5. Spedycja w procesie międzynarodowej wymiany handlowej
podstawowe pojęcia polityki spedycyjnej w handlu międzynarodowym,
narzędzia polityki spedycyjnej w handlu międzynarodowym,
politykę transportowo-spedycyjną państw Unii Europejskiej,
polską politykę transportowo-spedycyjną w aspekcie przewozów międzynarodowych.
Handel międzynarodowy to odpłatna wymiana towarów, usług i dóbr niematerialnych pomiędzy partnerami mającymi stałą siedzibę w różnych krajach. Do podstawowych pojęć związanych z polityką transportowo-spedycyjną w handlu międzynarodowym należą: eksport, import, Incoterms, gestia transportowa. W dalszej części każde ze wspomnianych pojęć zostanie szczegółowe omówione.
Eksport to dobra, które zostały wytworzone w danym kraju, a następnie sprzedane za granicą. Dla krajów należących do Unii Europejskiej eksport dotyczy sprzedaży towarów lub usług poza UE. Sprzedaż towarów w obrębie państw należących do Unii Europejskiej to tzw sprzedaż wewnątrzwspólnotowa.
Zgodnie z zapisami ustawy o podatku od towarów i usług eksport towarów to potwierdzony przez urząd celny wyjścia wywóz towarów z terytorium Polski poza terytorium Wspólnoty, jeżeli będzie on dokonywany przez:
dostawcę lub w jego imieniu,
nabywcę mającego siedzibę poza terytorium Polski lub w jego imieniu.
O eksporcie towarów można mówić wtedy, gdy spełnione będą łącznie 3 warunki:
wywóz musi być potwierdzony przez urząd celny wyjścia (urząd celny graniczny terytorium celnego Wspólnoty Europejskiej); nie jest więc w rozumieniu ustawy o podatki od towarów i usług np. nielegalne wywiezienie towaru z terytorium UE, nie jest również wystarczające posiadanie przez podatnika dokumentu odprawy celnej potwierdzającego przez wewnętrzny urząd celny (znajdujący się na terytorium Wspólnoty Europejskiej);
wywóz musi nastąpić poza terytorium Wspólnoty Europejskiej, co oznacza, że nie wystarczy go dokonać poza granice Polski, z wyjątkiem tej części granicy lądowej, która stanowi granicę celną Wspólnoty Europejskiej bądź granice morskie i powietrzne;
wywóz musi być dokonany w ramach realizacji następujących czynności: odpłatnej dostawy towarów, bądź czynności z nią zrównanych (np. przekazanie towaru na cel osobiste podatnika); wywóz dokonany na innej podstawie prawnej, np. umowy użyczenia lub będący wyłącznie czynnością faktyczną nie jest eksportem w rozumieniu ustawy.
Import to przywóz towarów, usług lub kapitału z zagranicy w celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym, czyli jest to zakup towarów i usług produkowanych za granicą. Podobnie jak w przypadku eksportu dla krajów należących do Unii Europejskiej import dotyczy zakupu towarów lub usług spoza UE. Zakup towarów w obrębie Unii Europejskiej nie jest importem - jest to tak zwany zakup wewnątrzwspólnotowy.
W przypadku prowadzenia handlu zagranicznego bardzo ważna jest realizowana polityka transportowo-spedycyjna, która jest częścią polityki gospodarczej państwa, ale odnoszącą się do jego międzynarodowych stosunków gospodarczych. Jej głównym podmiotem jest władza państwowa. Nie zawsze jest ona jednak w swoich bieżących poczynaniach i decyzjach w pełni niezależna i autonomiczna. Jeżeli dany kraj zgodził się być częścią określonego, regionalnego ugrupowania gospodarczego państw (np. Unia Europejska), wówczas jego działalność w sferze polityki gospodarczej, a w tym i transportowo-spedycynej winna być podporządkowana założeniom i wymogom głoszonym i egzekwowanym przez władze tego ugrupowania. Na całokształt polityki transportowo-spedycyjnej danego państwa wpływają również międzynarodowe: rządowe oraz pozarządowe organizacje transportowe. Ponadto zasady i kierunki polityki transportowej państwa muszą uwzględniać postanowienia międzynarodowych konwencji dotyczących transportu i spedycji.
Ogólne cele polskiej polityki transportowej sprowadzają się do realizacji takich zadań, jak: modernizacja transportu, harmonijny jego rozwój z funkcjonowaniem gospodarki państwa, tworzenie efektywnych struktur sprzyjających rozwojowi gospodarczemu.
Te ogólne cele polityki transportowej realizowane są z reguły długofalowo i mają charakter strategiczny. Składają się na nie działania mające za zadanie m.in.:
rozwijanie infrastruktury liniowej (sieć dróg, linie kolejowe, drogi wodne itp.) oraz punktowej (przejścia graniczne, centra logistyczne, lotniska, stacje kolejowe),
osiąganie większego bezpieczeństwa ruchu poprzez stosowanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych,
ochrona środowiska naturalnego,
przeciwdziałanie tendencjom monopolistycznym w transporcie - poprawa konkurencyjności,
sprzyjanie konkurencji wewnątrz i międzygałęziowej przez zapewnianie równych szans.
Jednym z najpopularniejszych zadań w realizacji polskiej polityki zrównoważonego rozwoju jest opracowanie strategii integracji Polski z krajami Unii Europejskiej, która powinna doprowadzić do uzyskania przez Polskę wysokiej pozycji w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Wymaga to jednak stworzenia silnych strukturalnych podstaw wzrostu gospodarczego, w tym sprawnego systemu transportowego. Z punktu widzenia celów rozwojowych Polski jest istotne, by w okresie realizacji Strategii Lizbońskiej transport nie tylko przestał być barierą hamującą rozwój gospodarczy kraju, lecz poprzez stworzenie właściwej infrastruktury i zapewnienie wysokiej jakości usług na wolnym, konkurencyjnym i niedyskryminacyjnym rynku stał się elementem w istotny sposób rozwój ten współtworzącym
Strategia Lizbońska - plan rozwoju przyjęty dla Unii Europejskiej przez Radę Europejską na posiedzeniu w Lizbonie w roku 2000. Celem planu, przyjętego na okres 10 lat, było uczynienie Europy najbardziej dynamicznym i konkurencyjnym regionem gospodarczym na świecie, rozwijającym się szybciej niż Stany Zjednoczone. Strategia opiera się przede wszystkim na założeniu, że gospodarka krajów europejskich wykorzysta do maksimum innowacyjność opartą na szeroko zakrojonych badaniach naukowych, zwłaszcza w nowoczesnych dziedzinach wiedzy, co miało się stać głównym motorem rozwoju.
Podsumowanie
Opracowując Politykę Transportową, Państwa na lata 2005-2025, skoncentrowano uwagę na sformułowaniu celów rozwojowych i wskazaniu sposobów ich osiągania, zarówno w układzie zintegrowanym, jak i dla poszczególnych gałęzi transportu. Uwzględniono także związki transportu z innymi sektorami gospodarki we wszystkich skalach: między narodowej, krajowej, regionalnej i lokalnej. Akcent położono na prawne, organizacyjne, finansowe - w tym fiskalne - mechanizmy osiągania celów. Przyjęto, że zadania szczegółowe ujęte będą w równolegle opracowywanej „Narodowej Strategii Rozwoju Transportu na lata 2007-2013".
1