Ocena ryzyka związanego z zagrożeniem mechanicznym

Dla każdego z występujących zagrożeń mechanicznych oceniamy ryzyko zawodowe określając: prawdopodobieństwo wystąpienia szkody (urazu lub innego pogorszenia stanu zdrowia pracownika) i ciężkość tej szkody.

Prawdopodobieństwo wystąpienia szkody zależy od:

• częstości i czasu narażenia,

• możliwości wystąpienia zdarzenia zagrażającego czyli zdarzenia mogącego spowodować szkodę dla życia i zdrowia człowieka,

• możliwości uniknięcia szkody, która zależy od szybkości powstawania zdarzenia zagrażającego (nagle, szybko, powoli), kwalifikacji i wiedzy pracownika, świadomości ryzyka i osobniczych możliwości uniknięcia szkody np. refleks, zwinność

Prawdopodobieństwo wystąpienia szkody związanej z zagrożeniami mechanicznymi proponuje się szacować następująco:

• małe, gdy:

• częstość i czas narażenia można określić jako rzadkie (rzadziej niż raz na 6 miesięcy);

• możliwość wystąpienia zdarzenia zagrażającego można określić jako mało prawdopodobne (rzadziej niż raz na rok);

• możliwość uniknięcia szkody jest oczywista;

• duże, gdy:

• częstość i czas narażenia można określić jako codzienne, trwające ponad 2h;

• wystąpienie zdarzenia zagrażającego jest wysoce prawdopodobne, np. codzienne;

• występuje bardzo ograniczona możliwość uniknięcia szkody;

• średnie - we wszystkich przypadkach pośrednich.

Ciężkość szkody (przyjmuje się zawsze najcięższą z możliwych , jakie może  powodować dane zagrożenie), proponuje się szacować jako:

• lekka - gdy następstwa nie powodują absencji, np. lekkie skaleczenie, stłuczenie;

• średnia - gdy następstwa są odwracalne, np. złamania, zranienia;

• ciężka - gdy następstwa są nieodwracalne, tj. zejście śmiertelne lub trwały ubytek na zdrowiu np. amputacja.

Na podstawie tych parametrów określamy poziom ryzyka związanego z danym zagrożeniem mechanicznym, np. w skali trzystopniowej wg tablicy 3.

Ciężkość szkody	Prawdopodobieństwo wystąpienia szkody
		Duże	Średnie	Małe
Ciężka	Ryzyko duże	Ryzyko duże	Ryzyko średnie
Średnia	Ryzyko duże	Ryzyko średnie	Ryzyko małe
Lekka	Ryzyko średnie	Ryzyko małe	Ryzyko małe

 Doskonałym narzędziem komputerowym do rejestracji i oceny ryzyka zawodowego dla zagrożeń mechanicznych na stanowiskach pracy jest System rejestracji zagrożeń i oceny ryzyka zawodowego STER opracowany w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy - PIB. STER znalazł wielu użytkowników i jest z powodzeniem stosowany zarówno w małych firmach ,jak i dużych organizacjach gospodarczych.. Użyteczność systemu STER wynika przede wszystkim z jego osadzenia w realiach krajowego prawodawstwa. Metoda oceny ryzyka zawodowego dla zagrożeń mechanicznych na stanowiskach pracy zawarta w STER opiera się na założeniu, że prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku jest funkcją możliwości:

• kolizyjnego stykania się człowieka z niebezpiecznymi czynnikami mechanicznymi występującymi przy normalnym funkcjonowaniu środków pracy podczas ich użytkowania i obsługi technicznej,

• powstawania różnorodnych zakłóceń w normalnym funkcjonowaniu środków pracy.

Zakłada się, że im bardziej ograniczymy te możliwości, tym prawdopodobieństwo zaistnienia niepożądanych następstw (wypadków) będzie mniejsze. Ograniczenie tych możliwości wiąże się wprost ze spełnieniem kryteriów i zasad oraz wymagań bezpieczeństwa dotyczących zmniejszenia:

• powstawania i oddziaływania niebezpiecznego czynnika na człowieka (likwidacja źródeł czynników bądź zmniejszenie wartości jego parametrów i (lub) czasu ekspozycji poprzez działania techniczne i organizacyjne)

• zdolności człowieka-operatora do stwarzania sytuacji niebezpiecznych poprzez kształtowanie jego bezpiecznych zachowań w procesie wykonywania pracy.

Aby oszacować ryzyko zawodowe  na zagrożenia mechaniczne należy określić wskaźnika prawdopodobieństwa zaistnienia określonych następstw zagrożenia:

• małe - M dla p ≤ 0,4;

• średnie - Ś dla 0,4 < p ≤ 0,6;

• duże - D dla p >0,6

oraz należy znać stopień ciężkości tych następstw.

Proponuje się określać go następująco:

• mały stopień ciężkości (C1), znikome urazy, np. niewielkie skaleczenia, stłuczenia

• średni stopień ciężkości (C2), urazy powodujące absencje (np. znaczne skaleczenia, rozległe stłuczenia,

• duży stopień ciężkości (C3), ciężkie urazy powodujące długotrwałą absencję bądź inwalidztwo, np. ciężkie złamania i zmiażdżenia, amputacje lub śmierć.

W tabeli poniżej przedstawiono propozycję oceny ryzyka pochodzącego od zagrożeń mechanicznych

Ciężkość następstw	Wskaźnik prawdopodobieństwa następstw zagrożenia
		Małe (M)	Średnie (Ś)	Duże(D)
C1	ryzyko małe	ryzyko małe	ryzyko średnie
C2	ryzyko małe	ryzyko średnie	ryzyko duże
C3	ryzyko średnie	ryzyko duże	ryzyko duże

 
źródło: opracowanie "Zagrożenia mechaniczne", dr inż. Krystyna Myrcha, CIOP-PIB

---