Maja Bełch (Nalepka) gr 21

Czynniki modyfikujące wielkość parametrów mechanicznych chodu.

Chód jest to sposób przemieszczania się w przestrzeni. Seria cyklicznych naprzemiennych ruchów kończyn i tułowia, powoduje przemieszczanie środka ciężkości ciała do przodu. Lokomocja każdego człowieka ma indywidualny charakter. Każdy z nas ma swój sposób poruszania się. Zmienność tego wzorca z kroku na krok i z dnia na dzień jest niewielka. Wynika ona z takich czynników jak: wzrost, masa ciała, wiek, płeć itp. Indywidualność chodu jest wynikiem wytworzenia się w dzieciństwie i później utrwalonego stereotypu ruchowego.

Podstawowe cechy chodu to:

• dwunożność,

• przedsiębierność,

• naprzemienność,

• symetryczność,

• harmonijność.

Fizjologiczny chód jest izometryczny, co oznacza jednakową długość kroku prawą i lewą nogą, izochroniczny (jednakowy czas trwania kroku każdą kończyną) oraz izotoniczny (identyczne zaangażowanie mięśni po obu stronach).

Parametry chodu prawidłowego:

1. Szybkość chodu: jest to droga przebyta przez osobę w jednostce czasu i przeciętnie wynosi ona ok. 1,5m/s. Szybkość chodu można obliczyć według wzoru:

gdzie:

v- szybkość chodu

L- długość kroku [m]

c- rytm lokomocji [kroki/min]

2. Miarowość: jest to liczba kroków w jednostce czasu, zwykle wynosi ok. 116 kroków/min

3. Długość kroku: jest to dystans przebyty w płaszczyźnie poruszania się w ciągu jednego kroku, mierzona najczęściej między dwoma kolejnymi miejscami podparcia tej samej stopy. W chodzie prawidłowym długość kroku jest taka sama dla prawej jaki i dla lewej nogi (jeśli człowiek idzie prosto) i równa się dwóm wykrokom. Przeciętna długość kroku dorosłego człowieka wynosi ok. 1,5m. U dzieci w przybliżeniu jest równa jego wzrostowi.

Długość kroku możemy obliczyć przekształcając powyższy wzór względem L:

gdzie:

v- szybkość chodu [m/s]

c- rytm lokomocji [kroki/min]

4. Szerokość kroku: jest to odległość między stopami w płaszczyźnie czołowej mierzona podczas fazy podwójnego podporu i wynosi ona ok. 8 cm.

5. Długość wykroku jest to odległość między charakterystycznymi punktami np. między piętami lub czubkami palców lewej i prawej nogi w czasie podwójnego podparcia. Długość prawego i lewego wykroku powinna być mierzona w fazie jednego kroku. W stabilnym chodzie jeden wykrok równy jest połowie długości kroku i wynosi ok. 0,8m.

Zmiany wielkość parametrów mechanicznych chodu związane z wiekiem.

Lokomocja dziecka do 1 roku życia składa się z:

• lokomocji apedalnej, czyli bez wykorzystania w tym celu podporu na kończynach (przetaczanie)

• lokomocji kwadripedalnej z wykorzystaniem czterech kończyn w kolejności: pełzanie, czworakowanie, chodzenie w pozycji stojącej z podporem kończyn górnych na meblach)

Lokomocja dziecka rocznego to chód dipedalny z uwolnieniem kończyn górnych.

Biorąc pod uwagę podstawowe cechy chodu jakimi są dwunożność, naprzemienność symetryczność i przedsiębierzność widać, że w kolejnych etapach rozwoju lokomocji, cechy te powoli się kształtują. W lokomocji apedalnej nie występuje żadna z tych cech, ale jest ona potrzebna dla uzyskania kolejnego etapu w rozwoju lokomocji kiedy kroki są odstawno-dostawne, a dopiero później naprzemienne. Pierwsze przemieszczenia też nie są przedsiębierzne, gdyż dziecko raczej porusza się ku tyłowi lub w bok i towarzyszy temu duża częstotliwość kroków, bo aż ok. 180 w ciągu minuty. Chód kształtuje się od kiedy dziecko zaczyna chodzić do ok. 6 roku życia, kiedy to sześciolatek wykonuje już ok. 150 kroków/min. Z wiekiem częstotliwość kroków maleje.

U osób starszych wraz z nasilaniem się tendencji do utraty równowagi obserwuje się chód charakteryzujący się krótkim krokiem z wydłużoną fazą podwójnego podparcia oraz szuraniem nogami o podłoże.

Na zmianę stereotypu chodu mają wpływ proporcje ciała, różne tempo dojrzewania układu nerwowego, szybkość procesu uczenia się, tempo starzenia się, różnego rodzaju schorzenia.

Zmiana parametrów mechanicznych chodu związanych z różnymi schorzeniami oraz dolegliwościami.

Głównym objawem takich ograniczeń jest obniżenie prędkości poruszania się na co ma wpływ: skrócenie kroku, zmniejszenie szybkości kroku, wydłużenie fazy podwójnego podporu, zmniejszenie lub zanik prześwitu pod stopą, co objawia się charakterystycznym szuraniem. W przypadku kiedy nie jest możliwe przyjęcie pionowe postawy, pojawia się niemożność poruszania się w pozycji stojącej. W takim przypadku umożliwia się takiej osobie poruszanie za pomocą wózka inwalidzkiego lub parapodium dynamicznego. Samodzielne poruszanie staje się możliwe tylko w niskich pozycjach, czworaczej lub leżącej. Chód staje się apedalny lub kwadripedalny zanikają podstawowe cecha chodu jaką jest dwunożność.

Przyczyny zaburzeń chodu.

1. Brak stabilizacji miednicy w płaszczyźnie czołowej oraz osłabienie mięśnia pośladkowego średniego, co prowadzi do obniżenia siły równoważącej ciężar ciała. Objawia się opadaniem miednicy w fazie podporu po stronie odciążonej - objaw Trendelenburga, podporem jednonożnym i pochyleniem tułowia na stronę nogi podporowej- objaw Duchuenna.

2. Nierówność kończyn. Chód staje się asymetryczny, an izometryczny i an izochroniczny. Nieznaczne skrócenie kończyny do ok. 2 cm nie daje widocznych objawów, zaś skrócenie rzędu kilku cm objawia się chodem utykającym. Znaczne skrócenie jednej z kończyn przejawia się chodem zapadającym.

3. Przykurcz lub sztywność jednego ze stawów. Brak ruchu w jakimś stawie np. w wyniku unieruchomienia opatrunkiem gipsowym jest kompensowany ruchem w stawach sąsiednich. Usztywnienie stawu biodrowego powoduje, że chory przenosi miednicę ku przodowi wokół osi kończyny zdrowej i następuje skręt miednicy w zdrowym stawie. Usztywnienie stawu kolanowego prowadzi do obwodzenia usztywnioną kończyną. Dzieci często stają na palcach kończyny zdrowej w momencie przenoszenia kończyny usztywnionej. Usztywnienie stawu skokowego to utrudnienie propulsji i brak podskoku. Kompensacja objawia się nadmiernym pochyleniem tułowia do przodu podczas obciążania chorej kończyny. Cała kończyna ustawiona w rotacji zewnętrznej, a przenoszenie stopy następuje od jej brzegu bocznego do przyśrodkowego.

4. Dolegliwości bólowe wiążą się ze skróceniem fazy podporu po stronie bolesnej. Chód staje się utykający, a chory jak najszybciej przenosi ciężar ciała na kończynę zdrową, która przyjmuje podwójny ciężar.

5. Procesy zapalne stawów, mięśni lub nerwów którym towarzyszy ból wymuszają odpowiednie ułożenie oraz tworzą się przykurcze.

6. Urazy elementów stawowych zwichnięcia, skręcenia stłuczenia, naderwania więzadeł i mięśni.

7. Przeciążenia (procesy zwyrodnieniowe, mikrourazy)

8. Amputacje w obrębie kończyn dolnych z zaburzeniami układu równowagi. Upośledzenie stabilizacji czynnej miednicy, przykurcz kikuta oraz konieczność nauki poruszania się po zaprotegowaniu.

9. Charakterystycznym schorzeniem znacznie zmieniającym parametry chodu jest choroba Parkinsona. Sylwetka pacjenta jest znacząco pochylona do przodu, a wykonywanym ruchom lokomocyjnym nóg nie towarzyszą skoordynowane współruchy kończyn górnych. Długość kroków u osób z tą chorobą jest znacznie skrócona, a prześwit pod stopami praktycznie nie występuje. Zbyt niskie przenoszenie stopy w fazie przeniesienia zwiększa ryzyko upadku na nierównym podłożu.

10. Udary mózgu i wylewy krwi do mózgu prowadzące do paraliżu lub niedowładu.

11. Rodzaj podłoża po którym się poruszamy, np. podczas chodu po powierzchni zlodzonej (gładkiej) następuje znaczne skrócenie długości kroku i zwiększenie częstotliwości kroków w porównaniu do powierzchni asfaltowej (porowatej). Wynika to ze współczynników tarcia powierzchni, gdyż siła tarcia jest proporcjonalna do nacisku wywieranego na powierzchnię, gdzie współczynnikiem proporcjonalności jest współczynnik tarcia charakterystyczny i stały dla danego rodzaju powierzchni (asfalt, lód, guma, drewno).

---