E.Fromm - Anatomia ludzkiej destrukcyjności, rozdz. Antropologia

• Nieagresywne społeczeństwa nie są słabe (obalenie tezy Freuda).

• Agresywność nie jest pojedynczą cechą, lecz częścią syndromu.

• Agresja cześć charakteru społecznego, nie zaś izolowana cecha charakteru.

• System A: społeczeństwa afirmujące życie:

niewiele wrogości, przemocy

brak surowych kar

instytucja wojny - nieobecna

dzieci traktowane łagodnie

kobiety zasadniczo uważane równe mężczyzną

permisywne (permisywność społeczna- przyzwolenie społeczne na działania dewiacyjne.) i afirmatywne nastawienie względem seksualizmu

niewiele współzawodnictwa, zazdrości, dużo zaś współpracy

własność prywatna dotyczy tylko rzeczy, których się używa

Indianie Pueblo Zuni, Górscy Arapeszowie, Aranda, Toda, Eskimosi, Mbutu

społeczeństwa bogate w zapasy żywności

• System B: społeczeństwa niedestrukcyjno- agresywne

brak destrukcyjności

woja - rzecz normalna, mimo że nie zajmuje centralnego miejsca w systemie

obecne współzawodnictwo, hierarchia i indywidualizm

Eskimosi grenlandzcy, Bachiga, Ifugao, Manus (obsesja bezustannej pracy, sukces stanowi główna wartość), Dokatowie, Maorysi, Tasmańczycy, Kazachowie, Inkowie, Hotentoci

• System C: społeczeństwa destrukcyjne

wzajemna przemoc, destrukcyjność, okrucieństwo

wysoka ocena przyjemności, jakiej dostarczają: wojna, złośliwości…

wewnętrzne współzawodnictwo

Dobu (szczęście - najważniejsze tabu), Kwiakiutlowie, Haida, Aztekowie, Witoto, Ganda

• Świadectwa przemawiające za destrukcyjnością i okrucieństwem

brak destrukcyjności charakterystyczny dla łowców-zbieraczy

destrukcyjne i okrutne akty - motywacje religijne

Jednym ze zjawisk, które często przytaczano jako dowód wrodzonej agresywności człowieka, jest kanibalizm

tortury- znacznie częściej element zachowań rytualnych niż [popędów sadystycznych

destrukcyjność nie jest ani wrodzona, ani nie stanowi części „ ludzkiej natury”, oraz nie jest wspólna dla wszystkich ludzi.