Konwencjonalne techniki oceniania

• ustne (odpytywanie)

• pisemne (wypracowania, sprawdziany, testy)

• obserwacja

• praca z książką

• prace praktyczne

TESTY

Testy standaryzowane (drukowane)

• konstruowane przez profesjonalistów w określonym celu

• rzetelne wyniki

• zalety:

• obiektywizm uzyskanych danych

• jasność co do rzetelności i trafności

• klarowność instrukcji dotyczących realizacji, przetwarzania i interpretacji danych

• prostota i szybkość oceniania

• główne ograniczenie: niedostosowanie testów do warunków lokalnych i szczególnych potrzeb edukacyjnych

• są to m.in.:

• testy diagnostyczne

• testy osiągnięć

• testy różnicujące

• służą ocenie osiągnięć danego ucznia w relacji do osiągnięć reprezentatywnej grupy uczniów

• przydatne w dokonywaniu porównań w obrębie danej grupy uczniów

• testy kryterialne

• przyrównują osiągnięcia ucznia do pewnych ustalonych wcześniej poziomów wykonania (kryteriów)

• za ich pomocą można określić w jakim stopniu udało się osiągnąć założone cele

Testy opracowywane przez nauczyciela

• tworzone w konkretnym celu

• lepiej dopasowane do potrzeb konkretnego nauczania

• mogą się różnić stopniem „ścisłości” czy marginesem swobody dla uczniowskiej wypowiedzi

• stosowanie zróżnicowanych zadań:

• pytania otwarte - wymagające krótkich odpowiedzi

• pytania otwarte ze wskazaniem

• różnorodne formy sprawdzające /np. zdania prawdziwe/fałszywe; test z brakującymi słowami; pytania zamknięte; pytania wielokrotnego wyboru; pytania i odpowiedzi, które należy do siebie dopasować/

• za pomocą testów i sprawdzianów można badać różne funkcje/poziomy myślenia - od rozumienia i stosowania do oceniania

PRACE PISEMNE TYPU ESEJ (WYPRACOWANIA)

• najbardziej otwarta forma pisemnego sprawdzianu (dopuszcza najwyższy stopień swobody ucznia)

• stosowane w nauczaniu m.in. języków i historii

• zalety:

• gwarantowana swoboda wypowiedzi

• pozwala uczniowi na uporządkowanie i przekazanie myśli we własnym stylu (ujawnienie kreatywności i pomysłowości w komunikowaniu się)

• sprawdza skomplikowane procesy poznawcze i twórcze możliwości uczniów

• ograniczenia:

• obejmują stosunkowo niewielki zakres materiału nauczania

• trudniejsze do obiektywnej oceny

• trudniej je ocenić w sposób rzetelny i porównywać uzyskane przez uczniów wyniki

ODPYTYWANIE

• dostarcza nieformalnych danych do oceny

• nauczyciel formułuje pytania i polecenia na które uczeń odpowiada, lub które wykonuje, antycypując prawidłowe z punktu widzenia nauczyciela wykonanie

• nauczyciel w zależności od celu odpytywania stosuje pytania rozstrzygnięcia lub dopełnienia

• pytania otwarte - dają uczniowi możliwość udzielenia zindywidualizowanej wypowiedzi

• pytania zamknięte - ułatwiają wydobywanie bardzo konkretnych informacji

• dobór formy pytania zależy od celu oceniania np. przypomnienie informacji czy ujawnienie rozumowania

• aby dostarczało rzetelnych i trafnych danych do oceny należy się do niego starannie przygotować - określenie celów poszczególnych pytań stanowi operacjonalizację programu

• na skuteczność odpytywania wpływa kompetencja komunikacyjna nauczyciela np. dobór słów, barwa głosu

• ważne jest „rozłożenie” i kierowanie pytań, tempo ich stawiania i przerwy w zadawaniu

OBSERWACJA

• immanentny element nauczania

• nie zakłóca „normalnego” toku pracy, a pozwala gromadzić materiał charakteryzujący się wysokim stopniem rzetelności i trafności

• nie ma charakteru obserwacji mimowolnej, jej prowadzenie powinno mieć charakter intencjonalny i planowy

• materiał z nieprzygotowanej wcześniej rejestracji zachowań ma charakter dopełniający

• wyniki obserwacji intencjonalnej realizowanej w sposób ciągły są istotne w ocenianiu formatywnym i sumatywnym wyrażanym w postaci oceny opisowej

• rodzaje:

• ze względu na systematyczność prowadzenia:

• systematyczna - prowadzona w regularnych odstępach czasu

• ukierunkowana na konkretne incydenty - kiedy nauczyciel jest świadkiem pojawiającego się nieoczekiwanie zdarzenia

• ze względu na stopień ustrukturyzowania:

• ustrukturyzowana - w postaci pobierania próbek zdarzeń, próbek migawkowych i czasowych, nauczyciel wie z góry co będzie jej przedmiotem i przygotowuje do jej przeprowadzenia odpowiedni formularz obserwacyjny na który wprowadza zaobserwowane dane

• półustrukturyzowana - gdy nauczyciel wie na co chce zwrócić uwagę, określa zestaw cech uczenia się, co do których chce gromadzić dane, ale nie określa uprzednio sposobu ich opisywania

• nieustrukturyzowana - odpowiada obserwacji zdarzeń krytycznych, rejestrowanie wszystkich zachowań, które pojawiają się w sposób spontaniczny, których wystąpienia nie sposób wczesniej przewidzieć i do których nie można się przygotować, rejestracja uzykana za jej pomocą ma charakter opisowy

• ułatwia monitorowanie indywidualnych i grupowych procesów uczenia się

• dostarcza danych na podtawie których można uczniowi i jego rodzicom przekazywać informacje zwrotne dotyczące indywidualnego progresu

POSŁUGIWANIE SIĘ KSIĄŻKĄ

• najczęściej stosowana w nauczaniu języków

• sprawdza opanowanie przez uczniów podstawowych umiejętności szkolnych np. streszczania, formułowania pytań, oraz umiejętności metapoznawczych związanych z organizowaniem i realizowaniem własnego uczenia się

PRACE PRAKTYCZNE

• wg Okonia jedna z bardziej nowoczesnych i wartościowych, lecz rzadko wykorzystywanych technik oceniania

• zaleta: możliwość sprawdzania kompetencji uczniów w aplikowaniu wiedzy szkolnej w realnych życiu

• przyczyny jej niedostatecznego stosowania:

• „obowiązujący” model nauczania

• przekazywanie sfragmentaryzowanej wiedzy

• kształcenie wąskich umiejętności szkolnych