.
Podaż pieniądza to suma gotówki w obiegu (Mg) oraz wkładów na żądanie (Md) w systemie bankowym.
Po podzieleniu licznika i mianownika prawej strony równania przez Md, otrzymuje się:
m = (Mg/Md + 1) / (Mg/Md + Mr/Md)
gdzie:
Mg/Md określa stosunek gotówki w obiegu do sumy wkładów w bankach (tj. ubytek gotówki z systemu bankowego -oznaczmy go jako - cp),
Mr/Md jest stosunkiem całkowitych rezerw bankowych (obowiązkowych i dobrowolnych) do depozytów (oznaczane jako - cb).
m = (cp + 1) / (cp + cb) - wynika, że bank centralny może regulować podaż pieniądza przez zmiany wielkości bazy monetarnej lub wielkości mnożnika (pośrednio wpływając za pośrednictwem stóp procentowych na
wielkości cb i cp), a banki komercyjne używają rezerw gotówkowych do kreacji pieniądza bankowego.
Występuje założenie, że stopa ubytku gotówki z systemu bankowego (cp) dąży do zera, a stopa wszystkich rezerw jest równa stopie rezerwy obowiązkowej (r)
m = 1/ cb = 1 / r - informuje, ile razy zwiększy się suma depozytów bankowych wwyniku pojawienia się w systemie bankowym wkładu pierwotnego Wp.
Podaż pieniądza kreowanego przez system bankowy
(MB) można zapisać zatem jako:
Mb = Wp x 1/r.
Model Solowa:
Y = A x K^a x L^b,
gdzie A - stały współczynnik, Y - wielkość produktu, K - ilość kapitału, L - ilość pracy, a i b - współczynniki elastyczności produkcji w stosunku do nakładów kapitału i pracy, przy czym: a+ b = 1.
Funkcja produkcji ma następującą postać:
Y = A x K^(a+b) x L^(1-a)
Poziom produkcji w stanie równowagi:
Y=Ca+Ksk*Y+I Ca+Ksk*Y=C Y=C+J
Y-Ksk*Y= Ca+I
Y*(1-Ksk)=Ca+I
Y=(Ca+I)/ (1-Ksk)
Jeśli zmieniamy inwestycje ΔI o jakąś liczbę i chcemy dowiedzieć się o ile zmieni się produkcja zapewniająca równowagę, to używamy wzoru:
Ksk+Kso=1, z tego mając podane Ksk możemy wyliczyć Kso podstawiając do wzoru
m= 1/ Kso, mając wyliczone Kso z poprzedniego wzoru, możemy wyliczyć m, dalej to:
ΔY= ΔI*m ΔY- produkcja
Jeśli mamy zbadać czy budżet jest zrównoważony to stosujemy:
Y=C+I+G
C=Ca +Ksk*(Y-T) podstawiamy za T = t*Y C= Ca + Ksk * (Y-t*Y) wyciągamy Y przed nawias
C= Ca + Ksk* Y (1-t) Y= Ca + Ksk * Y(1-t) + I + G Y- Ksk * Y(1-t) = Ca + I + G Y[1- Ksk * (1-t)] = Ca + I + G
Y= Ca + I + G/ 1- Ksk *(1-t) Równowaga występuje, gdy G= T, a G= t*Y Gdy obliczamy poziom cen P jaki kształtuje się w gospodarce, stosujemy:
MV=PT, stąd P= MV/ T ( w zł)
Jeśli podaż pieniądza wzrośnie np.: o 20 %, to wtedy:
M= 120 * M poprzednie i wynik podkładamy do wzoru P= MV/ T
Równanie Fishera
MV = PT, P=MV/T
gdzie:
M - ilość pieniądza,
V - szybkość cyrkulacji,
P - poziom cen,
T - liczba transakcji.
Równanie A.C.Pigou
M=kPY
gdzie:
M - ilość pieniądz,
k - współczynnik ilustrujący udział rezerw w dochodzie realnym,
P - poziom cen,
Y - dochód realny