potrzeby co 12 h u dorosłych); może się to okazać korzystne dla chorego.

f. Zapobieganie reakcjom w późniejszym okresie. Kortykosteroidy (np. pred w dawce 1-2 mg/kg dożylnie co 6 h aż do zmiany leczenia na preparaty c powinny być podawane dożylnie jako próba uniknięcia wystąpienia reakcji ] szego okresu.

g. Prowadzenie anafilaksji opornej na standardowe leczenie. W razie zablok receptorów p anafilaksja może być oporna na leczenie; należy wówczas izoproterenol (l mg w 500 ml roztworu dekstrozy podawany z prędkością 2l -10 jlg/min) lub glukagon (0,05 mg/kg podany jako dożylny bolus, a następnie v( wlewie dożylnym z prędkością 0,07 mg/kg/h). Jeśli nadal brak odpowiedzi, możni spróbować podać nalokson.

2. Reakcje późnej fazy mogą wystąpić w ciągu następnych 6-24 h. Strategia leczem dotycząca późnej fazy jest podobna do tej, która jest stosowana w fazie początkowej.

F. | Dalsze zalecenia

3

1. Wypisanie do leczenia ambulatoryjnego. Chorzy z reakcją łagodną, dobrze od­powiadającą na stosowaną terapię, oraz ci, u których nie stwierdza się żadnych objawów przez przynajmniej 4-6 h, a badanie przedmiotowe nie wykazuje odchyleń od normy,

mogą być wypisani do domu.

a. Chorzy powinni być pouczeni o konieczności pobierania przez kilka dni leków przeciwhistaminowych i kortykosteroidów i zgłoszenia się ponownie na oddzial intensywnego nadzoru, jeśli stan ich zdrowia ponownie się pogorszy. Należy im doradzić, aby unikali kontaktu z podejrzaną substancją czy substancjami oraz aby pozostawali pod kontrolą lekarza prowadzącego.

b. Chorzy z przebytą anafilaksja po ukłuciu przez owada powinni otrzymać jeszcze dodatkowe zalecenia. Otóż jest konieczne, aby zawsze mieli przy sobie bransoleta, kartę czy inny znak informujący osoby postronne o ich uczuleniu na jad owadów;

należy też zaopatrzyć ich w autostrzykawki z epinefryną (np. z preparatem Anakit lub Epipen), tak aby sami mogli sobie podać jak najszybciej zastrzyk w razie l kolejnego epizodu anafilaksji. Wskazane jest również skierowanie ich do alergologa.

2. Przyjęcie do szpitala* Chorzy z utrzymującym się lub nawracającym obrzękiem dróg oddechowych, skurczem oskrzeli, niedociśnieniem, powikłaniami sercowo-naczyniowy-mi lub zmienionym stanem psychicznym wymagają przyjęcia do szpitala na oddział intensywnego nadzoru. Chorzy, którzy ze względu na ciężkie objawy wstrząsu anafilaktycznego otrzymali już właściwą terapię przed swoim przyjęciem, u których jednak objawy te szybko ustąpiły, są również przyjmowani do szpitala, aby można było u nich zastosować terapię w razie wystąpienia objawów późnej fazy.G.

Zapobieganie anafilaksji

1. Reakcje alergiczne należy dokładnie odnotować w dokumentacji medycznej.

2. Przed podaniem leku powinien być zebrany szczegółowy wywiad z uwzględnieniei stanów uczuleniowych.

3. Jeśli jest to możliwe, leki o znacznej alergenności powinny być podawane racz doustnie niż parenteralnie. Jeśli jednak lek podaje się w iniekcji, chory powinien b' obserwowany przez 1^-30 mm.

4. Odczulanie może być pożyteczne i wskazane w odniesieniu do niektórych substanc takich jak penicylina, jad owadów i aspiryna.

5. Zasady prowadzenia chorych, u których wcześniej wystąpiła już reakcja anafilakty