KLIRENS NERKOWY - Jest to miara skuteczności eliminacji leku z organizmu, którą wyraża się jako objętość krwi całkowicie oczyszczonej z leku w jednostce czasu. Klirens systemowy jest sumą klirensów poszczególnych organów ciała, wydalających lek.
Losy leków w organizmie, szczególnie ważnym przykładem stały się w 1975r.. kiedy to Jusko wraz ze współpracownikami, po raz pierwszy stwierdzili u dzieci chorych na mukowizcydozę, znacznie podwyższony klirens kreatyniny. Zauważyli również niezwykłą farmakokinetykę dykloksacyliny. Chorzy w tym czasie otrzymali subterapeutyczne dawki leku 6,25 mg/kg. Odpowiednio 34 i 50 % wartości w porównaniu z osobami zdrowymi, gdzie brano pod uwagę największe stężenie dikloksacyliny w surowicy i średnie pole pod krzywą stężenia leku, stwierdzono u osób chorych na mukowiscydozę. Klirens nerkowy był bardzo duży, wynosił 268 ± 135 ml/min/1,73 m2 gdzie w porównaniu z 95 ± 28 ml/min/1,73 m2 stwierdzono w badaniach kontrolnych.
Dalsze badania u wielu osób wykazały zwiększenie objętości dystrybucji oraz istotne zwiększenie odsetka podanej dawki niektórych leków rozpuszczalnych w tłuszczach, wydalanych drogą pozanerkową. Przez co trzeba było podawać znacznie większe dawki wielu leków u chorych z mukowiscydozą, aby otrzymać stężenie terapeutyczne i pożądany wynik leczniczy.
Leki podawane doustnie np. cemetydyna, cefaleksyna u osób chorych wchłaniały się znacznie lepiej jak u osób zdrowych. Przyczynami zmian w farmakokinetyce leków u chorych na mukowiscydozę było m.in. mniejsze stężenie niektórych leków w surowicy i zwiększenie objętości ich dystrybucji, były powodem zwiększenia o 30 - 45 % objętości osocza w przeliczeniu na kg. masy ciała, w zależności od tego w jakim stopniu ciężka była ta choroba przy porównaniu z osobami zdrowymi. Lek bardziej rozcieńczony był u osób chorych, oczywiście po podaniu takiej samej dawki. Poprzez zwiększenie objętości moczu wydalanego w ciągu doby oraz przez glomerulomegalię można wytłumaczyć zwiększony klirens nerkowy.
Dzięki badaniom okazało się, że u chorych na mukowiscydozę utrata kwasów żółciowych wraz ze stolcem jest duża, prawie taka jak stwierdzona u niemowląt, u kórych była wykonywana resekcja jelit, natomiast zmniejszona jest frakcja szybkości krążenia wątrobowo - jelitowego żółci. W tej sytuacji leki również są szybciej wydalane ze stolcem jak i te rozpuszczalne w wodzie, wydalane wraz z moczem w ciągu doby.
KLIRENS NERKOWY oblicza się ze wzoru:
CL = Cm * Vm / Co
Cm - stężenie leku w moczu
Vm - objętość moczu
Co - stężenie leku w osoczu