PRZEKAZ I PAPIERY WARTOŚCIOWE
Obie instytucje zostały wprowadzone nowelą z 1990r.
Przekaz był regulowany w kodeksie zobowiązań i aktualnie regulacja w dużej mierze nawiązuje do poprzedniej. W socjalizmie natomiast nie byłą ona regulowana.
Przekaz
Mamy 3 podmioty 1.przekazujący
2. przekazany
3. odbiorca przekazu
między przekazującym a przekazanym - stosunek pokrycia
między przekazanym a odbiorcą przekazu - stosunek zapłaty
przekazującym a odbiorcą przekazu- stosunek waluty
cechy:
1)jest to czynność upoważniająca. Nie rodzi ani zobowiązania ani upoważnienia.
Jest to jednostronna czynność prawna przekazującego, która zawiera podwójne upoważnienie:
1) dla przekazanego - do spełnienia świadczenia na rzecz odbiorcy przekazu
2) dla odbiorcy przekazu- do odebrania świadczenia przekazanego przy czym spełnienie świadczenia ma nastąpić na rachunek przekazującego. Tutaj ukryty jest sens gospodarczy przekazu.
2) odwołalna
Stosunkowo rzadko przekaz występuje samodzielnie : czek, weksel trasowany
Przedmiot świadczenia- dowolny
Forma- dowolna, mamy formę szczególną jeżeli chodzi o przekaz jako element czek
relacje jakie powstają między stronami
Przekazujący a przekazany- stosunek pokrycia. Skutek będzie, że to co przekazany faktycznie świadczy odbiorcy przekazu prawnie świadczy przekazującemu.
Stosunek przekazującego a odbiorcy przekazu- to co odbiorca przekazu faktycznie odbierze od przekazanego prawnie odbierze od przekazującego.
Prowadzi to do takiego efektu jakby przekazany najpierw wykonał świadczenie do rąk przekazującego a następnie przekazujący wykonał świadczenie do rąk odbiorcy przekazu.
Dzięki tej technice przekazu jedno świadczenie spełnione z rąk przekazanego do rąk odbiorcy przekazu zostaje zarachowane na 2 stosunki prawne tj na stosunek pokrycia i na stosunek waluty
Rzeczywiste świadczenie zostaje dokonane na linii stosunku zapłaty, między podmiotami które nie są związane ze sobą żadnym stosunkiem prawnym.
Uzasadnienie tego stosunku mieści się w stosunku waluty i pokrycia.
Jak już wspomniano, przekaz to czynność upoważniająca. Nie rodzi zobowiązania ani rozporządzenia. Zobowiązanie powstanie dopiero po przyjęciu przekazu.
Konsekwencje:
Stosunek pokrycia
stosunek pokrycia- art. 921(4) ten obowiązek wynika z wcześniej istniejącego zobowiązania tkz przekaz w dług. A więc jeżeli przekazany był już przekazującego, a przekaz nastąpił ze względu na ten dług to przekazany jest wobec przekazującego obowiązany do zadośćuczynienia przekazowi art. 921(4). Należy przez to rozumieć spełnienie należnego przekazującemu świadczenia do rąk odbiorcy przekazu, natomiast przekazany nie ma obowiązku przyjęcia przekazu.
Przykład: B jest dłużnikiem A z tytułu niezapłaconej sprzedaży , A jest dlużnikiem C z tytułu pożyczki. Korzystając z przekazu A może spowodować zapłatę B na rzecz C, która będzie zwrotem pożyczki, a zarazem zapłatą ceny, do wysokości dokonanej zapłaty. W tym przykładzie celem przekazu jest umorzenie długów.
Może być jednak sytuacja przeciwna to przekazujący może być dłużnikiem przekazanego tkz przekaz w kredyt.
np. Przekaz może jednak spełniać inne funkcje np. uzyskanie pożyczki przez przekazującego.
Stosunek waluty
przekazujący może być dłużnikiem odbiorcy przekazu. Sam przekaz nie umarza tego zobowiązania. Wygasa ono dopiero z chwilą spełnienia świadczenia.
Może być taka sytuacja gdzie przekazujący udziela kredytu odbiorcy przekazu. Wtedy w razie spełnienia świadczenia powstaje między nimi zobowiązanie ale nie przez sam przekaz
Przekaz do inkasa
Mamy tu relację między przekazującym a odbiorcą przekazu. Odbiorca przekazu ma działąć jak inkasent. Może być zobowiązanie ale nie musi go być. Przekazujący nie jest dłużnikiem odbiorcy ani w drugą stronę.
Przekaz jest co do zasady odwołalny, ale mamy wyjątki art. 921(3)
Można go odwołać przez oświadczenie złożone przekazanemu lub odbiorcy przekazu.
Nie można odwołać przekazu jeśli:
został przyjęty
świadczenie zostało spełnione
Przyjęcie przekazu
Do nawiązania stosunku prawnego między przekazanym a odbiorcą przekazu dochodzi wówczas gdy przekazany przyjmie przekaz.
Przyjęcie przekazu to:
jednostronna czynność prawna przekazanego
oświadczenie woli przekazanego wobec odbiorcy, które rodzi obowiązek spełnienia przekazanego świadczenia. Forma dowolna.
Istota- na skutek przyjęcia przekazu odbiorca uzyskuje roszczenie wobec przekazanego do spełnienia świadczenia
Przekaz ma charakter abstrakcyjny art. 921(2) p.2 wynika to z możliwości powołania się przekazanego na;
zarzuty jakie wynikają ze stosunku prawnego istniejącego między nim a przekazującym czyli ze stosunku pokrycia
a także na zarzuty ze stosunku waluty, a więc między przekazującym a odbiorcą przekazu.
Przykłąd: przekazany po przyjęciu przekazu nie może podnieść wobec odbiorcy przekazu zarzutu, że roszczenie przekazującego uległo przedawnieniu albo wygasło.
Ukształtowanie przekazu jako czynności abstrakcyjnej czyli uniezależnionej od stanowiących jej podstawę stosunku pokrycia i waluty, decyduje o dużej przydatności w obrocie. Nie jest to wszakże cecha konstytutywna przekazu i może być wyłączona przez strony na mocy umowy.
Przedawnienie
Roszczenia odbiorcy przekazu przeciwko przekazanemu, który przyjął przekaz przedawniają się z upływem roku od dnia przyjęcia przekazu. Termin ten nie będzie biegł jeżeli świadczenie nie stało się wymagalne
PAPIERY WARTOŚCIOWE
KC w pierwotnym brzmieniu nie regulował papierów wartościowych w ogóle. Dopiero od 1990r mamy uregulowanie w przepisach art. 921(6)- (16)
KC nie dotyczy obrotu publicznego papierami wartościowymi, bowiem tą materią zajmuje się ustawa o obrocie instrumentami finansowymi z 2005r. Jednym z instrumentów jest papier wartościowy. Zasadą w obrocie publicznym jest dematerializacja papierów wartościowych. W znaczeniu materialnym nie ma ich w obrocie.
Nas obowiązuje obrót powszechny
Nie mamy definicji papieru wartościowego. Ale doktryna działa
Każdy papier wartościowy jest dokumentem. Dokument ma głównie znaczenie dowodowe. W przypadku papierów wartościowych pojawia się dodatkowa cecha. Prawo podmiotowe zostaje ucieleśnione w dokumencie. Powstaje ścisły związek między dokumentem a prawem.
Kiedy dochodzi do takiego ścisłego połączenia?
Na czym ten związek polega?
teoria wąska- Ulmer, akcent jest położony na obrót papierami wartościowymi na ich cechę obiegową. PW jest to tylko taki dokument który jest w obrocie gdzie przeniesienie praw do dokumentu pociąga za sobą przeniesienie prawa inkorporowanego w dokumencie. Prawo z papieru podąża za prawem do papieru.
TA