POLITECHNIKA OPOLSKA

Wydział Zarządzania i Inżynierii Produkcji

QFD - ROZWINIECIE FUNKCJI JAKOŚCI

Opracowały:

Katarzyna F.

Justyna C.

IV ZIP

Opole 2005

QFD - metoda rozwinięcia funkcji jakości

QFD (Quality Function Deployment) to nowa technika, która efektywnie wiąże „co” i „jak” w projektowaniu produktu i poprzez takie działanie tłumaczy głos klienta na język handlowca/technika. Metoda ta jest niezwykle intuicyjna; nie zawiera statystyk i objawia się w postaci priorytetowej listy specyfikacji i celów projektowania produktu. Zawiera rozwinięcie czterech „matryc” lub „domów”, które dzielą projektowanie produktu oraz proces produkcyjny na ciągle wzrastające poziomy specyfikacji.

Budowanie „domu jakości”

Podstawowym narzędziem metody QFD jest diagram przedstawiony na rysunku 1. Ze względu na swój kształt, diagram ten jest nazywany często „domem jakości”. Diagram QFD zawiera specjalnie zdefiniowane pola, których liczba zależy bowiem od charakteru i złożoności zadania oraz celu, jaki ma zostać osiągnięty za pomocą domu jakości. W przykładzie pokazanym na rysunku są to pola:

1. Wymagań klientów.

2. Ważności wymagań klientów.

3. Parametrów technicznych wyrobu.

4. Zależności pomiędzy wymaganiami klientów i parametrami technicznymi.

5. Ważności parametrów technicznych.

6. Zależności pomiędzy parametrami technicznymi.

7. Porównanie wyrobu własnego (projektowanego) wyrobami z konkurencyjnymi.

8. Docelowych wartości parametrów technicznych.

9. Wskaźników technicznej trudności wykonania.

VI

Zależności pomiędzy

parametrami technicznymi

Parametry

I techniczne

N III wyrobu

F

Wymagania Ważność O Zależności Porównanie

klientów wymagań wg R pomiędzy wyrobu

klientów M wymaganiami własnego z

A IV i parametrami konkurencyjnymi

I II C VII

J

E

T

W_i E Z_ij

C

H Ważność parametrów

N technicznych

I

C T_j V

Z

N

E Docelowe wartości

parametrów

technicznych

VIII

Wskaźniki technicznej

Trudności wykonania

IX

Rys.1. Schemat domu jakości

Identyfikacja wymagań klienta poprzez określenie cech wyrobu (pole I)

Potencjalni użytkownicy wyrobu, przy definiowaniu swoich oczekiwań używają zazwyczaj określeń typu: „łatwy w użyciu”, „estetyczny wygląd”, „trwały i niezawodny”, czy „atrakcyjny kolor”. Dla projektanta takie określenia mogą mieć wiele znaczeń i dlatego jest wymagane ich odpowiednie sprecyzowanie.

Określenie ważności wymagań według klientów (pole 2)

Nie wszystkie ze wskazanych przez klientów cech mają dla nich takie samo znaczenie. Niektóre z cech mają znaczenie bezwarunkowe (np. „bezpieczny w użyciu”), inne tylko życzeniowe („łatwy w obsłudze”). Do określenia ważności cech w skali punktowej (np. punktacja 1-5) można wykorzystać techniki badań marketingowych. Wynikiem etapu analizy ważności wymagań klienta jest przypisanie poszczególnym cechom współczynników ważności (W).

Wyznaczenie parametrów technicznych wyrobu (pole III)

Parametry techniczne charakteryzują wyrób z punktu widzenia projektanta. Muszą być tak dobrane, aby spełniać spełniać wymagania użytkownika, wyrażone w jego języku. Parametry techniczne wyrobu, które zapewniają zaspokojenie wymagań użytkownika muszą być mierzalne oraz realne, to znaczy możliwe do uzyskania na etapie produkcji. Dlatego ustalenie ich listy w odniesieniu do cech wyrobu określonych przez klienta, jest poszczególnie ważnym, a jednocześnie trudnym zadaniem. Parametry techniczne mogą mieć charakter minimanty, maksymanty lub nominanty.

Określenie zależności pomiędzy parametrami technicznymi i wymaganiami klienta (pole IV)

Określenie zależności pomiędzy parametrami technicznymi i wymaganiami klienta ustala się na podstawie analizy funkcjonalnej, doświadczeń, analizy reklamacji, historii napraw danego wyrobu itp. Wyróżnia się kilka poziomów zależności (zazwyczaj 3-4), oznaczając je w sposób przyjęty przez zespół prowadzący analizę.

Ocena ważności parametrów technicznych (pole V)

Jeśli w polach II i IV stosowana jest ocena liczbowa, można określić ważność danego parametru technicznego jako sumę iloczynów współczynników ważności kolejnych wymagań i współczynników ich zależności z danym parametrem technicznym. Jeśli W_i jest współczynnikiem ważności wymagania „i”, a Z_ij jest współczynnikiem zależności pomiędzy wymaganiem „i” oraz parametrem technicznym „j”, to współczynnik ważności parametru technicznego „j” wynosi T_j i określany jest wzorem:

T_j = ∑ W_i Z_ij

Uzyskane współczynniki T_j liczby pozwalają projektantowi w łatwy sposób identyfikować w wyrobie szczególnie ważne problemy techniczne.

Identyfikowanie istotnych oddziaływań pomiędzy parametrami technicznymi (pole VI)

W wielu przypadkach parametry techniczne wyrobu wzajemnie na siebie oddziałują, co często wpływa na możliwość spełnienia wymagań klientów. Oddziaływanie może być zarówno dodatnie (oznaczone np. znakiem „+”), jak i ujemne (znak „-”). Siłę oddziaływania pomiędzy parametrami technicznymi można stopniować, np. „silnie ujemne”, „słabo ujemne” itp.

Ocena cech wyrobów konkurencyjnych (pole VII)

Przed podjęciem decyzji o kupnie wyrobu, potencjalny nabywca często porównuje go z wyrobami firm konkurencyjnych. Kryteria oceny są czasem trudne do sprecyzowania. Jeżeli zespół projektantów dokonuje modernizacji już istniejącego produktu, to należy wskazać nie tylko, jakie elementy muszą być w nim zmienione, ale także te, które dają danemu wyrobowi przewagę nad innymi, produkowanymi w innych firmach. Porównanie wyrobów ocenia się w odpowiednio przyjętej skali, na przykład - pięciostopniowej.

Ustalenie docelowych wartości parametrów technicznych (pole VIII)

Po przeprowadzeniu wszystkich działań związanych z tworzeniem diagramu QFD, projektant uzyskuje dobre wyobrażenie o projektowanym wyrobie, w tym o oczekiwaniach klientów, wyrobach konkurencyjnych oraz o sposobie, w jaki parametry techniczne wpływają na spełnienie zdefiniowanych wymagań. Dysponując tymi informacjami, możliwe jest określenie wartości docelowych, jakie muszą osiągnąć mierzalne parametry techniczne, tak aby spełniały wymagania klienta lub zwiększyły konkurencyjność wyrobu.

Ustalenie wskaźników technicznej trudności wykonania (pole IX)

Wskazane jest określenie wskaźników będących miarą trudności technicznych i organizacyjnych, których wystąpienia można spodziewać się przy osiągnięciu docelowych wartości parametrów technicznych. Najczęściej ocenia się je w skali 1-5. Wysoka wartość wskaźnika oznacza, że należy liczyć się ze znacznymi problemami i koniecznością zwrócenia na dany parametr poszczególnej uwagi, poprzez zastosowanie zwiększonego zakresu kontroli, starannego zaprojektowania parametrów procesu wytwarzania itp.

LITERATURA

1. Podstawy kompleksowego zarządzania jakością TQM. Praca zbiorowa pod red. Jerzego Łańcuckiego. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2001

2. Hamrol A., Mantura W.: Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002

INFORMACJE MARKETINGOWE

---