Bryłka soli
(Loṇakapallasuttaṃ; AN 3.99)
- Mnisi, jeśli ktoś mówi: „Gdy czyni się kammę w taki a taki sposób, wówczas właśnie tak się jej doświadcza”; dla tego człowieka nie ma świętego życia, nie ma drogi do właściwego końca cierpienia. Lecz jeśli ktoś mówi: „Gdy czyni się kammę, która ma być odczuwana w taki a taki sposób, wówczas właśnie tak doświadcza się jej skutków”; ten człowiek zna święte życie, zna drogę do właściwego końca cierpienia.
Zdarza się, że jeden człowiek popełnia drobny zły uczynek i z tego powodu trafia do piekła. Zdarza się, że inny człowiek popełnia taki sam drobny zły uczynek, lecz odczuwa go tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawia się tylko na chwilę.
Jaki człowiek, popełniwszy drobny zły uczynek, trafia do piekła? Zdarza się, że pewien człowiek nie rozwinął umiejętności [medytacji] ciała, nie rozwinął cnoty, nie rozwinął umysłu[1], nie rozwinął postrzegania; jest ograniczony, ma zamknięte serce, tkwi w cierpieniu. Drobny zły uczynek popełniony przez takiego człowieka zaprowadzi go do piekła.
A jaki człowiek, popełniwszy drobny zły uczynek, odczuwa go tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawi się tylko na chwilę? Zdarza się, że pewien człowiek rozwinął umiejętność [medytacji] ciała, rozwinął cnotę, rozwinął umysł[2], rozwinął postrzeganie; nie jest ograniczony, ma otwarte serce, zamieszkuje niezmierzone[3]. Drobny zły uczynek popełniony przez takiego człowieka odczuwany jest tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawia się tylko na chwilę.
Wyobraźcie sobie, że jeden człowiek wrzuca bryłkę soli do niewielkiej ilości wody w kubku. Jak myślicie: czy bryłka soli sprawi, że woda w kubku będzie słona i niezdatna do picia?
- Tak, panie. Dlaczego? Gdyż w kubku jest mało wody i bryłka soli sprawi, że woda będzie słona i niezdatna do picia.
- A teraz wyobraźcie sobie, że inny człowiek wrzuca bryłkę soli do Gangesu. Jak myślicie: czy bryłka soli sprawi, że Ganges będzie słony i a woda w nim niezdatna do picia?
- Nie, panie. Dlaczego? Gdyż w Gangesie jest bardzo dużo wody i bryłka soli nie sprawi, że woda będzie słona i niezdatna do picia.
Podobnie dzieje się, gdy jeden człowiek popełnia drobny zły uczynek i z tego powodu trafia do piekła. Zaś inny człowiek popełnia taki sam drobny zły uczynek, lecz odczuwa go tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawia się tylko na chwilę.
Jaki człowiek, popełniwszy drobny zły uczynek, trafia do piekła? Zdarza się, że pewien człowiek nie rozwinął umiejętności [medytacji] ciała, nie rozwinął cnoty, nie rozwinął umysłu, nie rozwinął postrzegania; jest ograniczony, ma zamknięte serce, tkwi w cierpieniu. Drobny zły uczynek popełniony przez takiego człowieka zaprowadzi go do piekła.
A jaki człowiek, popełniwszy drobny zły uczynek, odczuwa go tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawi się tylko na chwilę? Zdarza się, że pewien człowiek rozwinął umiejętność [medytacji] ciała, rozwinął cnotę, rozwinął umysł, rozwinął postrzeganie; nie jest ograniczony, ma otwarte serce, zamieszkuje niezmierzone. Drobny zły uczynek popełniony przez takiego człowieka odczuwany jest tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawia się tylko na chwilę.
Zdarza się, że jeden człowiek trafia do więzienia przez pół kahapany[4], trafia do więzienia przez jedną kahapanę, trafia do więzienia przez sto kahapan. Zdarza się także, że inny człowiek nie trafia do więzienia przez pół kahapany, nie trafia do więzienia przez jedną kahapanę, nie trafia do więzienia przez sto kahapan. Jaki człowiek trafia do więzienia przez pół kahapany, trafia do więzienia przez jedną kahapanę, trafia do więzienia przez sto kahapan? Jeden człowiek jest biedny, nie ma bogactw, ma niewiele na własność. Taki człowiek trafia do więzienia przez pół kahapany, trafia do więzienia przez jedną kahapanę, trafia do więzienia przez sto kahapan. A jaki człowiek nie trafia do więzienia przez pół kahapany, nie trafia do więzienia przez jedną kahapanę, nie trafia do więzienia przez sto kahapan? Inny człowiek jest zamożny, ma wielki majątek i wielkie bogactwa. Taki człowiek nie trafia do więzienia przez pół kahapany, nie trafia do więzienia przez jedną kahapanę, nie trafia do więzienia przez sto kahapan.
Podobnie dzieje się, gdy pewien człowiek popełnia drobny zły uczynek i z tego powodu trafia do piekła. Zaś inny człowiek popełnia taki sam drobny zły uczynek, lecz odczuwa go tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawia się tylko na chwilę.
Jaki człowiek, popełniwszy drobny zły uczynek, trafia do piekła? Zdarza się, że pewien człowiek nie rozwinął umiejętności [medytacji] ciała, nie rozwinął cnoty, nie rozwinął umysłu, nie rozwinął postrzegania; jest ograniczony, ma zamknięte serce, tkwi w cierpieniu. Drobny zły uczynek popełniony przez takiego człowieka zaprowadzi go do piekła.
A jaki człowiek, popełniwszy drobny zły uczynek, odczuwa go tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawi się tylko na chwilę? Zdarza się, że pewien człowiek rozwinął umiejętność [medytacji] ciała, rozwinął cnotę, rozwinął umysł, rozwinął postrzeganie; nie jest ograniczony, ma otwarte serce, zamieszkuje niezmierzone. Drobny zły uczynek popełniony przez takiego człowieka odczuwany jest tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawia się tylko na chwilę.
Podobnie rzeźnik może uderzyć lub skrępować lub zabić lub traktować jak mu się żywnie podoba jednego człowieka, który ukradł jego kozę, lecz nie może ani uderzyć, ani skrępować, ani zabić, ani traktować jak mu się żywnie podoba innego człowieka, który ukradł jego kozę. Jakiego człowieka może ów rzeźnik uderzyć lub skrępować lub zabić lub traktować go jak mu się żywnie podoba? Jeden człowiek jest biedny, nie ma bogactw, ma niewiele na własność. Takiego człowieka może ów rzeźnik uderzyć lub skrępować lub zabić lub traktować go jak mu się żywnie podoba. A jakiego człowieka nie może ów rzeźnik ani uderzyć, ani skrępować, ani zabić, ani traktować jak mu się żywnie podoba? Inny człowiek jest zamożny, ma wielki majątek i wielkie bogactwa; król lub królewski urzędnik. Takiego człowieka nie może ów rzeźnik ani uderzyć, ani skrępować, ani zabić, ani traktować jak mu się żywnie podoba. Może jedynie podejść z rękami złożonymi na sercu i błagać: „Proszę, łaskawy panie. Racz zwrócić mi kozę lub równowartość kozy”.
Podobnie dzieje się, gdy jeden człowiek popełnia drobny zły uczynek i z jego powodu trafia do piekła. Zaś inny człowiek popełnia taki sam drobny zły uczynek, lecz odczuwa go tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawia się tylko na chwilę.
Jaki człowiek, popełniwszy drobny zły uczynek, trafia do piekła? Zdarza się, że pewien człowiek nie rozwinął umiejętności [medytacji] ciała, nie rozwinął cnoty, nie rozwinął umysłu, nie rozwinął postrzegania; jest ograniczony, ma zamknięte serce, tkwi w cierpieniu. Drobny zły uczynek popełniony przez takiego człowieka zaprowadzi go do piekła.
A jaki człowiek, popełniwszy drobny zły uczynek, odczuwa go tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawi się tylko na chwilę? Zdarza się, że pewien człowiek rozwinął umiejętność [medytacji] ciała, rozwinął cnotę, rozwinął umysł, rozwinął postrzeganie; nie jest ograniczony, ma otwarte serce, zamieszkuje niezmierzone. Drobny zły uczynek popełniony przez takiego człowieka odczuwany jest tu i teraz, i zazwyczaj [uczynek ten] pojawia się tylko na chwilę.
Mnisi, jeśli ktoś mówi: „Gdy czyni się kammę w taki a taki sposób, wówczas właśnie tak się jej doświadcza”; dla tego człowieka nie ma świętego życia, nie ma drogi do właściwego końca cierpienia. Lecz jeśli ktoś mówi: „Gdy czyni się kammę, która ma być odczuwana w taki a taki sposób, wówczas właśnie tak doświadcza się jej skutków”; ten człowiek zna święte życie, zna drogę do właściwego końca cierpienia.