Kryteria oceny systemów zdrowotnych.
kryterium dostępności opieki zdrowotnej- brak dostępności do opieki zdrowotnej jest cechą charakterystyczna wielu krajów, nie tylko rozwijających się ale także średnio i wysokorozwiniętych. Dostępnośc opieki zdrowotnej jest korzystniejsza w grupach społecznych cechujących się wyższymi dochodami oraz wśród osób ze średnim wyższym wykształceniem. Brak dostępności opieki zdrowotnej związany jest z dwoma grupami czynników:
A. z charakterystyką systemu:
rozmieszczeniem zakładów opieki zdrowotnej i instytucji medycznej
oddaleniem lub ich bliskością geograficzną
ustalonymi godzinami przyjęc w placówkach
ordynacji w przychodniach i szpitalach
czasem oczekiwania na wizytę, poradę, kosultację, przyjęcie do szpitala itp.
B. z charakterystyką użytkowników systemu( potencjalnych biorców świadczeń medycznych)
-zróżnicowanie ekonomiczne, społeczne i kulturowe zbiorowości
2.kryterium kompleksowości- oznacza pełne zintegrowanie działań promujących zdrowie prewencyjnych, usług leczniczych, rehabilitacyjnych oraz opieki terminalnej. Stroną ujemną większości a nawet wszystkich systemów opieki zdrowotnej, jest niedocenienie wagi działań profilaktycznych i promujących zdrowie i koncentrowanie uwagi na działaniach diagnostycznych i terapeutycznych. Kraje , które zasługują na szczególną uwage i w których realizuje się wiele programów promujących zdrowie to Holandia i Francja.
3. kryterium ciągłości opieki zdrowotnej- miarą ciągłości opieki zdrowotnej jest systematyczne kontynuowanie działań prewencyjnych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych we wszystkich fazach życia i okresach rozwoju, od chwili urodzeń aż do śmierci. Ciągłośc opieki posiada szczególne znaczenia w przypadku chorób cywilizacyjnych.
Przykładem dobrze, niemal wzorowo prowadzonych działań profilaktycznych nad kobietą ciężarną lub małym dzieckiem mogą by kraje skandynawskie.
4.kryterium skuteczności i jakości opieki zdrowotnej- analizy jakości opieki zdrowotnej sprowadzają się ostatecznie do oceny poziomu i rezultatów świadczeń i usług diagnostycznych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Ostatecznie miernikiem jakości opieki zdrowotnej jest poziom diagnostyki i terapii oraz ich skuteczności, mierzony uzyskanymi rezultatami. Jest ona determinowana wieloma czynnikami, m.in. poziomem technologii medycznej, metodami i technikami, poziomem wiedzy medycznej, kwalifikacjami personelu medycznego, administracyjno-ekonomicznego także racjonalnymi rozwiązaniami organizacyjnymi. Podstawowy problem w tym względzie stanowi właściwa alokacja tych zasobów w poszczególnych jednostkach terytorialnych kraju.
5.kryterium produktywności opieki zdrowotnej-jest pojęciem oznaczającym relacje, które z jednej strony są kształtowane przez ilośc i jakośc usług a z drugiej przez istniejące zasoby. Produktywnosc systemu może być mierzona w różny sposób, m. In. Ilośc wizyt lub konsultacji przypadających na 1 lekarza, ilośc wykonanych rodzajowych zabiegów itp.
6.akceptacja i satysfakcja pacjentów i pracowników służby zdrowia- np. we Francji prowadzone są regularne analizy wybranej grupy pacjentów opuszczających szpital, natomiast satysfakcja personelu może zalezec np. od: wyposażenia ZOZ, racjonalnych rozwiązań organizacyjnych, wynagrodzenia.
7. dynamika systemu i zdolnośc do adaptacji - to ukierunkowanie działań lub ich modyfikacja w celu zaspokojenia rozpoznanych i zmieniających się potrzeb zdrowotnych w danej populacji. System powinien ulegac ciągłej ewolucji i posiadac zdolności adaptacyjne do zmieniających się warunków w jego otoczeniu.
Zdrowie publiczne, redakcja: Antoni Czupryna, Stefan Poździoch, Andrzej Ryś, Cezary Włodarczyk.