Pedagogika niedyrektywna, Pedagogika


Tezy wykładu

P E D A G O G I K A N I E D Y R E K T W N A

Inspiracja: psychologia humanistyczna, teoria i praktyka nie dyrektywna, terapia skoncentrowana na kliencie. Przedstawiciele: min. Rogers C. C. [1902-1987], Gloton R., Clero C., Meighan R.

Opracowania: Rogers C. C. Sposób bycia Poznań 2002, Gloton R., Clero C. Twórcza aktywność dziecka W S i P Warszawa 1988 , Meighan R. Edukacja elastyczna NSz Toruń 1991, Śliwerski B [1998].

U podstaw pedagogiki niedyrektywnej znalazły się samourzeczywistnianie jako stała tendencja do rozwoju potencjału ludzkich zdolności, autonomia i współzależność jako zdolność i wolność podejmowania decyzji za które jest się w pełni odpowiedzialnym, orientacja na cel i sens własnego życia i związana z tym podmiotowość. Człowiek jest w niej postrzegany jako niepodzielna całość ciała, psychiki i ducha. C. Rogers i A. Maslow przyznają człowiekowi prawo do samourzeczywistniania swoich potencjalnych zdolności. Działania samorealizacyjne wypływają z imperatywu wewnętrznego, dążenie do samourzeczywistnienia uznane zostało za podstawową siłę ukierunkowaną na ludzką działalność. Kluczowym problemem pedagogiki niedyrektywnej w tym kontekście są zagadnienia relacji jednostki z innymi ludźmi dążącymi do wywarcia na nią swojego wpływu.

Czy wierzyć sobie i swoim doznaniom, ale za cenę utraty czyjejś przyjaźni, miłości?

Czy wierzyć innym osobom postrzegającym jej potrzeby, ale za cenę utraty wiary w siebie, swojej samodzielności, zaufania do własnych doznań?

Ten dylemat jest trudny, wręcz niemożliwy do rozstrzygnięcia, gdyż i jedno i drugie jest człowiekowi niezbędne do życia.

Proponowane wyjście wiąże się z porzuceniem pedagogiki przymusu na rzecz pedagogiki wzajemnej niezależności osadzanej nie tyle na środkach oddziaływania na inne osoby, co na jakości stosunków międzyludzkich i klimacie wyzwalania potencjału osobowego każdego człowieka.

Pedagogika niedyrektywna wychodzi z założeń psychologii humanistycznej odwołujących się min. do samourzeczywistniania się człowieka, orientacji człowieka na cel i sens swojego życia. Pedagodzy niedyrektywni opierają się na koncepcji terapii niedyrektywnej Carla Rogersa [1902 - 1987] amerykańskiego pedagoga i psychoterapeuty twierdząc, że wychowanek jest najlepszym przewodnikiem dla zrozumienia samego siebie w drodze wglądu i osobistych doświadczeń. Rogers a także A Maslow przyznają człowiekowi prawo do samourzeczywistniania swoich potencjalnych zdolności. Dążenia do samourzeczywistnienia uznane zostały za podstawową siłę ukierunkowaną na ludzką działalność. Działania samorealizacyjne wypływają z imperatywu wewnętrznego.

Rogers twierdzi, że człowiek musi stworzyć dla siebie własną koncepcję JA. Struktura JA wyłania się w wyniku interakcji środowiskowych i społecznych, ale powstaje dzięki wysiłkowi samego człowieka, określamy ją samodzielnie w toku działalności życiowej.

Wychowawca musi odejść od kierowania, kreować nowy typ stosunku wychowawczego oparty na empatii, wsłuchiwać się w wychowanka, starać się być następnie aktywnym partnerem w otwartej komunikacji.

Rzeczywistość terapeutyczna tworzy prototyp nowej interakcji wychowawczej opartej na spotkaniu JA↔TY. Interakcja taka jest orientowana na rozwijanie dojrzałości osoby wychowanka, by stawał się osobą w pełni funkcjonującą. Zadaniem wychowawcy jest ułatwianie podopiecznym stawania się osobą w pełni suwerenną, samostanowiącą, samosterowalną. Umożliwianie wychowankom stawania się, rozwijania dojrzałości własnej osoby, akceptacji procesu rozwoju jako procesu ciągłego zmieniania się i przekształcania. Stąd wymaga się od niego szczególnych kompetencji, należą do nich: zdolności i umiejętności kreowania stosunków partnerskich, zdolności empatyczne, samowychowania - rozwijania i doskonalenia własnej osobowości.

Osoba dla pedagogów niedyrektywnych staje się a nie jest. Jest w pełni odpowiedzialna za siebie samą, wpływ na nią mają te treści czy wartości, które są samodzielnie odkryte, przyswojone i zaakceptowane. Kiedy człowiek chce się czegoś nauczyć wchodzi w interakcje z innymi. Tylko on przyznaje komuś innemu, wychowawcy prawo ingerencji w swój świat, prosząc go o pomoc. Niedyrektywność pedagogiki wynika z faktu, że wychowankowi umożliwia się odkrywanie tych treści i tych wartości które wywierają na niego trwały wpływ. Odkrywane są wtedy, gdy wychowanek wchodzi w interakcje sam z sobą, sam wyszukuje błędy i sam je poprawia, szanuje się jego wolność i docenia poczucie odpowiedzialności.

Wychowawca z kolei ofiarowując pomoc, komunikuje tym samym, że nie ma prawa do ingerencji, do ograniczania podmiotowości, oferuje rozwiązania związane ze swoim punktem widzenia. Relacje pomiędzy wychowawcą a wychowankiem określają w pierwszym rzędzie:* gotowość słuchania stwarzająca klimat zaufania i psychologicznego bezpieczeństwa;* otwarte komunikowanie się;* uważne, nasycone troską o zrozumienie słuchanie tego co inni mówią; powstrzymywanie się od krytyki; przekazywanie sygnałów zwrotnych; poszukiwania rozwiązań akceptujących i pobudzających twórczość wychowanków; docenianie umiejętności wychowanków w samodzielnym radzeniu sobie z własnymi problemami przez co zyskują możliwości postrzegania swoich zachowań i suwerennego dokonywania w nich zmian. Celem działań nauczyciela jest umożliwianie uczniowi rozwijania dojrzałości swojej osoby, ciągłego zmieniania siebie i przekształcania. By stawał się odpowiedzialny za siebie, swoje działania, miał świadomość, że sam siebie stwarza i od niego tylko zależy czy będzie kimś więcej.

W obszarze edukacji szkolnej pedagogika niedyrektywna jest ruchem „edukacja innaczej”. Istota tej edukacji wiąże się z umową rodziców i szkoły na mocy której szkoła pozwala na realizację programu opartego na samokształceniu. Hasłem tej edukacji jest: szkoła nie robi nic takiego, czego Ty byś nie zrobił lepiej. Cechami „edukacji innaczej” są: brak jednego miejsca dla edukacji [ szkoła, dom, biblioteka, muzeum ]; obecność nauczyciela nie jest niezbędna; rodzice są partnerami szkoły; nauczanie przyjmuje postać wsparcia - ułatwiania uczenia się; wykorzystywanie wszelkich źródeł informacji.

Edukację niedyrektywną można postrzegać jako jedną z alternatyw wychowania, jako jeden z języków pedagogiki, lecz nie jedyny. Odżegnowując się od wartościujących wpływów, sama ma ukryte założenia wartościujące. Eksponując swobodę dziecka, nie wskazuje na jej następstwa. Opieranie się na tezie, że człowiek jest z natury dobry i rozwija się zgodnie z własnym i społecznym dobrem może mięć nieobliczalne następstwa.

Edukacja niedyrektywna wykazując ważność problematyki interakcji wychowawczej dla rozwoju dziecka - człowieka odsłoniła obszary badań pedagogicznych dotąd nie w pełni dopracowane lub też niedopracowane a nawet nie zauważane.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pedagogika niedyrektywna
PEDAGOGIKA NIEDYREKTYWNA ROGERS
WKP, pedagogika niedyrektywna, Gestalt, Pedagogika humanistyczna (główne hasło wolność)
Pedagogika niedyrektywna
PEDAGOGIKA NIEDYREKTYWNA
niedyrektywna metoda, Pedagogika
PEDAGOGIKA NIEAUTORYTARNA, KRYTYCZNA, NIEDYREKTYWNA, KULTURY
PEDAGOGIKA NIEDYREKTYWNA ROGERS
pedagogika niedyrektywna
Pedagogika niedyrektywna
Pedagogika niedyrektywna Carl C Rogers
PEDAGOGIKA NIEDYREKTYWNA(1)
Pedagogika niedyrektywna Carl C Rogers 2
współczesne nurty pedagogiczne
Pedagogika ekologiczna z uwzględnieniem tez raportów ekologicznych
Pedagogika rodziny
PEDAGOGIKA HUMANISTYCZNA p[1]

więcej podobnych podstron