Temat: Prometeusz - (nie tylko) dawca ognia
Cele lekcji:
Po lekcji uczeń powinien:
odtwarzać z pamięci mit o Prometeuszu i poddawać rzeczowej analizie jego elementy;
dostrzegać i określać doniosłość postawy Prometeusza;
podejmować próby odczytania bogatej symboliki ognia;
rozumieć i poprawnie używać w zdaniach wyrażenia: bunt prometejski, postawa prometejska, ogień prometejski;
umieć pracować w grupie i podejmować próby twórczego rozwiązywania problemów;
elementy metody problemowej;
4 x duży papier pakowy, 4 flamastry w różnych kolorach;
materiał nr 1, (hasło: ogień), W. Kopaliński, Sł?), W. Kopaliński, Słownik
materiał nr 2, W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa 1985;
materiał nr 3, S. Skorupka, Słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa 1987;
materiał nr 4, albumy z reprodukcjami będącymi plastycznymi realizacjami mitu o Prometeuszu (np. Rubens Prometeusz skowany, Moreau Prometeusz, Tycjan Prometeusz, Böcklin Prometeusz).
bunt prometejski, postawa prometejska, ogień prometejski;
Czas: 2 godziny lekcyjne
Przebieg lekcji
1.Poproś klasę o prezentację efektów pracy domowej (uczniowie losowali kartki z zadaniami; szóstka spośród nich w wyniku losowania zobowiązana była wcielić się w którąś z mitologicznych postaci [Atena, Prometeusz, Zeus, Pandora, Herkules, "człowiek Prometeusza"] i z jej pozycji [posługując się narracją pierwszoosobową] zrekonstruować fragment mitu o Prometeuszu [obowiązuje znajomość szerokiej wersji mitu - obejmującej moment uwolnienia Prometeusza]; uczniowie poinstruowani zostali, iż oczekiwany jest monolog ekspresyjny, zawierający ocenę postaci Prometeusza z punktu widzenia referującego bohatera i próbę odtworzenia motywacji czynów tytana; reszta uczniów indywidualnie przygotowywała prace plastyczne przedstawiające [zalanie od wylosowanego polecenia] symboliczne serce człowieka pozbawionego nauk Prometeusza bądź homo sapiens ogrzanego już olimpijskim ogniem). Prace plastyczne zawieś w dwóch grupach na tablicy, pomiędzy nimi umieść albumy z reprodukcjami (materiał nr 4). Zajęcia rozpocznij od wypowiedzi przygotowanych uczniów (bohaterów mitologicznych). Zachęcaj resztę klasy do zadawania referentom pytań, inspiruj do dyskusji. Czuwaj, by żaden z elementów mitu nie został zbagatelizowany (w razie koniecznośowiek Prometeusza?] i z
2. Daj uczniom polecenie, by zaproponowali pytania, które współczesny człowiek bądź któryś ze znanych im bohaterów mitologicznych i literackich chciał zadać Prometeuszowi (można zaproponować okoliczności spotkania). Po wyczerpaniu pomysłów poproś, by teraz uczniowie wcielili się w Prometeusza i sformułowali pytania do współczesnych ludzi lub znanych postaci literackich, historycznych.
3. Podziel klasę na cztery grupy. Każdemu zespołowi wręcz instrukcję do ćwiczenia, flamaster (każda z grup identyfikuje się z innym kolorem) i papier pakowy z zapisanym w centrum hasłem bazowym (Grupa I - Człowiek bez wiedzy Prometeusza, Grupa II - Człowiek z darem ognia olimpijskiego, Grupa III - Prometeusz, Grupa IV - Ogień).
GRUPA I - do podanego na papierze hasła bazowego dopiszcie jak najwięcej wyrazów i związków wyrazowych wywiedzionych wprost z treści mitu, które charakteryzują dany termin; starajcie się podawać informacje rzetelne, poświadczone tekstem, np. człowiek bez wiedzy Prometeusza - ma kruche paznokcie;
GRUPA II - do podanego na papierze hasła bazowego dopiszcie jak najwięcej wyrazów i związków wyrazowych, które będą zawierały element interpretacji reprezentowanego przez dany termin elementu mitu; dążcie do uogólnień, twórzcie metafory, szukajcie ukrytych sensów, ?rozwiązań filozoficznych np. człowiek z darem ognia olimpijskiego - nowy kreator rzeczywistości;
GRUPA III - do podanego na papierze hasła bazowego dopiszcie jak najwięcej epitetów kojarzących się z danym terminem, np. Prometeusz - przewidujący, przezorny, przemyślny (taki jest zresztą polski odpowiednik tego greckiego imienia);
GRUPA IV - do podanego na papierze hasła bazowego dopiszcie jak najwięcej luźnych, intuicyjnych skojarzeń, np. ogień - popiół. Określ czas pracy - 5 minut. Po wykonaniu przez grupy zadania poproś, by uczniowie zatrzymali w zespołach instrukcję, natomiast arkusz z hasłem przekazali grupie sąsiedniej (polecenie do zadania jest nadal aktualne, zmienia się tylko hasło bazowe). Procedurę powtarzaj dotąd, aż hasła bazowe wrócą do grup macierzystych. Daj chwilę czasu zespołom na przeanalizowanie naniesionych uzupełnień i przygotowanie się do omówienia wnioskó filozoficznych?
4. Poleć uczniom prezentację efektów ćwiczenia. Ustal kolejność wypowiedzi (grupa III - prezentację wzbogaca ogląd zgromadzonych i wyeksponowanych w klasie reprodukcji [materiał nr 4], później zespoły I i II [prezentacji towarzyszy analiza umieszczonych na tablicy prac uczniowskich], kończy wypowiedź grupy IV).
5. Poproś uczniów, by wśród zaproponowanych przez siebie określeń ognia wskazali te, które powszechnie kojarzą się pozytywnie (zaznaczamy +) i te, które mają negatywne konotacje (-). Zapytaj, jak w takim kontekście rozumieć dar ognia. Uzupełnij deszyfrację symboliki ognia. Zaprezentuj stosowny fragment w Słowniku Symboli (materiał nr 1). Pokaż, jak wiele miejsca poświęcone jest temu hasłu. Przybliż inne symboliczne "rekwizyty" w micie (np. wąrekwizyty?
6. Daj polecenie, by uczniowie w grupach przygotowali scenki dramowe, które zilustrują zleksykalizowane znaczenie wyrazów i wyrażeń:
GRUPA I - bunt prometejski;
GRUPA II - postawa (czyn) prometejski;
GRUPA III - ogień prometejski;
GRUPA IV - altruizm.
Poproś, by uczniowie ich znaczenie sprawdzili najpierw w zgromadzonych w klasie słownikach (materiały nr 2 i 3). Obejrzyj efekty pracy.
7. Podaj zagadnienie pracy domowej:, Na jakie pytania chciał sobie odpowiedzieć człowiek starożytny, tworząc mit o Prometeuszu?
|