6-03-2003
Problem wolności gospodarczej.
Problem reglamentacji gospodarczej.
Wolność gospodarcza - art. 20 i 22 Konstytucji. Ograniczenia wolności gospodarczej tylko ze względu na interes publiczny:
Art. 31 Konstytucji:
„Ograniczenie wolności w tym wolności gospodarczej jest dopuszczalne ze względu na:
bezpieczeństwo, porządek publiczny,
ochronę środowiska,
zapewnienia zdrowia i moralności publicznej,
prawa i wolności innych osób.”
Zasada wolności gospodarczej - art. 5 Prawa Działalności Gospodarczej
Różne rodzaje reglamentacji wolności gospodarczej:
koncesja - udzielana przez państwo w ramach pewnego monopolu państwowego w pewnej dziedzinie życia gospodarczego,
pozwolenie - udzielane gdy działalność nie narusza interesu publicznego,
W praktyce ta granica jest płynna.
To co jest objęte koncesjami należy do sfery uznaniowej. Decyzja o przyznaniu koncesji ma charakter uznaniowy.
Zezwolenie - typ decyzji związanej. Jeśli osoba spełnia warunki, to powinno być udzielone zezwolenie.
Koncesje:
1. Zakres koncesjonowania (8 dziedzin):
poszukiwanie i wydobywanie kopalin i składowanie odpadów w górotworze (Prawo Geologiczne i Górnicze),
wytwarzanie broni, amunicji, materiałów wybuchowych i obrót nimi,
wytwarzanie, przetwarzanie i obrót paliwami i energią (Prawo Energetyczne),
ochrona osób i mienia (Ustawa o Ochronie Osób i Mienia),
transport lotniczy i usługi lotnicze,
budowa i eksploatacja płatnych autostrad (Ustawa o Płatnych Autostradach),
przewozy kolejowe i zarząd liniami kolejowymi (Ustawa o Transporcie Kolejowym),
rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych (Ustawa o Radiofonii i Telewizji).
W szczególnych przypadkach udzielane są również koncesje - tylko jeśli spełnione są warunki:
gdy działalność będzie prowadzona w dziedzinach ważnych ze względu na bezpieczeństwo obywateli albo w innych dziedzinach objętych ważnym interesem publicznym,
gdy działalność nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu zezwolenia,
gdy działalność wymaga zmiany PDG.
2. Tryb udzielania i cofania koncesji:
Udzielanie, odmowa, zmiana, cofnięcie koncesji należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot koncesjonowania. Oprócz tego, może on jeszcze określać szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej w ramach koncesji, ale osoby starające się o koncesję muszą być o nich poinformowane. W niektórych przypadkach nie muszą to być ministrowie. Wszystkie te decyzje są decyzjami administracyjnymi, co oznacza, że przysługuje od nich odwołanie. Jeśli decyzję wydał naczelny organ administracyjny to przysługuje prawo do ponownego rozpatrzenia wniosku. Po drugie decyzji można ją zaskarżyć do Sądu Administracyjnego (teraz jest to już Sąd Dwuinstancyjny).
Skąd pochodzą warunki wykonywania koncesji:
z przepisów (Ustaw),
z określenia przez organ koncesyjny.
Koncesję udziela się minimum na 2 lata, a maksymalnie na 50 lat.
Tryb:
Przedsiębiorca składa wniosek koncesyjny (oznaczenie przedsiębiorstwa, nr w Rejestrze, przedmiot i zakres działalności, którą ma objąć koncesja, różne dokumenty: dokumenty wskazujące na jego możliwości techniczne i organizacyjne oraz źródła finansowania). Organ koncesyjny może wezwać do uzupełnienia brakującej dokumentacji oraz dokonywać sprawdzenia faktów we wniosku. Jeżeli może być przyznana ograniczona liczba koncesji to organ koncesyjny ogłasza to w Monitorze Sądowym i jednym Dzienniku Ogólnopolskim - a jeśli zgłosi się kilku przedsiębiorców to musi przeprowadzić rozprawę administracyjną. Każdy przedsiębiorca może żądać aby jego wnioskowi nadano klauzulę poufności.
Odmowa koncesji.
Organ koncesyjny może odmówić lub ograniczyć zakres koncesji w określonych warunkach:
jeśli przedsiębiorca nie spełnia warunków,
ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa,
ze względu na ważny interes publiczny,
jeżeli w wyniku rozprawy udzielono koncesji innemu przedsiębiorcy.
Kontrola działalności koncesyjnej.
Organ koncesyjny jest uprawniony do kontrolowania działalności gospodarczej w zakresie zgodności z Ustawą i warunków, które narzucił organ koncesyjny. Organ koncesyjny ma prawo wstępu do lokalu, dostępu do informacji (dokumenty, nośniki) i żądania wyjaśnień.
W wyniku kontroli organ może wydać nakaz usunięcia stwierdzonych niezgodności.
Cofnięcie koncesji.
Organ musi cofnąć koncesję w całości jeżeli:
wydano prawomocne orzeczenie zakazujące działalności gospodarczej,
przedsiębiorca nie podjął działalności objętej koncesją mimo wezwania albo jej wykonywania zaprzestał,
Organ musi cofnąć koncesję lub zmienić jej zakres jeżeli:
w wyznaczonym terminie przedsiębiorca nie usunął stanu niezgodności,
rażąco narusza warunki określone w koncesji lub przepisy prawa,
Organ może cofnąć koncesję lub zmienić jej zakres jeżeli:
ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa,
ze względu na zagrożenie ważnego interesu publicznego.
Promesa koncesji.
Ustawa PDG przewiduje promesę koncesji. Przedsiębiorca może się ubiegać o przyrzeczenie wydania koncesji na okres nie krótszy niż 6 miesięcy. Nie można otrzymać promesy jeżeli liczba koncesji jest limitowana. Organ nie może odmówić koncesji jeśli przyznał promesę. Może odmówić gdy:
nastąpiły znaczne zmiany w stosunku do pierwotnego wniosku,
nie spełnia wszystkich warunków promesy,
zaszły okoliczności jak przy odmowie wydania koncesji.
Ponowne ubieganie się o koncesję.
Przedsiębiorca, któremu cofnięto koncesję może wystąpić z ponownym wnioskiem o wydanie nie wcześniej niż po 3 latach od dnia wydania decyzji o cofnięciu koncesji.
Zezwolenia.
Źródła regulacji zezwoleń:
PDG stanowi, że uzyskanie zezwolenia wymaga wykonywania działalności gospodarczej w zakresie określonym w przepisach odrębnych ustaw o ile PDG nie stanowi inaczej.
Wydawanie zezwoleń:
Organ zezwalający wydaje zezwolenie po stwierdzeniu, że spełnione są warunki wymagane do uzyskania zezwolenia. Organ musi wydać zezwolenie jeśli spełniono warunki. Nie ma możliwości limitowania zezwoleń, ale jeśli niemożliwe jest udzielenie zezwolenia wszystkim to następuje rozprawa administracyjna. Wydanie, odmowa, cofnięcie zezwolenia to decyzje administracyjne. Tak samo jak przy koncesji jest tu możliwa promesa. Zezwolenia wydaje się na czas nieoznaczony ale można na czas oznaczony jeśli tak chce przedsiębiorca lub stanowią przepisy szczegółowe lub zawsze gdy nie można udzielić wszystkim zezwolenia.
3. Kontrola jak przy koncesjach.
Cofnięcie zezwolenia - organ musi cofnąć zezwolenie gdy
wydano orzeczenie zakazujące prowadzenia działalności gospodarczej,
przedsiębiorca przestał spełniać warunki wymagane,
przedsiębiorca nie usunął stanu niezgodności z warunkami zezwolenia lub przepisami prawa.
Organ może cofnąć koncesję gdy:
przepisy odrębne tak stanowią,
przedsiębiorca nie podjął lub zaprzestał działalności gospodarczej objętej zezwoleniem.
Przedsiębiorca, któremu cofnięto zezwolenie może ubiegać się o nie ponownie po 3 latach od decyzji o cofnięciu.
Reglamentacja cen.
Regulacja - Ustawa o Cenach z 1982 roku.
Państwo wkracza w swobodę ustalania cen gdy:
narusza to rażąco swobodę obywateli,
............................................,
............................................
W Ustawie są ceny urzędowe, regulowane, umowne.
Ceny urzędowe:
Ustalane są przez organy administracji państwowej, a wykaz tych cen ma być w uchwale Rady Ministrów,
Jakie artykuły mogą być objęte cenami urzędowymi:
środki spożycia i usługi o podstawowym znaczeniu dla kosztów utrzymania lub ochrony zdrowia,
środki spożycia i usługi o podstawowym znaczeniu dla kosztów wytwarzania,
podstawowe produkty rolne,
Jeśli cena ustalona poniżej kosztów + zysk to producent ma prawo żądać dotacji na pokrycie strat. Ceny urzędowe mają charakter cen maksymalnych (regulacja w K.C.: „cena maksymalna to cena, która nie może być przekroczona, a jeśli jest to kupujący ma prawo roszczenia zwrotu różnicy”).
Ceny regulowane:
Obliczane są przez sprzedawcę wg zasad ustalanych przez organ administracji państwowej na towary i usługi wskazane w wykazie ministra finansów. W tym przypadku producent również ma prawo do dotacji. Ceny regulowane też mają charakter cen maksymalnych.
Ceny umowne:
Ustalane są swobodnie przez strony ale odbiorca ma prawo żądać przedstawienia kalkulacji cen.