Pytania 32 i 11
32. Szczególne problemy w reh. Osób starszych. Osteoporoza- przyczyny, leczenie, fizjiterapia. Pacjent geriatryczny najczęściej pow. 75 rż.1)zmiany związane z wiekiem: *zaniki pamięci *upośledzenie widzenia i słuchu *trudności z utrzymaniem postawy ciała *zaburzenia czynności pęcherza moczowego *osteoporoza *miażdżyca *zab.kontroli temperatury i ciśnienia krwi.2) akumulacja zmian degeneracyjnych i przewlekłych schorzeń: *zmiany zwyrodnieniowe *schorzenia tętnic(niedotlenienie mózgu, serca) *schorzenia naczyń obwodowych *przewlekłe zab psychiczne 3)sytuacja socjalna: *ograniczenie samodzielności *brak zabezpieczenia socjalnego *samotność. GŁÓWNE PROBLEMY GERIATRYCZNE 1)zespoły mózgowe: *choroby naczyń tętniczych *niewydolność krążenia *upośledzenie czynności neuronów korowych *niedotlenienie(choroby płuc) *spadek ciśnienia *zatrucia toksyczne(leki) *spondyloza szyjna 2)miażdżyca naczyń- otępienie miażdżycowe.Objawy: *sztywność mięśni *odchylenie ciała do tyłu *zaburzenia chodu *otępienie *zaburzenia zwieraczy 3)przemijające napady niedokwrienne: *ogniskowe zaburzenia czynności mózgu(chwilowa utrata przytomności) 4)napadt atoniczne: *zawroty głowy *nagłe upadki 5)parkinsonizm: *zaburzenia ruchów *uboga mimika *drżenia *sztywność *ślinotok 6)zab funkcji układu autonomicznego: *hipotermia okazjonalna *podciśnienie ortostatyczne(zawroty głowy) *dysfunkcja pęcherza moczowego *trudności w połykaniu 7)upadki: *zaburzenia odruchowego utrzymania postawy *osłabienie mięśni antygrawitacyjnych *zmiany w stawach biodrowych i kolanowych *deformacje stóp *przyczyny naczyniowe *niedociśnienie ortostatyczne *zapaść 8)stany zmieszania świadomości: *splątanie *otępienie KINEZYTERAPIA OS STARSZYCH *ćw poprawiające postawę ciała i sylwetkę *usprawnienie chodu *kształtowanie odruchu równowagi *utrzymanie pełnego zakresu ruchów *poprawa motoryki rąk *utrzymanie prawidłowej wentylacji płuc *relaksacja mięśni. Osteoporoza - układowa choroba szkieletu charakteryzująca się niską masą kostną, upośledzoną mikrostrukturą tkanki kostnej i zwiększoną łamliwością i podatnością na złamania. Osteoporoza jest naturalnym efektem starzenia się kośćca. Głównym objawem są złamania. Osteoporoza dzieli się na miejscową i uogólnioną. Uogólniona na pierwotną(idiopatyczną) i wtórną (inwolucyjną).Wtórna dzieli się na pomenopauzalną i starczą. Pomenopauzalna (80%) dotyczy osób w wieku 50-56lat, starcz powyżej 66lat.W pomenopauzalnej utrata kości dotyczy kości beleczkowatej, a wstarczej beleczkowato-zbitej. Lokalizacja w pomenopauzalnej dotyczy kręgów, kości przedramienia. W starczej złamania kręgów i bliższej nasady biodra. Czynniki ryzyka: *demograficzne i genetyczne: zaawansowany wiek, płeć żeńska, rasa biała i żółta, wątła bud ciała, predyspozycje rodzinne *stan hormonalny: menopauza, nierodzenie, przedłużony brak miesiączki, niedobory hormonów płciowych *środowiskowe i dietetyczne: niska podaż wapnia, dieta ubodobiałkowa, brak wit D lub mała ekspozycja na słońce, nikotynizm, alkoholizm, kofeinizm *przewlekła terapia lekami: p/drgawkowe, p/nowotworowe, p/krzepliwe Objawy osteoporozy: *złamania *bóle pleców *”wdowi garb” *zwiększone nap mięśniowe *bóle występują w pozycji leżącej *okres bólowy trwa 2-3tyg Profilaktyka i leczenie osteoporozy 1) wysiłek fizyczne(zmniejszenie ubytki masy kostnej) 2)pobudzenie wydzielania hormonu wzrostu 3)zmniejszenie wydzielania parathormonu 4)podwyższenie poziamu kalcytoniny we krwi. Ćw fizyczne *zwiększają masę sub zbitej w kości *wzmacniają strukturę beleczek *zwiększają ilość soli mineral i nieorganicznych. Leczenie p/bólowe, ortezy, fizykoterapia. Magnetoterapia, laser, DD, program ćwiczeń codziennie 20min 3Xtyg ćw ogólnokondycyjne. Ćw rozlużniające, korygujące postawę, izometryczne mięśni brzycha i grzbietu, oddechowe.
11. Reh po urazach mózgowo-czaszkowych i urazach wielonarządowych.Reh na OJOMie, postępowanie z chorym w ciężkim stanie klinicznym Chorzy po urazie czaszki i mózgu wymagają ścisłej obserwacji stanu klinicznego. Leczenie zachowawcze sprowadza się do utrzymania podstawowych czynności życiowych nieprzytomnego chorego, zwalczania częstego powikłania jakim jest obrzęk mózgu. Pacjenci są wieloproblemowi.. sukces zależy od powrotu funkcji psychicznych- ważny jest kontakt z rodziną. Młody organizm ma większe szanse kompensacji. Dużą rolę pełni tutaj czas. Kompensacja polega na przejmowaniu funkcji mózgu tzn tej części uszkodzonej przez pozostałe części. Urazy mózgowo-czaszkowe stanowią problem wielonarządowy(ratownictwo, reh, farmakoterapia) POLITRAUMA -wielonarządowy uraz:złamanie kończyn, krwiaki okołośledzianowe itp. Urazy cz-m: 1)ukryte(zamknięte) a) krwiak nadtwardówkowy: Powstaje przez krwotok tętnicy, przeważnie z powodu uszkodzenia tętnicy oponowo-skroniowej. Objawy: krótka utrata przytomności, potem kilkugodzinna przerwa bezobjawowa, następnie postępujące zab świadomoci, zab neurologiczne. Leczenie: natychmiastowa operacja usunięcia krwiaka b) krwiak podtwardówkowu przeważnie efekt sączenia się krwi z uszkodzonej żyły opony twardej, krwiak leży między oponą twardą a miękką i początkowo powiększa się bardzo powoli. Objawy: postępujące zmiany psychiczne z upośledzeniem świadomości Leczenie: operacja usunięcia krwiaka 2)otwarte uszkodzenia : a) wstrząsnienia mózgu- bezpośrednio pourazowa utrata przytomności trwająca od kilku sek do1-2 godz lub zaburzenia świadomości w formie senności albo niepokoju, często lekkie odchylenia psychiczne. Niepamięć następowa lub wsteczna. Objawu wegetatywne: wymiaty, nudności, bóle głowy. b) stłuczenie mózgu: uszkodzenie substancji mózgowej. Utrata przytomności trwa powyżej 1-2godz. Poza tym porażenia mózgowe, zab mowy. Stłuczenie pnia mózgu powoduje zab oddychania, krążenia oraz regulacji temp, Często występuje sztywność odmóżdżeniowa. U chorych z ograniczoną świadomością ręczny nacisk na klatkę piersiową w celu zwiększenia pojemności życiowej oraz przywrócenia automatyzmu czyności czynności oddechowej. Wczesna przyłóżkowa reh ruchowa, p/odleżynowa, p/przykurczom i zmianom zesztywniającym. Dla rozbudzenia pacjenta z odrętwienia, bezruchu pomocna jest stymulacja wielozmysłowa. REHABILITACJA W URAZACH CZ-M: Reh prowadzona wcześnie:bierne, delikatne ruchy, zmiany położenia w zależności od stopnia nieprzytomności. Zapobieganie przykurczom i odleżynom. Reh prowadzona w 2 fazach.1)faza ostra z ytratą świadomości, zab wegetatywnymi i rozregulowaniem czynności wydalniczych. Postępowanie : *od 2-3 doby ćw bierne, delikatne, w pełnym zakresie *ruchy we wszystkich płaszczyznach *delikatne masaże *drenaż dród oddechowych *ułożenie ciała *pionizacja bierna *w okresie poprawy i odzyskiwania przytomności:stopniowe wprowadzanie ruchów czynnych, kontynuacja pionizacji biernej, później czynnej, stymulacja wielozmysłowa. 2)faza przewlekła:Wynik reh zależy od możliwości kompensacji w mózgu i od właściwości osobniczych. 30% urazów cz-m współistnieje z urazami wewnętrznymi. Rola fizjoterapeuty na OJOMie zabiegi fizjoterapeutyczne zależą od stanu chorego. Wymienia się: profilaktyke odleżyn i przykurczów, ćw oddechowe, ćw bierne, izometryczne, czynnobierne mięśni nie objętych urazem, delikatny masaż. Konieczna jest stała obserwacja i monitorowanie procesów życiowych. Ułożenie pacjenta : a) na wznak, st. Ramienne odwiedzione do około 35, stawy łokciowe zgięte, st. Kolanowe ugięte około 5, przeciwdziałanie końskiemu ustawieniu stopy. B) na boku: podparcie kończyny powyżej poduszką, kolana w zgięciu, c) na brzuchu. Miejsca najbardziej narażone na występowanie odleżyn a) na wznak: potylica, bark, łokieć, kość krzyżowa, pięta. B) na boku: ucho, bark, krętarz, kolano, kostka. C) pozycja siedząca: łopatki, kość krzyżowa, guz kulszowy.