Wykład 8
Ja jako system wiedzy
- Autoweryfikacja i autowaloryzacja
Rola pozytywnej samooceny
Spójność i złożoność koncepcji Ja
Funkcje pojęcia Ja
Procesy motywacyjne organizujące pojecie Ja
Autoweryfikacja i autowaloryzacja
Motyw autoweryfikacji - dążenie do zgodności między już istniejącymi przekonaniami o sobie, a nowo nadchodzącymi informacjami na własny temat.
Funkcje:
możliwość przewidywania co do własnych zachowań
poczucie integralności wewnętrznej
⇓
Chcemy być uważani za takich, jacy jesteśmy lub wierzymy, że jesteśmy.
Przejawy autoweryfikacji
Autowaloryzacja
Motyw autowaloryzacji - dążenie do obrony, podtrzymania lub nasilenia dobrego mniemania o sobie.
⇓
Chcemy być uważani za tych , którymi pragniemy być.
Przejawy autowaloryzacji
Autodestrukcja a autowaloryzacja
Strategie samoutrudniania (Tice, 1991)
Ucieczka od własnego Ja (Baumeister, 1990)
Teoria ucieczki od Ja R.F.Baumeistera
Jak uciekamy od własnego Ja
Doświadczenie porażki (wygórowane ambicje) ;
Wewnętrzna atrybucja niepowodzenia;
Wzrost autokoncentracji (niekompetencja, braki rozbieżność między J a standardami);
Nasilenie negatywnych uczuć;
Duża intensywność negatywnych uczuć skłania do ucieczki do stanu `poznawczej dekonstrukcji” ( stanu, w którym :” Ja to ciało, doświadczenie to wrażenia zmysłowe, działanie to ruchy mięsni” - - brak znaczeń (standardów, celu, dążeń, tożsamości);
W stanie poznawczej dekonstrukcji:
zawężeniu ulega perspektywa czasowa (tu i teraz)
pojawia się pasywność
brak emocji
irracjonalne myśli
przestają działać wszelkie „hamulce” i wewnętrzne nakazy - ludzie zaczynają się objadać, nadużywać alkoholu, narkotyków, robić zakupy w ogromnych ilościach, oddają się hazardowi, a nawet popełniają samobójstwo
⇓
Interwencja psychologiczna - ingerencja w poznawcze funkcjonowanie jednostki
„ Wiele autodestrukcyjnych zachowań wynika z dążenia do obrony pozytywnego wizerunku własnej osoby....”
(Baumeister, 1993)
Konflikt poznawczo - afektywny
Konflikt miedzy potrzebą spójności (autoweryfikacja) a potrzebą autowaloryzacji
Osoby o wysokiej samoocenie - brak konfliktu miedzy autoweryfikacją i autowaloryzacją
Osoby o niskiej samoocenie - konflikt miedzy potrzebą spójnego i pozytywnego wizerunku własnej osoby.
Czy potrzeba potwierdzania niskiej samooceny swiadczy o skłonnościach masochistycznych?
W jakich warunkach osoby o niskiej samoocenie akceptuja komplementy?
Informacja niepochlebna - akceptacja ⇒ reakcja kontrolowana
Informacja pochlebna - akceptacja ⇒ reakcja automatyczna
Akceptacja : - charakter poznawczy (wierzę - nie wierzę)
- charakter emocjonalny (cieszy mnie -
nienawidzę tego)
Autoweryfikacja i autowaloryzacja : zmienność w natęzeniu potrzeb
Zmienność uwarunkowana sytuacyjnie (np. narzeczeństwo/ małzeństwo)
Zmienność uwarunkowana indywidualnie ((np. narcystyczna osobowość)
Znaczenie pozytywnej samooceny
Skuteczność działania
Bufor przed lękiem przed smiercia (Pyszynski, Greenberg, Solomon, 1991)
Funkcja socjometru (Leary, 1995, Baumeister, 1990)
Strukturalne właściwości systemu Ja
Znaczenie spójnosci pojecia Ja
1. Spójność pojęcia Ja
Klarowność koncepcji siebie
Zróżnicowanie koncepcji Ja
Konsekwencje braku spójności w systemie Ja
Sposoby radzenia sobie
2. Złożoność pojecia Ja
Funkcje pojęcia Ja wg Mądrzyckiego
Poczucie tożsamości
Mechanizmy psychologiczne sprzyjające podtrzymaniu przekonania o jedności i ciągłości własnej osoby.
Kontrola popędów i emocji
Kierowanie własnym rozwojem