Władza:
- przywództwo naturalne występujące w nieformalnych grupach
- władza w państwie obramowana jest pewnymi granicami
- władza polityczna jest powołana po to, aby pomnażać i kreować dobra publiczne.
Przywództwo polityczne
Poglądy Machiavelliego stały się usprawiedliwieniem dla tyranów. Machiavelli był zwolennikiem republiki, największą pogardę żywił dla tyranów.
Psychologia tłumu - 1885r - pierwsza w historii rozprawa psychologiczna próbująca odpowiedzieć na pytanie, dlaczego niektóre jednostki zdobywają i utrzymują władzę polityczną.
Współczesne badania nad przywództwem zapoczątkował Max Webber, którego koncepcja przywództwa jest wciąż podstawą badań. Dla Webbra polityk, a zwłaszcza przywódca polityczny powinien zawsze walczyć, ponieważ to walka i ryzyko odróżniają go od zwykłego urzędnika. Polityk ponosi osobistą odpowiedzialność za swoje czyny, ponieważ realizuje własne przekonania i skłania do nich innych. Naturalną cechą przywódcy to instynkt władzy, grzechy śmiertelne to nierzeczowość, brak odpowiedzialności, próżność.
We współczesnych badaniach nad przywództwem autorzy koncentrują się na trzech podstawowych kwestiach:
1) określenie relacji pomiędzy przywództwem a władzą
2) źródła przywództwa
3) funkcja przywództwa
Przywództwo bez wątpienia wiąże się ze zjawiskiem władzy. Przewodzenie oznacza prowadzenie kogoś w określonym kierunku, zaś przywódca to osoba, która wywiera względnie trwały wpływ na ludzi.
W stosunku władczym musi zaistnieć chociaż jedna norma społeczna.
Nie ma żadnych norm społecznych, które regulują wpływ na drugiego człowieka.
Przywódca nie musi dysponować realną władzą, wystarczy że potrafi wywierać wpływ na innych ludzi.
W polityce z przywództwem mam do czynienia, kiedy jednostka, o odpowiednich celach i motywach, mobilizuje i aktywizuje inne jednostki do działania.
Sprawowanie godności państwowej jest zazwyczaj utożsamiane z przywództwem, ponieważ przywództwo nie jest zjawiskiem odrębnym ani alternatywnym od władzy.
Należy uznać, że władza jest zjawiskiem szerszym, a przywództwo jest formą władzy.
Najogólniej rzecz ujmując władza to możliwość zmuszenia osób lub rzeczy do działań, których w zwykłych warunkach by się nie podjęło.
Władza bywa definiowana jako rodzaj kontroli społecznej, autorytetu.
Z przywództwem mamy do czynienia w tedy, gdy grupa ludzi słucha najsilniejszego z jego członków ze strachu przed jego siłą, przede wszystkim fizyczną. Kiedy jednak ta sama grupa ludzi dokona wyboru przywódcy wg pewnych reguł to zależności jakie w wyniku tego powstaną będą miały charakter społeczny.
Przywódca polityczny nie musi sprawować władzy ani do niej dążyć, musi jednak być zdolny do skłonienia grupy ludzi, aby poddała się jego nakazom, bądź sugestiom. Jest to szczególny rodzaj wpływu przejawiający się zdolnościami do mobilizowania zbiorowej aktywności.
Przywódca - lider, to ten, który realizuje działania wyznaczone, reglamentowane procedurami demokratycznego państwa - polityk wyrazisty, ale jeszcze nie przywódca, wyrażenie to jest lubiane przez liberałów.
Typy przywódca politycznego
Typ przywództwa politycznego wyraża charakter potrzeby, jaką przejawia wspólnota polityczna na danym etapie rozwoju. Style przywództwa natomiast to sposób komunikowania się przywódcy ze zwolennikami i przeciwnikami.
Z przywództwem mamy do czynienia w tedy, gdy grupa ludzi słucha najsilniejszego z jego członków ze strachu przed jego siłą, przede wszystkim fizycznej. Kiedy jednak ta sama grupa osób dokona wyboru przywódcy wg pewnych reguł to zależności jakie w wyniku tego
Karol Lasswell kategoryzował przywódców ze względu na preferowany przez nich rodzaj działalności.
Trzy podstawowe typy wyróżnił na podstawie biografii konkretnych przywódców:
- teoretyk - tworzy ideologię społeczno-polityczną określając znaczenie wartości, do których należy dążyć; każda ideologia zawiera zbiór zhierarchizowanych wartości np. Karol Marks, Dmowski
- agitator - namawia i mobilizuje do działania, pozyskuje zwolenników, wzbudza entuzjazm, nagłaśnia pewne problemy np. Lenin
- administrator - przywódca skoncentrowany na realizacji funkcji administracyjnych lub reformatorskich np. Margaret Tatcher
Dwa kolejne typy przywództwa:
- demokratyczne - związane jest z osobowością demokratyczną; podstawowym celem sprawowania przywództwa jest godzenie sprzecznych interesów
- autorytarne - przywódca jest zazwyczaj osobą żądną władzy, co zazwyczaj wynika ze słabości, pragnie z powodu braku władzy autentycznej zdobyć władzę fizyczną, sam określa cele grupowe, przydziela zadania członkom grupy i egzekwuje ich wykonanie preferując raczej kary niż nagrody. Jednostka autorytarna jest uległa wobec tzw. zrządzeń losu, które bywają racjonalizowane jako prawo naturalne, zrządzenia religijne. Autorytarna jednostka lubi także przeszłość, a także sztywne przestrzeganie nakazów i zakazów, uważa, że świat składa się z ludzi silnych i słabych, doświadcza ona uczuć uległości lub dominacji, ale nie solidarności, dąży do maksymalnej kontroli, zawężą zakres autonomii instytucji politycznych.
Cztery podstawowe nurty badań nad źródłami przywództwo:
1) psychologiczno-osobowościowy - przywództwo jako sfera działania wynikająca z określonych cech jednostki (przywództwo charyzmatyczne)
2) nurt interakcyjny - zespół relacji pomiędzy przywódcą a grupą
3) nurt sytuacyjny (duch czasów)
4)nurt instytucjonalny - przywództwo zrutynizowane
Charyzma - zespół cech osobowościowych, które czynią jednostkę zdolną do wypełniania roli przywódcy, charyzmatyk to wykonawca zrządzeń opatrzności, jest to specyficzny rodzaj przywództwa, który rodzi się w szczególnych sytuacjach historycznych, trudne okoliczności powodują zapotrzebowanie na człowieka nadzwyczajnego, zbawcę, proroka, męża stanu.
Cechy przywódcy charyzmatycznego:
- nieprzeciętna inteligencja
-plastyczne zachowanie
-empatia
- urok osobisty
- posiadanie fundamentalnych przekonań politycznych
- posiadanie odpowiedniego rodowodu
Pięć elementów, które decydują o tym z jakim rodzajem przywództwa mamy do czynienia:
- w jaki sposób przywódca rozwiązuje konflikty
- w jaki sposób zdobywa informacje
- jakie ma motywacje