MASAŻ SHANTALA

Masaż Shantala polega on na spokojnym, kilkukrotnym powtarzaniu określonych ruchów w określonej kolejności na ciele dziecka zarówno na klatce piersiowej, brzuszku, rączkach i nóżkach dziecka, następnie na wykonaniu kilku prostych ćwiczeń z dzieckiem. Masaż powinien być zakończony spokojną kąpielą w ciepłej wodzie w wiaderku do kąpieli dzieci dającym poczucie bezpieczeństwa. Po masażu i kąpieli dzieciątko powinno spokojnie zasnąć.

Codzienny masaż noworodka i niemowlęcia przynosi bardzo wiele korzyści dla dziecka, m.in.:

- poprawia trawienie (zmniejsza/likwiduje kolki),

- podnosi świadomość własnego ciała,

- wzmaga poczucie bezpieczeństwa,

- wzmaga i poprawia więzi z rodzicem,

- stymuluje prawidłowy rozwój psychoruchowy.

Przeciwwskazaniem do wykonywania masażu u niemowlęcia jest m.in.: gorączka, głębokie, otwarte rany, astma (+/-, uwaga przy ćwiczeniach).

Najskuteczniejszą i obecnie najczęściej stosowaną me­todą masażu w dziecięcym porażeniu mózgowym j jest hinduska metoda - masaż Shantala.

Aby masaż był skuteczny, muszą być spełnione pewne warunki.

1. Masaż ma dostarczyć wrażeń czuciowych, ale ich in­tensywność i ilość muszą być dostosowane indywidual­nie i stopniowo zwiększane w miarę wykonywania za­biegów.

2. Aby wrażenia odbierane przez dziecko były dla niego miłe i przyniosły oczekiwany rezultat, najlepiej jeśli masaż wykonuje osoba bliska dziecku - matka. W prze­ciwnym wypadku przed rozpoczęciem serii zabiegów terapeuta musi zostać poznany i zaakceptowany przez dziecko.

3. Nie wolno masować dziecka przed upływem jednej go­dziny (ze względu na częste spożywanie posiłków), a naj­lepiej po dwóch godzinach od spożycia posiłku.

4. Ze względu na fakt, że do masażu rozbieramy dziec­ko do naga, ważne jest, aby pomieszczenie było odpo­wiednio ogrzane.

5. Jeśli to możliwe, przez cały czas należy utrzymywać z dzieckiem kontakt wzrokowy i słowny.

6. W przypadku małych dzieci zabieg wykonujemy ukła­dając je na własnych udach. Dzieci starsze możemy masować na materacu ułożonym na podłodze. Nie nale­ży wykonywać masażu na kozetce, gdyż dziecko w oba­wie przed spadnięciem będzie spięte,

7. Masaż wykonujemy lekko, wolno i co najważniejsze - w stałym rytmie oraz bez odrywania dłoni od ciała pa­cjenta.

8. Każdy ruch masażu powtarzamy od 3 do 5 razy.

9. W trakcie masażu opracowujemy kolejno: klatkę pier­siową, kończyny górne, brzuch, kończyny dolne, grzbiet i twarz.

Masaż klatki piersiowej

Masażysta siedzi na podłodze z wyprostowanymi i złą­czonymi nogami. Ze względu na możliwość opróżnienia dziecka podczas masażu na nogi układamy ceratkę i rozłożoną pielu­chę. Układamy dziecko na plecach wzdłuż nóg masażysty tak, że główka dziecka znajduje się przy kolanach masażysty.

1. Układamy dłonie obok siebie na klatce piersiowej dziecka tak, że palce są zwrócone w kierunku główki dziecka. Rozsuwając dłonie na boki, równocześnie dwoma rękami głasz­czemy od linii środkowej do linii pachowych. Następnie, głasz­cząc nieco słabiej, wracamy do pozycji wyjściowej.

2. Teraz ręce będą pracowały na zmianę. Prawa ręka głaszcze od lewej połowy klatki piersiowej lekko skosem do góry, wy­chodząc na prawe ramię dziecka. Ważne jest, aby posuwając się obok szyi delikatnie ją musnąć piątym palcem. Następnie lewa ręka masażysty głaszcze od lewego ramienia dziecka lekko skosem w dół, dochodząc do prawej połowy klatki piersiowej. I znów, posuwając się obok szyi należy ją delikatnie musnąć piątym palcem. Następnie, nie odrywając rąk, lecz głaszcząc nieco słabiej, przesuwamy ręce do pozycji wyj­ściowej.

Masaż kończyny górnej

Układamy dziecko na dowolnym boku wzdłuż nóg ma­sażysty. Główka dziecka w dalszym ciągu znajduje się przy ko­lanach masażysty. Nie ma znaczenia, którą rączkę będziemy masować najpierw.

1. Rękę dziecka unosimy do góry i trzymamy jedną ręką za śródręcze. Drugą ręką wykonujemy głaskanie pierścieniowe, posuwając się od barku do nadgarstka. Po dojściu do nadgar­stka ręka wykonująca głaskanie przejmuje do trzymania rącz­kę dziecka, a ręka, która trzymała - uchwytem pierścieniowym najpierw delikatnie zgłaskuje od nadgarstka do barku, a następ­nie (nieco mocniej) wykonuje głaskanie od barku do nadgar­stka, i tak ręce pracują na zmianę

2. Jest to rodzaj lekkiego rozcierania. Ręce pracująjedno-cześnie, lecz w przeciwnych kierunkach.

Obejmujemy ramię dziecka tak jak do głaskania pierście­niowego, ale dwoma rękami (jedna powyżej drugiej). Wyko­nując ruchy poprzeczne, posuwamy się jednocześnie w kierunku nadgarstka. Po dojściu do nadgarstka zatrzymujemy się dłużej w tym miejscu i stopniowo zmniejszamy tempo aż do zatrzy­mania się. W dalszej kolejności zmniejszamy ucisk i zagłaskujemy rękami do stawu ramiennego.

3. Teraz przystępuj emy do masażu dłoni. Jeżeli dłoń dziecka jest zwinięta, dajemu mu do trzymania palec wskazujący, a kciukiem tej samej ręki głaszczemy od nadgarstka do końców palców po stronie grzbietowej dłoni. Po kilku głaskaniach dłoń dziecka powinna się „otwo­rzyć" na tyle, że można j ą położyć na naszej dłoni, a drugą ręką wykonać głaskanie całą dłonią po stronie grzbietowej od nad­garstka do palców. Następnie odwracamy dłoń i wy­konujemy głaskanie po stronie dłoniowej. W analogiczny sposób opracowujemy drugą kończynę górną. Oczywiście wcześniej musimy odwrócić dziecko na drugi bok.

Masaż brzucha

Ponownie układamy dziecko na plecach wzdłuż nóg ma­sażysty tak, że główka dziecka znajduje się przy kolanach masażysty.

1. Dłońmi ułożonymi poprzecznie na zmianę (raz jedna raz druga) wykonujemy głaskania od wyrostka mieczykowatego do spojenia łonowego Po dojściu do spojenia łonowe­go nie odrywamy ręki, lecz - głaszcząc nieco słabiej - bokiem (ustępując miejsca drugiej ręce) przesuwamy rękę do pozycji wyjściowej.

2. Przedramieniem jednej ręki, ułożonym w poprzek ciała dziecka, głaszczemy od wyrostka mieczykowatego do spoje­nia łonowego. W tym samym czasie druga ręka unosi nóżki dziecka pod kątem 45° - 60° (Rys. 28). Po dojściu do spojenia łonowego nie odrywamy ręki, lecz głaszcząc nieco słabiej -przesuwamy j ą do pozycji wyjściowej.

Masaż kończyn dolnych

Postępowanie jest analogiczne do omówionego przy masażu kończyny górnej. Dziecko leży na plecach. Główka dziecka znajduje się przy kolanach masażysty. Nie ma znaczenia, którą nóżkę będziemy masować najpierw.

Masaż grzbietu

Przy masażu grzbietu musimy zmienić kierunek ułoże­nia dziecka. Należy je ułożyć na brzuszku w poprzek naszych nóg.

1. Wykonujemy głaskanie poprzeczne podobne do głaska­nia „piłowego", posuwając się stopniowo w kierunku poślad­ków. Ręce masażysty ułożone są na kręgosłupie na wysokości karku. Równocześnie dwoma rękami wykonujemy głaskania, suwając się od boku do boku pleców dziecka. Przy każdej zmianie kierunku głaskania ręce nieznacznie przesuwaj się dół (do pośladków dziecka) tak, że po kilkakrotnej zmianie runku ruchu ręce masażysty znajdują się na pośladkach. Kontynuując zabieg, nieco słabiej i bez ruchów na boki, głaszczemy przesuwając się do pozycji wyjściowej (do karku).

2. Wykonujemy głaskanie podłużnie jedną ręką. Ręka bliższa kończyn dolnych dziecka stabilizuje pośladki, a ręka druga, ułożona poprzecznie, wykuje głaskanie od wysokości karku do pośladków. Po dojściu do pośladków odrywamy ręki, lecz nieco słabej głaszczemy z powrotem kierunku karku.

3. Ręka bliższa kończyn dolnych dziecka stabilizuje piety Druga ręka, ułożona poprzeczne, wykonuje głaskanie od karku przez pośladki do pięt. Nie odrywamy rąk, lecz nieco słabiej głaszczemy, przesuwając rękę do pozycji wyjściowej.

Masaż twarzy

Układamy dziecko ponownie na plecach wzdłuż nóg masażysty tak, że główka dziecka znajduje się przy kolan masażysty.

1. Całymi dłońmi ułożonymi na czubku głowy głaszcze na boki, przez uszy, po bokach szyi i do wyrostków barków

2. Ośmioma palcami głaszczemy od środka czoła na boki i do skroni

3. Kciukami: od nasady nosa po łukach brwiowych, po ze zewnętrznych kątach oczu do kącików ust i z powrotem po liczkach do skroni

4. Kciukami: od nasady nosa p bokach do podstawy nos i z powrotem

5. Kciukami: od nasady nosa po bokach nosa do kącików ust i stamtąd po policzkach do skroni

Na zakończenie masażu Shantala wykonujemy trzy ćwiczenia.

1. Chwytamy dziecko za nadgarstki i krzyżujemy ręce dziecka na klatce piersiowej. Następnie wracamy do pozycji wyjściowej. Ćwiczenie powtarzamy kilkakrotnie, za każdym razem zmieniając rękę znaj dującą się na wierzchu.

2. Chwytamy jedną ręką lewą nogę dziecka w okolicy ko­lana, a drugą ręką prawą rękę dziecka w okolicy łokcia. Docią­gamy kolano do łokcia, a następnie wracamy do pozycji wyj­ściowej. Teraz chwytamy jedną ręką prawą nogę dziecka w oko­licy kolana, a drugą ręką lewą rękę dziecka w okolicy łokcia. Dociągamy kolano do łokcia, a następnie wracamy do pozycji wyjściowej. Ćwiczenie powtarzamy kilkakrotnie, za każdym razem zmieniając kończyny.

3. Chwytamy stopy dziecka najlepiej na wysokości stawów skokowych. Ustawiamy zgięcie w stawach kolanowych oraz zgięcie i odwiedzenie w stawach biodrowych. W tym ustawieniu krzyżujemy podudzia i delikatnie dopychamy kolana do brzu­cha. Następnie zwalniamy ucisk i prostujemy nogi w stawach kolanowych (w stawach biodrowych cały czas ustalone jest zgięcie i odwiedzenie). Ćwiczenie powtarzamy kilkakrotnie, za każdym razem zmieniając podudzie znajdujące się na wierz­chu

1

---