EKSPRESJA EMOCJI.
EMOCJE PODSTAWOWE I POCHODNE.
Strelau: r. 26
EKSPRESJA EMOCJI - to wszelkie sygnały (zmiany w wyglądzie organizmu, ruchy i dźwięki) emitowane przez jednostkę, będące dla kogoś innego wskazówką przeżywania przez tę osobę określonej emocji. Sygnały niekoniecznie muszą być intencjonalne.
Ekspresja emocjonalna jest wytworem ewolucji.
Twarz w ekspresji emocji - ponadkulturowy dowód na rzecz ewolucyjnych źródeł fenomenu.
TWARZ W EKSPRESJI POSZCZEGÓLNYCH EMOCJI:
Uśmiechnięcie - pobudzenie do działania mięśnia jarzmowego większego
Kontrolowane wolicjonalnie
Brak kontroli nad małymi mięśniami orbicularis oculis, otaczającymi oczy - napinają się, gdy przeżywamy autentyczną radość.
Większość ludzi jest niezadowolona z własnych zdjęć odbieranych u fotografa ponieważ zmniejszone źrenice kontrastują z uśmiechem - nie dołączać takiego zdjęcia do podania o pracę!!
Radość - rozszerzenie źrenic. Paul Eckman wyróżnia ponad 50 !!! różnych rodzajów uśmiechu
Złość - źrenice zwężają się, brwi są opuszczone, nozdrza rozszerzają się, wargi stają się zwężone, czasami towarzyszy zaczerwienienie się twarzy
Strach, lęk - podniesione brwi i ściągnięte do siebie, oczy „wybałuszone”
Zaskoczenie - podnoszą się brwi, podłużne zmarszczki na czole, wargi są napięte
Smutek - opuszczenie kącików ust przy jednoczesnym pozostawieniu podbródka na jego stałym miejscu, wewnętrzne końce brwi są uniesione do góry, charakterystyczne spoglądanie w dół
Wstyd - często rumieniec na twarzy
Wina - rzadko rumieniec. Zakłada się, że wina, w odróżnieniu od wstydu, ma charakter prywatny
Twarz jest zatem podwójnym systemem - obejmuje zarówno ekspresje pojawiające się spontanicznie, jak i takie, które są mniej lub bardziej intencjonalne. Charakterystyczne jest, że większość ekspresji FAŁSZYWYCH ma dłuższy od ekspresji spontanicznych czas przebiegu.
SYLWETKA, GEST I GŁOS W EKSPRESJI EMOCJI.
Wina i wstyd - kurczenie się całego ciała oraz spuszczenie głowy
Strach - cofnięcie głowy i schowanie jej w ramiona (ewolucja!!)
Smutek - opuszczone ramiona i zgarbiona postawa ciała
Złość - zaciśnięcie pięści i wysunięcie głowy nieco do przodu
Zaskoczenie - cała sylwetka odchyla się nieco do tyłu
EMBLEMATY - świadomie wykonywane przez ludzi gesty, mające ściśle określone znaczenie w poszczególnych kręgach kulturowych (kiwanie głową, fak ju! ) - nieznajomość kulturowego znaczenia gestów może być źródłem nieporozumień i kłopotów.
MOWA - w stanie pobudzenia emocjonalnego na ogół wzrasta natężenie głosu.
U 70% ludzi wysokość tonu głosu podnosi się wtedy, gdy są zdenerwowani
Wysokość tonu głosu spada w wypadku smutku i zmartwienia oraz powolna i cichsza rozmowa
Złość i strach - mowa szybsza i głośniejsza
ROZWOJOWE ASPEKTY EKSPRESJI EMOCJI.
Ludzie bardzo szybko uzyskują zdolność do ekspresji emocji
Małe dzieci zdolne są nie tylko do spontanicznych ekspresji emocji, ale i do ich odczytywania z twarzy innych ludzi
Najwcześniejszą ekspresją jest płacz dziecka
Trzymiesięczne dziecko uśmiech się już w odpowiedzi na sytuacje ogólnie zabawne
Ekspresje nieśmiałości i wstydu dopiero pod koniec pierwszego roku życia
Na początku rozwoju pojawia się wyraźna ekspresja negatywnego stanu afektywnego (płacz), a niedługo potem ekspresja stanu pozytywnego (uśmiech)
KULTUROWE ASPEKTY EKSPRESJI EMOCJI.
Odmienności kulturowe dotyczą sposobu interpretacji różnych zdarzeń, co w konsekwencji prowadzić może do pojawienia się określonej emocji w jednej z kultur i niepojawienia się jej w innej, lub pojawienia się w obydwóch kulturach odmiennych emocji.
Triandis - w kulturach kolektywistycznych bardziej typowe jest reagowanie wstydem, a w kulturach indywidualistycznych - poczuciem winy
1