Założenia	Machiavelli	Morus
Epistemologia Ontologia	-empiryzm -występowanie przeciw idealizmowi -występowanie przeciw tradycji Platona	-racjonalizm -idealista realistyczny -popiera tradycje Platona
Etyka Aksjologia	-nie ważne są zasady moralne -etykę trzeba odłączyć od polityki -utylitarne i relatywne wartości	-wartości absolutne
Antropologia	-człowiek jest zły z natury	-człowiek jest z natury dobry, tylko system jest zły i niszczy jednostkę, państwo ja psuje

I.

W „Księciu” Machaivelli stwierdza, ze nie ma „dobra” ani „zła”, jedyna wartością i nakazem jest dążenie do władzy za wszelką cenę. Książe powinien dostosować swoje działanie do danej sytuacji i to są pozytywne wartości.

1.Hojność a skąpstwo

Według niego hojność pokazuje się poprzez wystawne Zycie i jest to pozytywna cecha człowieka. Jednak zbytnia hojność prowadzi do tego, ze aby żyć wystawnie trzeba zabierać innym. System socjalny; państwo dużo daje, ale i dużo musi zabierać.

Skąpstwo natomiast przypomina system liberalny; państwo mało daje obywatelom, ale i mało im zabiera. W ten sposób władca staje się hojny, ponieważ nie bierze dużo od ludu.

Władca powinien być skąpcem, bo na dłuższą metę to się opłaca. Powinien skąpic dóbr swoich i swojego ludu,. Natomiast zdobycze wojenne powinien hojnie rozdawać, ponieważ on nic nie traci, a wręcz przeciwnie. Jak się idzie do władzy to trzeba być hojnym, a przy władzy skąpym.

2. Srogość a łaskawość.

Władca powinien być okrutny, lud powinien się go bać i ze strachu go szanować. Książe powinien być srogi, aby nie stracić w oczach ludu. Ponieważ ukazując mu słabość może zostać pozbawiony władzy i uznany za nie potrafiącego zapanować nad ludem. Jednak gdy ta srogość przerodzi się w zbytnie okrucieństwo może dojść do buntu. Więc czasem powinien być łaskawy, ale i tu powinien uważać, ponieważ zbyt łaskawy władca jest wykorzystywany i traci role autorytetu.

II

Utopia - projekt lub przedstawienie idealnego ustroju politycznego, funkcjonującego na zasadach sprawiedliwości, solidarności i równości. Pierwsze utopie powstały już w starożytności (np.

Poglądy filozoficzne Morusa; Krytykował rozrzutność, arogancję i brutalność królów, brak dbałości o lud i 'psucie' pieniądza. Uważał, że źródłem ludzkich nieszczęść często bywa własność prywatna, która rodzi nierówność ekonomiczną.

Ustrój Utopii - to socjalizm drobnych producentów, rolników i rzemieślników. Rozwój przemysłu uważał za zło. W Utopii wszyscy muszą pracować, ale tylko 6 godzin dziennie, żyć skromnie, mają takie samo jedzenie i ubiór. Cenią moralność przede wszystkim. Za cudzołóstwo karzą śmiercią. Nie znają pieniądza; ludzie są wolni (niewolnikami bywają jedynie jeńcy wojenni); Ustrój jest tu hierarchiczny i demokratyczny - na dole piramidy jest rodzina, potem 30 rodzin wybiera 1 urzędnika, nad 10 urzędnikami stoi protofilarcha, a na szczycie jest sam książę. Prawa są tu nieliczne i proste. Panuje tolerancja religijna, jest kilka religii, lecz zabroniony jest ateizm. Za fanatyzm religijny grozi wydalenie z wyspy. Kapłanami mogą być też kobiety. Kapłan jest wybierany przez wiernych, nie ma przywilejów i nie obowiązuje go celibat.

W „Utopii” Morus w pierwszej części ukazuje system w wielkiej Brytanii. Pokazuje jakie okrucieństwo a mianowicie sposobów w jaki wyganiana ludzi z ich ziem, a później tworzono tam fabryki, w celu rozwinięcia przemysłu. Ludzie emigrują do Londynu, gdzie nie ma pracy. Ludzie bezdomni w tamtym systemie są karani, zamykaniu i więzieniu., Są głodni, wiec kradną a za kradzież jest śmierć. . Ustrój prawny jest fatalny, człowiek dobry z natury jest zmuszony przez ustrój do przestępczości. Na wyspie przestępca na noc jest zamykany, a w dzień żyje wśród ludzi, pracuje społecznie; jest to system penitencjarny, a nie karny. Myślenie chrześcijańskie, resocjalizacja, przywracanie społeczeństwa.

Wojna według niego jest zawsze zła. Bierze się z chciwości władcy, dlatego na utopii nie ma własności prywatnej, władca i władza nie jest stała. Jeśli ktoś atakuje wyspę trzeba walczyć ekonomicznie poprzez złoto, aby wywołać zamieszanie u agresora, jeżeli tonie pomaga; wynająć zabójcę na Władce który atakuje, jeśli się to jednak nie uda przekupić jakieś plemię, barbarzyńców, aby walczyło za nich. Chcą usunąć zło.

Filozofia społeczna ćwiczenia 2

(19.10.2007)

- 2 -

---