Przebieg procesu dydaktycznego w pierwszym etapie edukacji komputerowej
Pierwszy etap edukacji komputerowej obejmuje uczniów nauczania zintegrowanego w szkołach podstawowych. Dyrektorzy wielu szkół podstawowych decydują się na wprowadzenie zajęć z komputerem już w klasach najmłodszych. Z punktu widzenia dydaktycznego uzasadnione wydaje się podejmowanie takiej decyzji z uwagi na ogromne zainteresowanie i sympatię maluchów dla tych zajęć, a szczególnie z uwagi na łatwość z jaką młodzi uczniowie przyswajają sobie obsługę programów komputerowych. Traktują to bowiem absolutnie bezstresowo a można by raczej rzec zabawowo.
Opanowanie podstawowych zasad komputera staje się dzisiaj niezbędną koniecznością. Dzieci mają tutaj ułatwione zadanie, gdyż traktują komputer początkowo jako zabawkę. Edukacyjne gry komputerowe nie tylko rozwijają wyobraźnię czy zdolności manualne ale także wyrabiają podstawowe nawyki, obowiązujące przy pracy z innymi programami i oswajają z obsługą urządzeń zewnętrznych. Dalsze poznawanie programów użytkowych czy nawet języków programowania może być konsekwencją zaspokojenia młodzieńczej ciekawości i próbą samodzielnego wykorzystywania czy sterowania komputerem. Zabawa, nauka lub praca z komputerem przebiega w sposób łatwy i przyjemny, jeśli wynika z zainteresowania ucznia.
Wstępne zajęcia w pracowni komputerowej najczęściej polegają na oswajaniu się dzieci z nowym narzędziem, jego budową i obsługą oraz na poznawaniu jego możliwości. Konieczne staje się przekazanie niezbędnych informacji o systemie komputerowym, w którym wzajemnie współpracują ze sobą sprzęt i oprogramowanie, podkreślając, że komputer realizuje określone zadanie przy użyciu odpowiednich programów. Chcąc przedstawić współczesne zastosowanie komputerów w różnych dziedzinach należy przedstawić szerokie możliwości komputerów, które dzieci znają głównie z gier komputerowych. Od liczenia, pisania, rysowania poprzez multimedia edukacyjne aż po komunikację. Przy opisie zastosowań komputerów dobrze jest posłużyć się prezentacją z kolorowymi zdjęciami. Należy również wspomnieć o budowie komputera (w bardzo ogólnym zakresie) ograniczając się do zaprezentowania urządzeń wchodzących w skład podstawowego zestawu komputerowego. Dla lepszego zobrazowania tak młodym uczniom działania poszczególnych urządzeń dobrze jest zastosować porównania np. do ludzkiego organizmu (monitor - usta (tędy wychodzą wyniki pracy itp.).
Następny etap to uruchomienie komputera i próba porozumiewania się z nim przy pomocy myszy i klawiatury. Dużą barierę w prowadzeniu dialogu z komputerem dla początkującego ucznia stanowi problem znajomości obsługi okien programów. Wielozadaniowość systemu Windows umożliwia prawie bezkarne uruchamianie różnych aplikacji, konieczne więc staje się nauczenie przełączania między nimi, a także zamykania niepotrzebnych narzędzi. Bezwzględnie konieczne staje się przyzwyczajenie uczniów do prawidłowego posługiwania myszką i oswojenia z ikonami i przyciskami. Należy poświęcić temu więcej uwagi aby początkujący uczniowie sprawnie posługiwali się obsługą okien programów. Niewątpliwą zaletą systemu Windows zwłaszcza dla początkujących uczniów jest jednakowa obsługa działających w nim aplikacji. Opanowanie przez ucznia umiejętności przełączania się między oknami aplikacji oraz obsługę przycisków sterowania oknem, daje informację o tym, iż uczeń dobrze opanował posługiwanie się myszą komputerową.
Podczas pisania na klawiaturze dobrym przyzwyczajeniem jest kontrolowanie poprawności pisania poprzez częste spoglądanie na ekran i ewentualną korektę błędów klawiszem DELETE lub BACKSPACE. Uczniów należy również oswoić z zastosowaniem obsługi "przytrzymywaczy" (SHIFT, CTRL, ALT) oraz "przełączników" - CapsLock.
Istotne w edukacji dzieci najmłodszych jest skorelowanie treści nauczania elementów informatyki z treściami przerabianymi na innych lekcjach i utworzenie bloków tematycznych np. "Idzie jesień" dzieci kolorują jesienne obrazki, uczą się łączyć ze sobą połówki liści, które wcześniej kopiują i odwracają, podpisują liście itp. W ten sposób uczą się obsługi komputera w oparciu o znane im już zagadnienia ze świata przyrody.
Podsumowując powyższą analizę przebiegu procesu dydaktycznego w początkowym etapie edukacji z komputerem można wyciągnąć pewne wnioski:
1. zajęcia wstępne powinny oswajać z komputerem i jego obsługą, a nie stanowić wykładów teoretycznych z wprowadzeniem mnóstwa nieprzyswajalnych pojęć;
2. nowe terminy należy ograniczyć do niezbędnego minimum i zawsze objaśniać je na przykładach praktycznych i dobrze dobranych analogiach;
3. kolejne zajęcia powinny rozpoczynać się od krótkiego powtórzenia poprzednio omawianych kwestii, a przejście do nowych zagadnień musi następować w sposób przemyślany i celowy stanowiąc ciągłość przyczynowo - skutkową z poprzednimi tematami;
4. od samego początku dobrze jest zwracać uwagę na prawidłowe nawyki przy obsłudze sprzętu i programów - np. kontrola poprawności wprowadzanej informacji na ekranie;
5. przy pracy w środowisku Windows operacje powinno się wykonywać z wykorzystaniem prawidłowo funkcjonującej myszki;
6. początkową edukację komputerową, ograniczyć do poznania trzech podstawowych narzędzi np. prosty edytor graficzny typu Paint, edytor tekstu, program pocztowy, wskazane jest pracowanie z edukacyjnymi programami multimedialnymi np. Multimedialny Słownik Ortograficzny dla dzieci
7. starać się stworzyć odpowiedni klimat pracy na zajęciach, zachęcający uczniów do swobodnej obsługi sprzętu i zadawania nawet trywialnych pytań.
Uwzględnienie powyższych uwag w początkowej edukacji powinno przyczynić się do łatwiejszej, efektywnej, bezstresowej nauki i opanowania obsługi podstawowych programów komputerowych oraz zachęcić do dalszego, ukierunkowanego konkretnymi potrzebami czy zainteresowaniami ucznia
BIBLIOGRAFIA:
1. W. Korzybski: "Zakres i wybrane problemy podstawowej edukacji komputerowej". w: Toruńskie Studia Dydaktyczne 1995 r., 8 (IV)
2. Zdzisław Nowakowski: "Dydaktyka informatyki w praktyce- wybrane zagadnienia" Warszawa, lipiec 1996 r.
Opracowanie: mgr Dorota Milewska