Aspekty rozwoju:
-somatyczny-fizyczny to rozwój ciała, przyrost masy ciała
-motoryczny-ruchowy polega na osiaganiu poszczególnych etapów rozwoju, dynamiczny w okresie niemowlęcym
-psychiczny z osiaganiem funkcji intelektualnych
-mowy dzielimy na rozwój mowy bierny-zdolność rozumienia i czynny- zdolność atrykulacji, zdolność werbalna
-emocjonalny
-społeczny zdolność komunikowania się z otoczeniem, nawiązywanie kontaktów
-ruchowy oceniamy motorykę dużą czyli zdolność osiagania kamieni milowych które służą do osiagania pionizacji i trzymania postawy ciała: motoryka mała zdolność utrzymania , zdolność koordynacji wzrokowo-ruchowej.
Czynniki ryzyka:
1)ze strony matki: wcześniejsze poronienia, leczenie hormonalne, ciąże ryzyka-czynniki wczesne, krwawienie we wczesnym okresie ciąży, ciąże zagrożone-w czasie przebiegu, urazy fizyczne i psychiczne(stres, wypadki, operacje), czynniki uszkadzające( cz fiz: prom joniz, cz chem:subst trujące, pestycydy), przebyte infekcje, zespół TORCH(T-pierwotniaki toksoplazmozy, R-różyczka, C-wirus cytomagali, H-herpes wirus), farmakologia (leczenie bezpieczne, dopuszczalne i p/wskazane), używki(FAS alkoholowy zespół noworodkowy), stany niedoborowe, zatrucia ciążowe, cukrzyca ciążowa
2)ze strony dziecka: nieprawidłowa długość trwania ciąży 38-42-norma, ciąże mnogie, dziecko z hypotrofią wewnątrz maciczną-niska masa ciała 3,5kg prawidłowa, infekcje wewnątrzmaciczne i okołoporodowe, zielone wody płodowe, urazy okołoporodowe: krwawienie do OUN niedotlenienie drgawki po porodzie
APGAR skala oceny noworodka po porodzie, ocenia się pod względem 5 parametrów i każdy ma od 0-2stopni. 8-10-stam bardzo dobry, 6-7-lekkie zaburzenia adaptacji, 3-5-ciężkie zaburzenia adaptacji, 0-3 stan bardzo ciężki, zamartwica okołoporodowa.
Parametry w skali: akcja serca powyżej 100/min, oddech, barwa skóry, napiecie mm, reakcja na wprowadzenie cewnika do nosa
Okresy rozwoju: życia płodowego, po urodzeniu 1mż-noworodkowy, od urodzenia do 1mż-niemowlęcy, wczesnodziecięcy małego dziecka-2-6rż, od 7rż okres szkolny okres do początku dojrzewania płciowego wyodrebniowy okres pokwitania, okres młodzieńczy dziewczeta 16-18rż, chłopcy 18-20rż
Rowój fizyczny należy: masa ciała w kg, długość a potem wzrost w cm, w okresie 1rż obwód głowy w cm, u niemowląt obwód klp, wiek zębowy-ilość zębów w danym okresie, wiek kostny, wiek wystapienia dojrzewania płciowego, w okresie niemowlęcym waży 3,5kg masa ulega podwojeniu ok. 3mż i potrojeniu 1rż, po porodie fizjol spadek masy ciała o ok. 10% masy ciała w pierwszych 2 tyg rwaca do prawidłowej. Długość przecietna 50cm, gdy kończy rok na 75cm. Obwód głowy 35cm przyrasta w pierwszym półroczu 1,5cm, w 3 kwartale 1cm na miesiąc, w czwartym 0,5cm. Ząbkowanie:mleczne w 6mz srednio i co miesiąc przybywa, w 12ma 6 zebów, żeby kończa się wyzynać do 2rż. Żeby stałe średnio w 6rż najpierw szóstki.
Rozwój psychomotoryczny:
I kwartał życia u niemowlęcia, wyodrębniamy pierwszy miesiąc życia, cisza motoryczna, umiejętnośc uniesienia głowy na brzuchu, w pierwszym półroczu wyst ułożenie zgięciowe, dziecko półroczne lekkie zgięcie z przywiedzeniem kkg i kkd pożniej ułożenie wyprostne które prowadzi do pozycji wyprostnej. Pod koniec 1mż dziecko skupia wzrok i uwage na zabawki i matke. Na brzuchu w I kwartale zycia noworodek z kkd podwiniete, pupu do góry, kkg pod klp, głowa na podłozu. W 3mies jest w stanie trzymac głowe w górze i podpiera się na przedramionach, niemowle na zamkniete dłonie, nastepnie stopniowo otwiera i gotowa do podporu
II kwartał umiejętność przechodzenia do obrotu na boki. 4-5 m umiejętność przewrotu na brzuch w obie strony, miesiąc później umiejętnośc powrotu z brzucha na plecy, w 3-4mż usniech społeczny, 4m chwyt dłoniowy, małpi albo łokciowy, odruch dłoniowy przez pierwsze trzy miesiące. Pod koniec 6 mz dziecko posadzone może już siedzieć samo, podpór wyprostny w leżeniu na brzuchu.
III kwartał obraca się, niektóre siedzą, obroty wokół osi n boki-7m, pojawia się umiejętność pełzania, pełzanie pod postacia foczenia-7-8m, przyjęcie pozycji do czworakowania-8-9mż, umiejętność siadania w tym samym czasie, chwyt szczypcowy-6-8m
IV kwartał dziecko bardzo mobilne, umiejętność wstawania przy barierce, najpierw do kleku a potem wstaje, przeciętnie w 10mż, przesuwanie krokiem dostawnym na boki, 11-12mż dziecko zaczyna puszczac się i stoi samo, chodzenie za dwie i jedna ręke pod koniec 1rż, po ukończeniu 1rz powinno samodzielnie chodzic, norma do 14rz chodzi samodzielnie, 9-10m chwyt pensetowy, 11-12mz chwyt obcegowy