WŁASNOŚĆ
Jest to zbiór uprawnień czy praw jakimi dany właściciel dysponuje w odniesieniu do określonego obiektu własności.
Składa się z dwóch podzbiorów uprawnień:
korzystanie z tego obiektu
udział w podejmowaniu decyzji
Własność oznacza jednoznacznie:
- USUS - prawo użytkowania
- FRUCTUS - prawo pobierania pożytku z przedmiotu własności
Wyróżniamy własności:
- prywatną
- państwową
- ( spółdzielcza )
Własność prywatna oznacz prawa osób i przedsiębiorstw prywatnych co do:
- kupna
- posiadania
- użytkowania
- rozporządzania
- pozbywania się
- sprzedaży
- odstępowania w użytkowanie
- przekazywania
- zapisywania w testamencie
Następujących dóbr:
Ziemi, kapitału, majątku, i innych wartości
Własność państwowa oznacza posiadanie przez państwo praw własności do środków produkcji i innych dóbr.
Własność spółdzielcza odnosi się do dwóch form: spółdzielnie mieszkaniowe i spółdzielczość w handlu…
PRAWO WŁASNOŚCI
Podstawą stosunków społecznych są stosunki własnościowe. Oznaczają one jakie relacje własności występują między ludźmi w stosunku do posiadania czynników produkcji.
Prawo własności - jest to zbiór uprawnień, jakimi dysponuje dany przedmiot, czyli właściciel prywatny lub publiczny w stosunku do określonego zasobu dóbr.
Wyróżnia się ekonomiczny i prawny aspekt problemu własności.
Aspekt ekonomiczny decyduje o zakresie efektywnego wykorzystania uprawnień wobec dóbr materialnych ( np. w zarządzaniu przedsiębiorstwem, prawo kupna lub sprzedaży majątku trwałego )
O aspekcie prawnym mówią uprawnienia wynikające z prawa własności, zapisanego w obowiązujących ustawach ( np. w Konstytucji, w Kodeksie Cywilnym ).
STOSUNEK PRAWNY
Powstaje miedzy podmiotami prawa ( osoby fizyczne i osoby prawne ) na podstawie norm prawa w związku z powstaniem określonego faktu prawnego.
Podstawowe elementy stosunku prawnego:
podmiot ( co najmniej dwa podmioty )
obowiązek
uprawnienia
- obowiązek i uprawnienia są ściśle ze sobą związane
4. przedmiot - to zachowanie się do którego jest zobowiązany ( albo uprawniony ) podmiot.
KONKURENCJA
Jest to proces w którym uczestnicy rynku, dążąc do załatwienia swoich interesów, próbują przedstawić oferty korzystniejsze od innych po względem:
- ceny
- jakość
- innych charakterystyk dóbr lub usług
Wpływających na decyzje zawarcia transakcji kupna- sprzedaży
Konkurencja to rywalizacja bądź współzawodnictwo między dwoma ( lub większą liczbą) bardziej lub mniej dorównującymi sobie rywalami.
Na rynku występuje konkurencja:
bezpośrednia rywalizacja o klienta na tych samych rynkach i oferujących podobny asortyment towarów lub usług
substytucyjna - rywalizacja między ofertami rożnych wyrobów lub usług ale zaspokajających te same lub podobne potrzeby
potencjalna - możliwe wkroczenie na rynek nowych przedsiębiorstw które mogą konkurować bezpośrednio lub pośrednio poprzez wyroby i usługi substytucyjne
monopolistyczna - na rynku występuje wielu sprzedawców produktów zbliżonych lecz nie identycznych
doskonała - żaden pojedynczy sprzedawca lub nabywca nie jest w stanie wpłynąć na cenę rynkowa przez zmianę wielkości produkcji
Ekonomiczne funkcje państwa:
1. alokacyjna - polega na podejmowaniu działań stymulujących wzrost gospodarczy w sektorach i regionach czyli poprzez politykę strukturalna
Celem jest optymalna alokacja zasobów.
Państwo wspiera działalność B+R w wielu gałęziach gospodarczych lub poprzez subwencje
Chroni przedsiębiorstwa przed konkurencja międzynarodową. Państwo stymuluje rozwój infrastruktury oraz inwestycje w regionach mało rozwiniętych.
2. Stabilizacyjna w procesach gospodarczych mają miejsce makroekonomiczne zakłócenia równowagi, występują zjawiska inflacji bezrobocia; państwo poprzez politykę monetarna stara się płynąć na stabilizacje procesów gospodarczych oraz pełne manipulowanie przez bank centralny stopą wzrostu podaży pieniądza. Polityka fiskalna to manipulowanie poziomem podatków i wydatków państwa.
5. ochrony zasobów wyższej użyteczności - państwo poprzez nakazy i zakazy stara się nie dopuścić aby dobra i interesy wysokiej użyteczności nie zostały naruszone przez działalność gospodarcza ( efekty ujemne tej działalności dla osób trzecich ). Obejmują one bezpieczeństwo ludności, BHP, ochronę zdrowia i środowiska naturalnego.
6. popytowa - państwo występuje jako bezpośredni nabywca dóbr i usług w sektorze prywatnym ( zakupy na potrzeby armii, policji, służby zdrowia … ). Państwo wywiera duży wpływ na aktywność gospodarski na gałęzie i firmy, które zależne są od zamówień państwowych ( publicznych ).
7. podażowa - realizowana jest przez przedsiębiorstwa państwowe. Zakres zależy od udziału tego sektora w gospodarce ( od kilku do kilkudziesięciu % ).
8. stymulowania i organizowania przyrostu zasobu ludzkiego - rodzi się kapitalizm bez kapitału dającego się posiadać na własność, czyli kapitał ludzki.
Inwestycje zwiększające zasób tego kapitału wymagają dłuższego horyzontu czasowego ( kształcenie, edukacja, postęp naukowo-techniczny). Powstaje zadanie dla państwa, instytucji zdolnej zapewnić postęp w dziadzinach w długim horyzoncie czasowym.