INŻYNIERIA MATERIAŁOWA

LABORATORIUM

INSTRUKCJA

ĆWICZENIE NR. 1

TEMAT: Badania metalograficzne makroskopowe

1. WPROWADZENIE

Badania makroskopowe polegają na obserwacji okiem nieuzbrojonym, lub przy pomocy lupy o powiększeniu nie przekraczającym 30 x, powierzchni zewnętrznej, zgładów lub przełomów badanych elementów i często traktowane są jako badania wstępne do dokładniejszych badań mikroskopowych. Ponieważ przy badaniach makroskopowych obserwuje się większe przekroje i powierzchnie, a niekiedy i całe przedmioty, pozwala to na wstępną ocenę struktury oraz rozmieszczenia różnego rodzaju wad i zniekształceń w badanym przedmiocie lub półfabrykacie.

Badania metalograficzne mikroskopowe

1. Cel ćwiczenia

1. Określenie stopnia naruszenia spójności metali, spowodowanego obecnością wtrąceń niemetalicznych, pęcherzy gazowych, rzadzizn materiałowych,

zawalcowań, pęknięć itp., które można ujawnić na zgładzie, na przełomie oraz niekiedy na powierzchniach zewnętrznych badanego elementu.

2. Ujawnienie struktury pierwotnej, tzn. struktury powstałej podczas krzepnięcia i widocznej na zgładach trawionych albo na przełomach.

3. Ujawnienie włóknistości metali i stopów powstałej w rezultacie przeróbki plastycznej Włóknistość widzimy najczęściej na zgładach trawionych, po

zadziałaniu odczynnikiem trawiącym, a rzadziej bezpośrednio na przełomie.

4.Ujawnienie na zgładach trawionych miejsc odkształconych, w przypadku gdy

nastąpiło przekroczenie granicy plastyczności.

5.Okreslenie niejednorodnosci struktury lub składu chemicznego spowodowanej

obróbka cieplna (np. hartowanie powierzchniowe) obróbka cieplno-chemiczna (np.

nawęglanie) oraz powiązania powłok ochronnych z podłożem. Powyższe można zauważyć na zgładach trawionych, jak również na przełomach.

6.Okreslenie jakości spoin i zgrzein. Wady spoin i zgrzein wyszukiwać należy na zgładach poprzecznych i podłużnych spoin oraz oglądając lico spoin.

7.Okreslenie wielkości ziarn ujawnionych na zgładach trawionych jak również na przełomach.

2. Zakres obowiązującego materiału

a) podstawowe pojęcia używane w metalografii,

b) rola badań metalograficznych, ujawnianie budowy wewnętrznej, wad i wtrąceń niemetalicznych w stopach metali,

c) mikroskop metalograficzny: zasada tworzenia obrazu, zdolność rozdzielcza, powiększenie,

e) przygotowanie zgładów metalograficznych: wycinanie próbek, szlifowanie i polerowanie powierzchni, trawienie,

3. Zadania do ćwiczenia

3.1. Przebieg ćwiczenia

• obserwować otrzymane mikrostruktury na mikroskopie metalograficznym,

• narysować i opisać obserwowane mikrostruktury.

3.1.1. Opracowanie sprawozdania

• opisać metodykę przygotowania próbek do badań makroskopowych,

• zamieścić szkice obserwowanych mikrostruktur.

3.1.2. Opracowanie sprawozdania

• opisać metodykę badań,

• zamieścić rysunki badanych mikrostruktur wraz z wynikami pomiarów,

- wykonać szkice makrostruktur, opisać charakterystyczne strefy oraz wskazać

ewentualne wady.

4. Podsumowanie

• powinno zawierać analizę wyników i wnioski.

Literatura:

[1] H. Woźnica: Podstawy materiałoznawstwa. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 1998.

[2] L. A. Dobrzański, R. Nowosielski: Metody badań metali i stopów. Skrypt Pol. Śląskiej nr 1269, Gliwice 1986.

[3] L. A. Dobrzański, E. Hajduczek: Mikroskopia świetlna i elektronowa. Skrypt Politechniki Śląskiej, Gliwice 1987.

[4] Ł. Cieślak: Ćwiczenia laboratoryjne z metaloznawstwa. Wydawnictwo Politechniki Śl., Gliwice 1991.

.

POLITECHNIKA ŚLĄSKA

WYDZIAŁ TRANSPORTU

Katedra Eksploatacji Pojazdów Samochodowych

---