PRYWATYZACJA

Cele i metody prywatyzacji

Pojęcie prywatyzacji

• Prywatyzacja w szerszym ujęciu oznacza ograniczenie roli państwa w procesach społeczno-gospodarczych i wzrost znaczenia działalności oraz własności prywatnej.

• Prywatyzacja w węższym ujęciu - to proces przejmowania praw własności majątku przedsiębiorstwa państwowego w całości lub części przez osoby prywatne oraz uzyskiwanie przez nie wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorstw państwowych.

Cele prywatyzacji

• Polityczne

• Społeczne

• Ekonomiczne

• Finansowe

Cel polityczny

• Gdy prywatyzacja jest narzędziem wzmocnienia stabilności systemu demokracji, poprzez odtworzenie silnej klasy średniej, tj. małych i średnich kapitalistycznych przedsiebiorców.

Cel społeczny

Gdy prywatyzacja jest podporządkowana postulatom sprawiedliwości społecznej rozumianej jako:

• Albo uznanie wszystkich obywateli za uprawnionych do przejęcia odpowiedniej części majątku narodowego

• Albo uznanie prawa pierwszeństwa pracowników danego przedsiębiorstwa do otrzymania na uprzywilejowanych zasadach części jego majątku

OCZEKIWANIA WOBEC PRYWATYZACJI

• Odciążenie budżetu państwa w wymiarze finansowym i administracyjnym

• Uruchomienie mechanizmów przepływu kapitału od inwestorów do przedsiębiorstw (giełda)

• Poprawa ekonomicznej efektywności przedsiębiorstw zarządzanych wcześniej przez państwo

• Poszerzenie konkurencji na rynku, m.in. przez podział dużych przedsiębiorstw państwowych na mniejsze podmioty

• Uzyskanie większych dochodów budżetowych (sprzedaż przedsiębiorstw i zwiększenie ekonomicznej efektywności sprywatyzowanych jednostek)

• Osiągnięcie założonych celów politycznych

• Uwłaszczenie grup pracowniczych i obywateli

• Dostosowanie prawa do warunków europejskich (większa przejrzystość reguł i procesów gospodarczych)

• Realizacja zadań pozaprawnych, które wynikają z nacisku różnych grup interesów (prywatyzacja nieformalna)

W gospodarkach, które wcześniej były centralnie sterowane, prywatyzacja jest podstawą reform gospodarczych, dąży się tam bowiem do szybkiej zmiany struktury własnościowej i wspomagania rozwoju mechanizmów rynkowych.

GŁÓWNE METODY PRYWATYZACJI

W praktyce gospodarczej związanej z denacjonalizacją można wyodrębnić sześć głównych metod prywatyzacji:

• Publiczna sprzedaż akcji

• Inne tryby sprzedaży przedsiębiorstwa

• Sprzedaż składników majątku

• Podział przedsiębiorstwa

• Częściowa sprzedaż akcji (udziałów) z zachowaniem kontroli państwa nad prywatyzowanym przedsiębiorstwem

• Wykup przedsiębiorstwa przez pracowników lub przez zarząd

Publiczna sprzedaż akcji

Polega na zaoferowaniu do sprzedaży całości lub części przedsiębiorstwa (zwykle dużego i w dobrej kondycji ekonomicznej) i prowadzi do powstania przedsiębiorstwa prywatnego lub państwowo-prywatnego.

Inne tryby sprzedaży przedsiębiorstwa

Obejmują sprzedaż wyznaczonego pakietu akcji jednemu inwestorowi lub kilku inwestorom w wyniku bezpośrednich negocjacji z nabywcą bądź w formie przetargu (rokowania na podstawie publicznego zaproszenia)