Temat: Istota pełnienia posługi liturgicznej.
Istotą pełnienia posługi liturgicznej jest przede wszystkim otwartość serca(pobożność) i poprawność (dokładność, sumienność).
O konieczności poprawnego sprawowania liturgii i pełnienia posługi liturgicznej według przepisów liturgicznych mówi wiele autorytetów Kościoła i dokumentów liturgicznych.
1. KL (Konstytucja o Liturgii Św.) („Z liturgii, a głównie z Eucharystii jako ze źródła, spływa na nas łaska i z największą skutecznością przez nią dokonywa się uświęcenie człowieka w Chrystusie i uwielbienie Boga, które jest celem wszystkich innych dzieł Kościoła. Dla osiągnięcia tej pełnej skuteczności wierni mają przystępować do liturgii z należytym usposobieniem duszy, myśli swoje uzgodnić ze słowami i tak współpracować z łaską niebieską, aby nie otrzymywali jej na darmo. Dlatego duszpasterze powinni czuwać, aby czynności liturgiczne odprawiano nie tylko ważnie i godziwie, lecz także aby wierni uczestniczyli w nich świadomie, czynnie i owocnie”).
2. Jan Paweł II w liście Mane Nobiscum Domine („Konkretnym zobowiązaniem na ten Rok Eucharystii, mogłoby być dokładne przestudiowanie przez każdą wspólnotę parafialną Ogólnego wprowadzenia do Mszału Rzymskiego”).
3. Kardynał Ratzinger w książce „Duch liturgii” („Rzeczywista liturgia zakłada, iż Bóg odpowiada i objawia, jak mamy go czcić. Dla liturgii rzeczą zasadniczą jest "ustanowienie". Liturgia nie może wypływać z naszej fantazji bądź kreatywności, gdyż wówczas pozostawałaby wołaniem pozbawionym odzewu lub też byłaby jedynie samopotwierdzaniem. Zakłada ona konkretną "drugą Osobę", która ukazuje się nam i wytycza kierunek naszemu życiu. Liturgia, która jest "robiona", opiera się na opinii i słowie człowieka; jest zbudowana na piasku i pozostaje pusta niezależnie od tego, jakim ludzkim kunsztem będzie się ją ozdabiać. Jedynie szacunek dla odgórności i zasadniczej niedowolności liturgii może zapewnić nam to, co jest naszą nadzieją: święto, w którym zbliża się do nas to, co wielkie, to, czego nie robimy sami, lecz otrzymujemy jako dar. Oznacza to zatem, że "kreatywność" nie może być autentyczną kategorią liturgiczną. Liturgia nie karmi się pomysłami jednostki czy jakichkolwiek grup planistycznych. Wprost przeciwnie, jest ona wtargnięciem Boga w nasz świat; wtargnięciem, które jest prawdziwym wyzwoleniem”).
4. Episkopat Polski - we wskazaniach po ogłoszeniu nowego wydania OWMR („Biskupi przekazują niniejsze wskazania księżom i wiernym świeckim w trosce o godne i zgodne z przepisami Kościoła sprawowanie Najświętszej Eucharystii. Jest ona dla nas źródłem i szczytem całego życia. Została nam powierzona przez Chrystusa nie jako jeden z wielu darów, lecz „jako dar największy”).
5. Kardynał Arinze („Formacja zakłada informację i kształtowanie sposobu celebracji. Trzeba jednak zaczynać od informacji. (...) Ta formacja jest przeznaczona (...) dla nas wszystkich. I jest to sprawa, którą należy kontynuować. Nikt z nas nie wie wszystkiego raz na zawsze”).
6. CPL - Ceremoniał Posług Liturgicznych:
Czynności liturgiczne:
a) są czynnościami świętymi (w najwyższym stopniu),
b) są aktami publicznej czci Boga samego:
„Czynności liturgiczne nie są czynnościami prywatnymi, lecz kultem Kościoła, będącego „sakramentem jedności”, a Kościół to lud święty, zjednoczony i zorganizowany pod zwierzchnictwem biskupów. Kościół określa jak powinny przebiegać obrzędy liturgiczne. Należy więc podporządkować się jego zarządzeniom”,
c) winny być wykonywane z wiarą, pięknie i dokładnie:
„Niech posługujący wykonują swój urząd z taką szczerą pobożnością i dokładnością, jak to przystoi wzniosłej posłudze i odpowiada słusznym wymaganiom Ludu Bożego” (KL 29).
Obydwie cechy są potrzebne. Dokładność bez pobożności sprawia, że czynność nie jest wykonana w odpowiednim duchu, jest formalizmem lub rytualizmem, zaś pobożność bez dokładności jest minimalizmem, zaniedbaniem, po prostu brakiem. Wymaganiem KL jest więc troska o obydwa elementy: „należy więc starannie wychowywać te osoby w duchu liturgii oraz przygotować do odpowiedniego i zgodnego z przepisami wykonywania przypadających każdemu czynności” (KL 29).
Te dwie cechy dotyczące sposobu wykonywania czynności liturgicznych - dokładność i pobożność - można by określić bliżej przy pomocy słów: piękno i czytelność”,
d) winny kształtować codzienne życie - liturgia jest wzorem służby.
Podstawowe umiejętności liturgiczne wg CPL:
„Do tych podstawowych zagadnień należy strój liturgiczny, postawy i gesty liturgiczne, poprawne wykonywanie podjętej funkcji liturgicznej, a także, szczególnie dla dziewcząt, odróżnianie pieśni liturgicznych od innych pieśni. Każde z tych zagadnień jest określone przymiotnikiem „liturgiczny”. To słowo jest bowiem kluczem do właściwego spojrzenia na omawiane problemy. Bez odkrycia całej zawartej w nim treści, niezrozumiałe stają się wymagania stawiane przez Kościół lub też traktowane są powierzchownie. Tymczasem to słowo określa bardzo wyraźnie, jakie warunki musi spełniać strój, postawa, czynność lub pieśń, aby można ją było stosować w liturgii”.
7. Materiały formacyjne Ruchu Światło-Życie - 7 krok ku dojrzałości chrześcijańskiej:
„Liturgia, szczególnie eucharystyczna, jest uprzywilejowanym miejscem spotkania z Chrystusem w Duchu Świętym, znakiem objawiającym i urzeczywistniającym tajemnice Kościoła - wspólnoty oraz źródłem i szczytem jego życia; dlatego chce zawsze jak najpełniej w niej uczestniczyć, a moim zaszczytem i radością jest służba w zgromadzeniu liturgicznym według zaleceń soborowej odnowy liturgii”.
8. Ks. Franciszek Blachnicki:
„Nic tak bardzo nie sprzeciwia się istocie liturgii jak brak posłuszeństwa, jak pewna dowolność subiektywna, stawianie swego widzimisię, swojego własnego odczucia ponad tradycję, ponad wolę Kościoła tak wyraźnie określoną w dokumentach, w przepisach liturgicznych.”
„Właściwa droga to jest posłuszeństwo wobec tej formy liturgii, którą nam dał w wyniku reformy II Sobór Watykański.”
„Istotą posłuszeństwa osoby jest dobrowolne podporządkowanie się prawdzie, to jest istota wolności człowieka. Jesteśmy wolni, kiedy dobrowolnie akceptujemy prawdę. Dlatego też liturgia jest szkołą wolności, wychowania do wolności.” „Wielu mówi, (...) że liturgia krępuje, ogranicza. Łączy się to z niewłaściwym rozumieniem wolności osoby ludzkiej. Właściwe wychowanie liturgiczne, uczestnictwo w liturgii to jest także wspaniała szkoła wolności ludzkiej osoby. Bo wolność i posłuszeństwo to są dwie rzeczy od siebie nierozdzielne. Tak jak Chrystus doszedł do pełnego wyzwolenia człowieka przez swoje posłuszeństwo, tak i my właśnie w szkole posłuszeństwa uczymy wolności i taką szkołą życia chrześcijańskiego jest liturgia.”
„Dlatego ciągle na nowo trzeba podejmować wysiłek, aby liturgia zajmowała należyte miejsce w życiu naszego Ruchu, w całej pracy formacyjnej, żebyśmy właśnie byli znakiem dla innych jak właśnie poprzez należyte podejście do liturgii, uczestnictwo w niej, wzrastać w życiu chrześcijańskim i dochodzić do dojrzałej wiary i do wzrostu nowego człowieka i budować tym samym i nową wspólnotę, i nową kulturę”.
9. Biskup Cichy - „w przeżywaniu Eucharystii przeszkadza mi dublowanie czynności”.
(Poprawność posługi scholi podczas Mszy św. wg CPL:
Dokumenty Kościoła wyraźnie wskazują, że każda grupa śpiewająca w czasie Mszy św. Pełni posługę. Jej czynność ma charakter służebny. Nie może więc być „występem” typu estradowego. Stąd płyną pewne zobowiązania:
W czasie sprawowania liturgii można śpiewać tylko pieśni liturgiczne, a nie piosenki religijne.
Schola pełni zwyczajną posługę w Zgromadzeniu Eucharystycznym.
Jej obecność wyraźniej ukazuje bogactwo i różnorodność posług i zaangażowania wiernych w sprawowanie liturgii. Jeżeli chór lub schola śpiewają rzadko, łatwo ulegają pokusie, aby zaśpiewać jak najwięcej pieśni, nawet kosztem tego, że wierni nie będą mogli śpiewać. Świadomość pełnienia posługi domaga się pewnego „usunięcia się w cień” oraz stałej obecności.
3. OWMR powierza zespołom śpiewaczym przede wszystkim troskę o to, „aby wierni brali udział w śpiewie”. Nie wolno więc dopuszczać do takiej sytuacji, kiedy chór lub schola powoduje wyłączenie wiernych ze śpiewu, wykonując niemal wszystkie pieśni.)