Pierwszy trymestr

Pierwszy miesiąc:

Co możesz odczuwać?

Gdy zachodzisz w ciążę, przerwane zostaje twoje miesiączkowanie aż do czasu zakończenia regularnego i wyłącznego karmienia piersią (więcej czytaj tu). Twój organizm produkuje hormony potrzebne do stworzenia optymalnych warunków dla wzrostu twojego dziecka. Twoje piersi stają się nieco większe i bolesne. Może to być pierwszy, zauważony przez ciebie objaw ciąży. U około połowy kobiet w ciąży, pod koniec pierwszego miesiąca pojawiają się poranne nudności i wymioty. Na początku ciąży możesz mieć tak zwane "zachcianki" lub mogą drażnić cię dotąd obojętne lub przyjemne zapachy lub smaki. Do klasycznych zachcianek należy wielka ochota na coś kwaśnego, np. ogórek kiszony lub kiszona kapusta. Najprawdopodobniej zaczniesz częściej oddawać mocz z powodu powoli rozrastającej się macicy, uciskającej pęcherz moczowy.

Porady zdrowotne:

Zanim zajdziesz w ciążę, powinnaś się do niej przygotować. Przede wszystkim uzupełnij swoją dietę o witaminę z grupy B, kwas foliowy (znajduje się on większości preparatów multiwitaminowych). Zmniejszy to ryzyko urodzenia dziecka z wadą wrodzoną mózgu lub rdzenia kręgowego. Wybierz się do swojego lekarza ginekologa-położnika, jeśli sądzisz, że jesteś w ciąży najszybciej jak tylko możesz. W czasie pierwszych ośmiu tygodni ciąży powstają i rozwijają się wszystkie organy i narządy twojego dziecka. Palenie papierosów, picie alkoholu, przyjmowanie większości leków może spowodować nieodwracalne uszkodzenie twojego dziecka. Właśnie ten czas, kiedy często nawet nie wiesz, że jesteś w ciąży, jest pod tym względem najważniejszy. Zanim weźmiesz jakiś lek skonsultuj to z lekarzem. Rzuć palenie, przestań spożywać alkohol.

Drugi miesiąc:

Co możesz odczuwać?

Twoje piersi są wciąż bolesne i tkliwe. Brodawki sutkowe i otoczki wokół nich stają się ciemniejsze. Poranne (czasem nie tylko) nudności i wymioty wciąż trwają. W tym czasie możesz czuć się zmęczona i dlatego potrzebujesz wiele odpoczynku. Nie unikaj drzemki w ciągu dnia, jeśli masz na nią ochotę. Twój organizm dopiero przystosowuję się do nowej sytuacji - ciąży. Wzrasta objętość twojej krwi w naczyniach krwionośnych. Jest ona teraz nieco "rozwodniona" w stosunku do pozaciążowej normy.

Porady zdrowotne:

Wybierz się na comiesięczną wizytę do lekarza prowadzącego ciążę. Spożywaj różnorodne, zdrowe posiłki sporządzone z produktów z każdej z pięciu grup: produkty zbożowe i rozmaite ziarna, owoce, warzywa, nabiał, mięso i rośliny strączkowe. Kontynuuj uzupełnianie swojej diety w kwas foliowy, zwłaszcza przez drugi i trzeci miesiąc ciąży, aby zmniejszyć ryzyko wad wrodzonych u dziecka. Pij dużo płynów, najlepiej wody mineralnej niegazowanej, soków owocowych i mleka. Odpowiednia ilość to 6 do 8 szklanek każdego dnia. Nie ograniczaj zbyt spożycia soli kuchennej, chyba, że lekarz zaleci ci inaczej.

Trzeci miesiąc:

Co możesz odczuwać?

Twoje zmęczenie może wciąż nie ustępować. Podobnie jest z nudnościami i wymiotami, choć pod koniec trzeciego miesiąca powinny powoli zanikać (nie jest to jednak regułą). W związku z tym możesz stracić na wadze kilka kilogramów. Częściej niż zwykle możesz mieć bóle głowy. Mogą zdarzać się też zawroty głowy. Twoje ubrania powoli stają się nieco ciasne, zwłaszcza w biodrach i na wysokości piersi. Najwygodniejsze są luźne sukienki, pulowery, sweterki, elastyczne spódnice.

Porady zdrowotne:

Wybierz się na comiesięczną wizytę do lekarza prowadzącego ciążę. Twoje zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne nieco wzrasta z powodu potrzeb twojego dziecka. Zdrowa dieta powinna zaspokajać te potrzeby. Przeciętnie waga w pierwszym trymestrze ciąży powinna wzrosnąć o 1,5 - 2,5 kg. Więcej na temat przyrostu masy ciała podczas ciąży czytaj tu. Odpowiednia aktywność fizyczna jest korzystna zarówno dla ciebie jak i dla dziecka. Dobrym pomysłem na ruch są spacery. Pod koniec trzeciego miesiąca twoje dziecko ma ok. 10 cm długości i waży ok. 30 g.

Drugi trymestr

Czwarty miesiąc:

Co możesz odczuwać?

Miejsce nudności i wymiotów zastępuje wzmożony apetyt. Odtąd powinnaś mieć więcej energii i czuć się o wiele lepiej niż dotąd. Pod koniec czwartego miesiąca (16-20 tydzień) ciąży możesz zacząć odczuwać ruchy twojego dziecka. Jeśli jest to twoja pierwsza ciąża, będzie to raczej ok. 20 tygodnia, jeśli kolejna, nieco wcześniej. Twój brzuch zaczyna się powoli powiększać.

Porady zdrowotne:

Wybierz się na comiesięczną wizytę do lekarza prowadzącego ciążę. Kobiety w ciąży potrzebują dużo żelaza, więcej niż zazwyczaj może zapewnić dobra dieta. Najprawdopodobniej twój lekarz zaleci ci uzupełnianie go w postaci tabletek. Wchłanianie żelaza jest dość ograniczone, dlatego postępuj zawsze zgodnie z zaleceniem lekarza lub z ulotką załączoną do leku. Czwarty miesiąc rozpoczyna drugi trymestr ciąży. Odtąd przyrost masy ciała powinien wynosić ok. pół kilograma na tydzień, tj. 6-7 kilogramów przez drugi trymestr (4-6 miesiąc ciąży). Pod koniec czwartego miesiąca dziecko powinno ważyć ok. 150 g. i mieć ok. 16 cm długości.

Piąty miesiąc:

Co możesz odczuwać?

Najwyższy czas, by poczuć pierwsze ruchy twojego dziecka (jeśli dotąd ich nie czułaś). Powiedz o nich swojemu lekarzowi. Macica wciąż powiększając się osiąga wysokość pępka. Twoje serce bije szybciej niż dotąd. Potrzebujesz teraz dużo snu, co najmniej 8 godzin każdej nocy. W ciągu dnia również odpoczywaj, jeśli tylko poczujesz się zmęczona. Nie przemęczaj się. Powinnaś unikać tłoku i dłuższego stania w jednej pozycji. Mogą zdarzać ci się skurcze łydek, zwłaszcza nocą, jeśli nie dostarczasz z pokarmem dostatecznych ilości wapnia. Jeśli "złapie" cię taki skurcz, podciągnij stopę do góry, rozciągając tylne mięśnie łydki.

Porady zdrowotne:

Wybierz się na comiesięczną wizytę do lekarza prowadzącego ciążę. Rozwój, wzrost masy ciała i długości twojego dziecka ściśle zależy od tego czy wciąż palisz i pijesz alkohol. Nie jest jeszcze za późno by tego zaprzestać. Kontynuuj zdrowe odżywianie, pij dużo soków, wody i mleka każdego dnia. Zadbaj o odpowiednią aktywność fizyczną. Pomyśl o wyborze najlepszej dla ciebie szkoły rodzenia. Na zajęcia możesz chodzić już od następnego miesiąca. Pod koniec tego miesiąca dziecko ma długość od 20 do 30 cm i waży od 250 do 500 g.

Szósty miesiąc:

Co możesz odczuwać?

W tym czasie możesz już odczuwać dość silne kopnięcia malucha. Skóra twojego brzucha może zacząć swędzieć na skutek rozciągania się. Dołączają się zazwyczaj bóle pleców. W związku z tym, korzystne dla ciebie będzie noszenie butów na niskim obcasie. Jeśli będziesz ponadto stosować odpowiednie ćwiczenia, możesz uniknąć tych dolegliwości. Niekorzystne dla ciebie będzie stanie przez dłuższy czas. Rozciągająca się macica może być przyczyną bolesności dolnej części brzucha.

Porady zdrowotne:

Wybierz się na comiesięczną wizytę do lekarza prowadzącego ciążę. W tym czasie na skutek wzrostu macicy i jej ucisku na przewód pokarmowy mogą pojawić się zaparcia. Dlatego pij więcej wody lub soków, jedz pokarmy zawierające błonnik, tj. owoce i warzywa, ciemne pieczywo (z mąki z pełnego przemiału). Pomocne staną się też ćwiczenia fizyczne. Możesz też mieć kłopoty ze zgagą. Aby temu zapobiec, jedz niewielkie posiłki, częściej niż zwykle. Nie stosuj żadnych leków przeczyszczających bez zgody lekarza. Pod koniec szóstego miesiąca twoje dziecko ma długość od 27 do 35 cm i waży od 500 do 750 g.

Trzeci trymestr

Siódmy miesiąc:

Co możesz odczuwać?

W tym czasie mogą puchnąć ci okolice kostki lub stopy w czasie stania. Dobrze jest wówczas położyć się z nogami uniesionymi do góry. Jeśli te obrzęki trwają dłużej niż 24 godziny, również rano, po wstaniu z łóżka i obejmują ręce i twarz, skontaktuj się bez zwłoki z twoim lekarzem. Może to być objaw tzw. zatrucia ciążowego (gestozy). Na twoim powiększającym się brzuchu i piersiach mogą pojawiać się żywoczerwone lub różowe pręgi - są to rozstępy skórne. Możesz zacząć odczuwać pierwsze skurcze macicy, objawiające się jako trwające ok. 20-30 sekund twardnienie brzucha. Są to zw. skurcze Braxtona Hicksa. Jest to całkowicie normalne, ale jeśli występują one częściej niż 5 razy na godzinę, skontaktuj się ze swoim lekarzem. Wraz z powiększaniem się twojego brzucha, możesz stopniowo tracić poczucie równowagi. Przez to możesz niespodziewanie niebezpiecznie upaść. Bądź ostrożna i rozważna!

Porady zdrowotne:

Wybierz się na comiesięczną wizytę do lekarza prowadzącego ciążę. Wciąż staraj się dobrze odżywiać. Przez 7 i 8 miesiąc przyrost masy ciała powinien wahać się wciąż na poziomie pół kilograma na tydzień. Dużo odpoczywaj. Twój organizm ciężko pracuje. Siódmy miesiąc to najwyższy czas, by rozpocząć zajęcia w szkole rodzenia (więcej). Pod koniec siódmego miesiąca twoje dziecko ma długość ok. 37 cm i waży od ok. 1350 g.

Ósmy miesiąc:

Co możesz odczuwać?

W tym miesiącu możesz odczuwać nieco silniejsze niż dotąd skurcze macicy. Z twoich piersi może zacząć wyciekać siara (pierwszy pokarm dla twojego dziecka). Możesz mieć kłopoty ze snem, ponieważ trudno będzie ci znaleźć wygodną pozycję. Spróbuj używać więcej mniejszych poduszek, podkładając je pod głowę. Prawdopodobnie twój oddech nieco się skróci na skutek wysokiego położenia dna macicy, uciskającego na płuca. Ten ucisk dotyczy też żołądka. Staje się on wtedy mniejszy, więc musisz jeść mniejsze posiłki, ale częściej, ok. 5-6 dziennie. Macica osiąga wtedy wysokość klatki piersiowej.

Porady zdrowotne:

Od 32 tygodnia ciąży powinnaś zgłaszać się na badania kontrolne co dwa tygodnie. Normą w tym miesiącu jest przybieranie na wadze ok. pół kilograma na tydzień. Zgłoś się do swojego lekarza jeśli tylko zaobserwujesz:

• krwawienie lub odpływ płynu z pochwy

• silne skurcze brzucha, bóle żołądka lub tępy ból pleców

• pogorszenie ostrości wzroku, plamki przed oczyma

• uczucie wypierania dziecka do dołu

• zauważalne, nietypowe zmiany ruchliwości twojego dziecka

• więcej niż 5 skurczów macicy w ciągu godziny

Pod koniec ósmego miesiąca dziecko ma już średnio 45 cm "wzrostu" i waży ponad 2000 g.

Dziewiąty miesiąc:

Co możesz odczuwać?

Twój pępek staje się wypukły. Na skutek "opadnięcia" brzucha możesz poczuć ulgę w oddychaniu, twój żołądek jest bardziej pojemny, ale za to zwiększa się ucisk na pęcherz moczowy, co skutkuje częstszym oddawaniem moczu niż dotychczas. Obrzęki stóp i wokół kostek mogą nasilać się. Szyjka macicy powoli otwiera się i staję się cieńsza, co jest wyrazem przygotowania do porodu. Coraz bardziej czujesz się zmęczona i wyczerpana ciężarem i wielkością brzucha. Nie możesz już doczekać się porodu. Pamiętaj o częstym odpoczynku.

Porady zdrowotne:

Od 36 tygodnia ciąży przychodź na badania kontrolne co tydzień. W dziewiątym miesiącu nie powinnaś już przybierać na wadze. Normą jest wówczas ubytek ok. połowy kilograma na tydzień w stosunku do 8 miesiąca, tak aby całkowity przyrost masy ciała w trzecim trymestrze wynosił ok. 4 - 5 kilogramów. Powinnaś już być zdecydowana, co do szpitala w którym chcesz rodzić. Jeśli nie planujesz karmić dziecka piersią, jeszcze raz przemyśl tę decyzję. Twoje mleko to najlepsze, co możesz dać twojemu dziecku, aby było zdrowe. Ustal ze swoim lekarzem, kiedy powinnaś powiadomić go o rozpoczynającym się porodzie lub kiedy powinnaś udać się do szpitala na poród. Najczęściej jest to, gdy twoje skurcze:

• są regularne (występują np. co 10 minut)

• występują częściej niż 5 w ciągu godziny

• trwają przez 30 do 70 sekund

• stają się silniejsze, jeśli się poruszasz

Upewnij się, czy możesz zadzwonić do swojego lekarza lub położnej o każdej porze dnia i nocy, aby potwierdzić lub wykluczyć rozpoczynający się poród. Pod koniec dziewiątego miesiąca twoje dziecko waży w granicach od 2800 do 4000 g i ma średnio od 48 do 52 cm długości.

Objawy ciąży

Oto objawy, które mogą wskazywać na to, że możesz być w ciąży. Jeżeli nabierzesz takich podejrzeń, wykonaj sobie test ciążowy i/lub zgłoś się do ginekologa-położnika.

Objawy subiektywne (odczuwane przez kobiety):

1. Zatrzymanie krwawienia miesiączkowego, symptomatyczne zwłaszcza u kobiet z regularnymi dotąd cyklami.

2. Nudności, wymioty, ślinotok, zgaga. Występują głównie rano, choć czasami mogą dokuczać przez cały dzień. Nudności i wymioty występują od 6-8 tygodnia i zazwyczaj trwają do 12-14 tygodnia ciąży. Jak radzić sobie z nimi czytaj tu.

3. Zawroty głowy, omdlenia.

4. Zmiany łaknienia - brak lub nadmierne łaknienie, tzw. zachcianki.

5. Częstsze oddawanie moczu.

6. Zaparcia.

7. Zmiany samopoczucia, przede wszystkim jest to zmęczenie, drażliwość, nadpobudliwość.

8. Bolesność gruczołów piersiowych występująca od 6 tygodnia ciąży.

Objawy obiektywne:

1. Podwyższenie podstawowej temperatury ciała powyżej 37 °C, utrzymujące się przez min. 2-3 tygodnie po owulacji.

2. Zmiany w gruczołach piersiowych: powiększenie, obrzmienie, wzrost napięcia, poszerzenie naczyń żylnych widocznych pod skorą, przebarwienie brodawek i obwódek piersiowych.

3. Pojawienie się nowych rozstępów skórnych, najwyraˇniej na brzuchu, na bocznych powierzchniach pośladków i zewnętrznych powierzchniach ud.

4. Szereg zmian w narządach płciowych, które stwierdza lekarz w trakcie badania ginekologicznego.

Objawy pewne:

1. Ultrasonografia (USG). Pozwala najwcześniej (już w 5. tygodniu) uzyskać pełne potwierdzenie ciąży.

2. Wysłuchanie tętna płodu. (KTG - kardiotokografia)

3. Wysłuchanie, wyczuwanie i oglądanie ruchów płodu. Przy pierwszej ciąży ruchy wyczuwa się od ok. 20 tygodnia, przy następnych nieco wcześniej, od ok. 18 tygodnia ciąży.

 

Zmiany w organizmie kobiety podczas ciąży:

1. Zwiększenie objętości osocza krwi o około 1,5 litra - rozrzedzenie krwi.

2. Zwiększenie ilości czerwonych krwinek we krwi. W związku z tym następuje zwiększone zapotrzebowanie na żelazo. Mimo tego, z uwagi na rozrzedzenie krwi może dojść do względnej niedokrwistości.

3. Wzrost liczby białych krwinek i płytek krwi.

4. Serce pracuje intensywniej, pompuje więcej krwi niż zwykle. Wzrasta przepływ krwi przez macicę, nerki i skórę.

5. Ciśnienie krwi na początku ciąży nieco spada, potem wraca do normy.

6. Wzrasta ilość i głębokość oddechów, zwiększając intensywność czynności oddychania o 40 %. Pod koniec ciąży połowa tlenu jest przeznaczona na zaspokojenie potrzeb dziecka.

7. Następuje spowolnienie przesuwania się treści w jelitach, zaburzenie czynności mięśni zwieraczy, ponadto rozrastająca się macica uciska na jelita potęgując objawy typu zgaga, zaparcia.

8. Następuje wzrost masy ciała o ok. 20 %. Najczęściej jest to mniej, więcej 10-14 kg. Przyrost zarówno większy jak i mniejszy nie jest stanem prawidłowym.

9. Zwiększają się potrzeby energetyczne, na początku ciąży o ok. 250 kcal, pod koniec o 500 kcal na dobę. Tym samym, u kobiet ciężarnych wykonujących lekką pracę, wynosi ono ok. 2500 kcal. na dobę. Jeśli kobieta karmi piersią, należy doliczyć jeszcze 500 kcal.

10. Wzrasta stężenie cholesterolu i lipidów we krwi.

---