SZTUKA MINOJSKA I MYKEŃSKA

• Grecje zamieszkiwano w mezolicie i paleolicie - czasy poprzedzające VI tysiąclecie - zachowały się z tego okresu tylko przedmioty użytkowe, brak udokumentowanej działalności artystycznej

• sztuka (wg. istniejącej wiedzy) - pierwsze przejawy datuje się na - od pocz. VI do poł. III tys. - neolit

• drobna plastyka, dekoracje na naczyniach i stemplach - Kreta i ląd grecki

• figurki - zazwyczaj kobiety (ale wyobrażenia mężczyzn też są znane) - schematyzacja postaci, czasami elementy naturalizmu

• wczesna epoka brązu - najciekawsze obiekty pochodzą z Krety i wysp Cykladzkich - figurki w glinie i i kamieniu - czasami pojawiają się z kości słoniowej i muszli - nadal schematycznie, także rzeźby drewniane

• kobiety z rekami opartymi na biodrach

EPOKA PAŁACOWA

• architektura - ważna od epoki pałacowej czyli od początku II tys. p.n.e.

• istotne zmiany społeczne i polityczne - rozwój miast i powstanie architektury pałacowej - nowe funkcje i estetyka budowli

• odkryto cztery pałace - trzy duże - Knossos, Fajstos i Mallia i jeden mniejszy - Zakro

• wszystkie mają cechy wspólne - w planie budowli i w funkcji

• wszystkie służyły nie tylko jako rezydencje władcy, ale miały tez znaczenie polityczne, religijne i gospodarcze

• administracja państwa - obszerne archiwa

• warsztaty ceramiczne i kamieniarskie

• w Knossos król był najprawdopodobniej także najwyższym kapłanem w Mallia nie (teren Mu - zespół budynków - władza religijna)- nie wiadomo czy to jeno państwo czy każde miała zupełna bądź względną autonomię

• pałace - ważne funkcje w organizacji produkcji - Knossos 246 tys. litrów produktów (zboże oliwa wino)

na przykładzie Knossos

• sprawiają wrażenie labiryntów - stąd pochodzi nazwa kultury - minojska od labiryntu króla Minosa

• architektura względy praktyczne którym podporządkowana była estetyka

• liczne przebudowy pałacu - w ciągu długiego czasu użytkowania ok. 600 lat

• charakterystyczna cecha pałacu - grupowanie pomieszczeń wokół centralnego dziedzińca

• wewnątrz jest dość regularny ale ani zarys zewnętrznych murów ani układ pomieszczeń otaczających dziedziniec nie jest regularny

• główne wejście podkreślone - miało charakter monumentalne - ale i to nie nadawało regularności

• główna fasada - wewnątrz dziedzińca a nie na zewnątrz murów

• pomieszczenia i zabudowania rożnej wysokości od jednej do 3-4 kondygnacji - zwłaszcza w partii wschodniej gdzie pałac jest usytuowany na dość stromym zboczu

• dachy płaskie

• reprezentacyjne schody

• regularne rozmieszczenie otworów - ale tylko w niektórych partiach

• najważniejsze pomieszczenie - przylegały do zachodniej strony dziedzińca: sale reprezentacyjne - sala tronowa (późna faza) i pomieszczenia kultowe

• możliwe że tu istniało I piętro z bardziej regularnymi podziałami - hipoteza

• duża budowla jak na II tys. p.n.e. - ok. 17 400 m2

• w sąsiedztwie rozrzucone rezydencje dygnitarzy państwowych - najprawdopodobniej otoczone ogrodami

• 2000-1700 - nie był jeszcze zdobiony malowidłami ściennymi - naczynia ceramiczne, pieczęcie

• nie odkryto rzeźb kamiennych - jak w Egipcie ale możliwe że istniały drewniane

• brązowe - Fajstos - matryca ręki naturalnej wielkości do odlewy dłoni - najprawdopodobniej używana do konstruowania rzeźb

• drewniane były także kolumny, z dość dużymi kapitelami, lekko rozszerzające się ku górze

• plastyka - figurki ceramiczne i z kości słoniowej - bogini z wężami - niektórzy badacze sądzą, ze to kapłanka

• naczynie na wodę z Fajstos - styl kamaresowy - grota Kamares gdzie je znaleziono - wzory dekoracyjne z prostych elementów geometrycznych

MALARSTWO ŚCIENNE po 1700 r. p.n.e. -

• dekoracja architektury - malarstwo ścienne

• wpływy egipskie - technika wykonania jak i niektóre tematy

• oryginalne - pomimo stosowania stylizacji freski są bardzo żywe, artyści chętnie odtwarzają i przetwarzają naturę

• pejzaż, uroczystości świeckie i religijne

• kuropatwy - karawanseraju tzw. oba z ok. 1500

• delfiny - megaron królowej - w obu przypadkach rekonstrukcja Evans'a

• wizerunek kobiety - paryżanka - gruba linia konturowa ok. 1400 - zwraca się uwagę na wdzięk itp.

• fresk z uroczystej procesji - młodzieńcy niosący naczynia kultowe - malowidło zdobiło ścianę korytarza wejściowego w pałacu w Knossos - 1500 lub trochę później

• malowidło z kamiennego sarkofagu Haghia Triada na Krecie - późny okres dochód ofiarników którzy zmierzają w kierunku budowli - tam posąg i ołtarz

• po drugiej stronie kapłanki składają ofiarę - labrys - podwójny topór i ptak

• damy dworu - pałac w Knossos - znów te zachowane części to niewielkie plamy

• ryton - Knossos, ok. pocz. XV w. - naczynie libacyjne

SZTUKA MYKEŃSKA

• zmiany na terenie lądu greckiego - koniec XVII -pocz. XVII w. p.n.e.

• po latach zastoju - znaczne ożywienie ekonomiczne

• Mykeny - groby szybowe - Henryk Schliemann - bogate wyposażenie - bywa nazywana mylnie maska Agamemnona, ok. 1500 nie tyle schemat twarzy co wizerunek dokładny zmarłego - rysy twarzy, szczegóły itd. - zwyczaj przykrywania twarzy zmarłego maska mógł być zapożyczony z Egiptu

• ok. XV w. p.n.e. - ekspansja Myken na tereny sąsiednie - z pewnością kontakty z Kretą - jedna z koncepcji że podbili

• miasta mykeńskie - w przeciwieństwie do minojskich - obronne - Mykeny, Tiryns - położone na pagórkach - co już dawało obronny charakter a poza tym sama ich struktura też była obronna

• w centrum założenia dom mieszkalny - MEGARON

• cytadele - miasta - pałace - centra sztuki

• mury tzw. cyklopowe

• brama lwów - msc. przebywania władcy pod opieka bogów

• Skarbiec Arteusza - czyli grób Agamamnona

• freski - zależność od Krety ale znacznie uproszczony charakter - sztywność i hieratyczność postaci ludzkiej - Tiryns - po 1400 r. p.n.e.

1

1