CLIFFORD GEERTS, O GATUNKACH ZMĄCONYCH (NOWE KONFIGURACJE MYŚLI SPOŁECZNEJ)

• Założenia, z których wychodzi Geerts:

1. nastąpiło pomieszanie form gatunkowych

2. uczeni zwrócili się w stronę „wyjaśniania” wynikającego z koncepcji konkretnego przypadku i interpretacji (odeszli od „wyjaśniania” związanego z prawem naukowym i jego realizacją)

3. analogie wywiedzione z humanistyki zaczynają odgrywać rolę w rozumowaniu socjologicznym

• C. Geerts bada zwrot w kulturze, który doprowadził do konfiguracji nowej myśli społecznej

• Powstał problem z zaszeregowaniem autora i zaklasyfikowaniem dzieła

• Zmienił się „sposób naszego myślenia o myśleniu”

• Cechy wiążące teksty ze sobą i cechy wyodrębniające je od siebie, charakteryzują je w takim samym stopniu:

• potrafimy porządkować teksty z punktu widzenia praktycznego, relatywnego, w związku z celami jakie chcemy osiągnąć

• konwencje interpretacyjne są zbudowane tak by pasowały do sytuacji płynnej, zróżnicowanej, zdecentralizowanej, nieskładnej

• Brak cech wyodrębniających nauki społeczne od innych nie spycha ich na margines; dzięki pomieszaniu gatunkowemu badacze nauk społecznych mogą teraz formułować swoje zadania zgodnie z koniecznością wewnętrzną i swoim powołaniem:

• badacze mogą próbować odkryć porządek życia społecznego

• mogą podjąć próbę ustalenia ex post związku swego działania z dyscyplinami pokrewnymi

• mogą przyjąć postawę hermeneutyczną (interpretacyjną)

• badacze pojmują życie społeczne w kategoriach symboli, których znaczenie musi zostać uchwycone jeśli mamy zrozumieć organizację społeczną i formułować jej zasady

• Celem badaczy nauk społecznych jest: wyjaśnianie poprzez interpretację oraz wyodrębnienie tworzywa ludzkich doznań

• Badania nad tym jak epoki, grupy ludzi, poszczególne osoby same dla siebie tworzą sens (istotą jest sens jaki przedmioty socjologicznego zainteresowania mają dla tych do których należą)

• Nauki społeczne szukają analogi w dziedzinie humanistyki, czerpią z humanistycznych modeli analizy - świadczy to o destabilizacji gatunków oraz przełomie interpretacyjnym (analogie rozwijają teorie); dochodzi do współpracy humanistów z przedstawicielami nauk społecznych

ANALOGIA GRY W TEORIACH SPOŁECZNYCH

• dostrzeganie w rozmaitych zachowaniach różnych odmian gry

• Wittgenstein: koncepcja form życia jako gier językowych; pojęcie działania intencjonalnego jako zgodnego z regułą

• ludyczna wizja kultury Huizingi - zabawa jako paradygmatyczna forma życia zbiorowego

• von Neumann i Morgenstern - zachowania społeczne jako wielostronne manewry nastawione na podział dochodu końcowego

• koncepcje Wittgensteina, Huizingi oraz von Neumanna i Morgensterna wprowadzają styl interpretacji łączący mocne poczucie formalnego porządku rzeczy z silnym poczuciem dowolności tego porządku (!!!)

• poglądy Ervinga Goffmana: życie to składnica różnych strategii gry (rodzaj gry zależy od życiowej sytuacji np. gry szpiegowskie, informacyjne, gra ekspresji itp.)

• wszystkie koncepcje życia jako gry łączy pogląd, że istoty ludzie są poddane określonym regułom - reguły narzucają rodzaj strategii, strategie skłaniają ku działaniu, działania stanowią nagrodę same dla siebie

• społeczeństwo to zbiór gier (zbiór konwencji i dostosowanych do nich trybów postępowania)

• KONCEPCJA SPOŁECZEŃSTWA JAKO GRY NIE JEST AKCEPTOWANA PRZEZ HUMANISTÓW - WOLĄ ONI MYŚLEĆ O LUDZIACH JAKO ISTOTACH WOLNYCH !!!

DRAMAT JAKO ANALOGIA ŻYCIA SPOŁECZNEGO

• świat jest sceną, ludzie to kiepscy aktorzy

• koncepcja wywodzi się z obrzędowej teorii dramatu (związek teatru i religii) oraz z idei czynności symbolicznych (związek teatru i retoryki)

• koncepcje te podlegają ocenie humanistów gdyż to oni posiadają wiedzę o dramacie

• obrzędowa teoria dramatu

• jej zwolennikiem jest Victor Turner

• „dramat społeczny” jako proces regeneracji

• występuje na wszystkich poziomach życia społecznego

• dramat wynika z sytuacji konfliktowych i narasta aż po rozstrzygnięcie, które następuje dzięki publicznie odegranym zachowaniom

• wydobywa aspekt czasowy i zbiorowy działań

• idea działań/czynności symbolicznych

• cel: rozplątywanie znaczeń zawartych w inscenizowanych zachowaniach

• zainteresowanie ekspresją

ANALOGIA ŻYCIA JAKO TEKSTU

• najbardziej ryzykowana z analogii

• istotny jest zapis jako utrwalanie znaczeń - mowa jest ulotna, jeśli jednak utrwali się ją na piśmie to też z czasem przeminie, ale pozostanie jej znaczenie

• tak samo jak z zapisem mowy jest z działaniem - działanie przeminie, ale jego znaczenie będzie trwać

• poglądy Altona Beckera; tekst społeczny ma 4 główne porządki relacji:

• relacje zachodzące w samym tekście (SPOJNOŚĆ)

• miedzy tekstem społecznym a innymi tekstami społecznymi (INTERTEKSTOWOŚĆ)

• między tekstem społecznym a ludźmi, którzy go konstruują (INTENCJA)

• między tekstem społecznym a rzeczywistością pojmowaną jako coś zewnętrznego (ODNIESIENIE)

• bliskie formy wyobrażeniowe tej teorii to: żarty, przysłowia, sztuka popularna

---