Realizator filmu wideo (wideofilmowiec)

Kod klasyfikacji: 313114

Rozdział klasyfikacji: Handel, dziedziny pokrewene i usługi

Klasa klasyfikacji: Usługi

Zadania i czynności

Realizator filmu wideo realizuje samodzielnie lub z pomocą asystenta, reportaże, filmy dokumentalne, szkoleniowe, instruktażowe oraz informacyjne.

W pracy posługuje się elektroniczną techniką zapisu i obróbki obrazu na taśmie magnetycznej (techniką wideo).

Przygotowania do realizacji filmu obejmują dokumentację realiów wchodzących w zakres wybranego tematu (zapoznanie się z literaturą, ikonografią oraz innymi filmami na ten sam lub podobny temat), pisanie na tej podstawie scenariusza (a w wypadku realizacji kreacyjnych także scenopisu, który dokładnie charakteryzuje sposób i warunki wykonania zdjęć). Następny etap pracy to organizowanie planu zdjęciowego (przygotowanie dekoracji lub aranżacja wnętrza, rozmieszczenie i podłączenie do instalacji źródeł światła, kamery, mikrofonów, ustalenie przebiegu zdjęć z filmowanymi osobami itp.), przeprowadzenie próby kamerowej i oświetlenia.

Realizator samodzielnie, według własnego pomysłu, dokonuje zapisu obrazu i dźwięku

Wideofilmowiec opracowuje także koncepcję montażu i samodzielnie ją realizuje: przeprowadza selekcję nakręconego materiału, układa go - w warstwie obrazowej i dźwiękowej - tak, by uzyskać odpowiednią dramaturgię, rytm narracji, synchronizację obrazu i dźwięku, jakość techniczną, artystyczną, informacyjną, dydaktyczną. Przygotowuje również czołówkę, wgrywa napisy, wykresy, plansze, rysunki, komentarz, itp. Na zakończenie zgrywa tzw. kasetę -matkę (ostateczna wersja filmu), wykonuje odpowiednią ilość jej kopii, pokazuje gotowy materiał odbiorcy i wnosi zalecone poprawki.

Realizator musi mieć wszechstronne umiejętności zawodowe. Wykonuje on bowiem zadania, które w innych wypadkach są podzielone co najmniej pomiędzy reżysera, dźwiękowca, realizatora światła, operatora i montażystę.

Realizator filmu wideo w półprofesjonalnej firmie jest zwykle także jej właścicielem. Oprócz realizacji filmu wideo do jego zadań należy przyjęcie od klienta zamówienia, ustalenie szczegółów i terminu jego realizacji, wynegocjowanie ceny za wykonanie usługi i podpisanie umowy.

Osobiście planuje także i dokonuje zakupów niezbędnych urządzeń (statywów, mikrofonów, reflektorów, kaset wideo itp.)

Małe prywatne firmy wykonują filmy półprofesjonalnym lub nieprofesjonalnym sprzętem i takimi technikami (SVHS, Hi-8). Są to przede wszystkim materiały o charakterze pamiątkowym, instruktażowym lub informacyjnym (np. kaseta promocyjna przedsiębiorstwa) wykorzystywane w warunkach kameralnych lub na zamkniętych pokazach (targi, konferencje). Zaletą ich jest niewielki w porównaniu z wideo profesjonalnym koszt wykonania. Ich jakość artystyczna i techniczna bywa często dużo gorsza niż w wypadku filmów profesjonalnych, gdyż niższe są kwalifikacje realizatorów - samouków, którzy oprócz tego dysponują gorszym sprzętem. Często działania związane z realizacją filmu są w tego typu firmach bardzo ograniczone, praca realizatora sprowadza się do zarejestrowania materiału i zmontowania go według standardowych wzorów -ma więc charakter usługowy i odtwórczy.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Realizator filmu wideo pracuje w studio telewizyjnym lub filmowym, przy pulpicie montażowym i w każdym miejscu, gdzie jest realizowany materiał filmowy. Ze względu na tę różnorodność środowisk pracy, może się zetknąć niemal z każdymi warunkami - od bezpiecznej przestrzeni prywatnego mieszkania (bywa, że bardzo trudnej ze względów warsztatowych-kłopoty z odejściem z kamerą, podłączeniem reflektorów itp.), po miejsca zagrażające zdrowiu i życiu (filmowanie manifestacji, meczów, środowisk marginesu). Są to jednak sytuacje wyjątkowe. Na co dzień realizator ma do czynienia przede wszystkim z intensywnym, sztucznym oświetleniem, nieprzyjemnymi warunkami atmosferycznymi, spadającymi przedmiotami (lampy studyjne), polem elektromagnetycznym wytwarzanym przez urządzenia elektroniczne, promieniowaniem jonizującym. Największe zagrożenia dla zdrowia, to w wypadku wideofilmowca osłabienie wzroku i słuchu (ciągły wysiłek i koncentracja przy zdjęciach i montażu), choroby kręgosłupa, zwyrodnienie stawu barkowego (służącego za „podpórkę” dla kamery).

społeczne środowisko pracy

Realizator filmu wideo pracuje sam lub z pomocą asystenta i ponosi pełną odpowiedzialność za jakość wykonanej pracy.

Jedną z najważniejszych cech jego pracy są nieustanne i bardzo urozmaicone kontakty z ludźmi - klientami, przełożonymi, bohaterami realizowanych filmów, lektorami. Może m.in. negocjować cenę swoich usług, ustalać sposób realizacji scenariusza, perswadować i przekonywać do pokazania się w filmie, ustalać sposób czytania komentarza do filmu oraz wchodzić w wiele innych relacji, za każdym razem odmiennych, podyktowanych przez sytuację.

organizacyjne środowisko pracy

Realizator filmu wideo w zależności od otrzymanego zlecenia może pracować 9 do 12 godzin dziennie i więcej. Może on wykonywać swoje obowiązki o każdej porze doby, także w święta i dni wolne, jeśli wymaga tego charakter zdjęć. Niezależnie od sposobu zatrudnienia, zawód ten wymaga także dużej dyspozycyjności, ponieważ godziny pracy zawsze mogą wydłużyć się lub zmienić. Realizacja filmu dokumentalnego lub reportażu może wymagać dłuższych lub krótszych wyjazdów - następujących czasami jeden po drugim - do miejscowości położonych w różnym oddaleniu od jego miejsca zamieszkania lub zagranicę.

Wideofilmowiec odpowiada za jakość techniczną, informacyjną i artystyczną swoich filmów oraz za sprzęt. Jego praca jest urozmaicona, interesująca, nie ma w niej rutyny.

Wymagania psychologiczne

Praca realizatora wymaga w takim samym stopniu uzdolnień artystycznych, technicznych i manualnych. Te trzy aspekty decydują o tym, jakie cechy są niezbędne, by osiągnąć sukces w zawodzie. Jak w każdej pracy twórczej tak i w tej potrzebne są talent, wyobraźnia, samodzielność, ciekawość, aktywność, chęć poszukiwania nowych rozwiązań, umiejętność znajdowania wyrazu dla rozmaitych idei i nastrojów zawartych w filmie oraz pamięć wzrokowa, zmysł obserwacji, myślenie obrazem. Kontakt z ludźmi z różnych środowisk, często znajdujących się w trudnych dla nich sytuacjach (reportaż interwencyjny) wymaga empatii, umiejętności nawiązywania kontaktu, rozładowywania napięć, unikania konfliktów, taktu, opanowania Montaż z kolei, wymaga sprawności rąk i palców, dokładności, staranności, spostrzegawczości, koordynacji wzrokowo - ruchowej, dobrego słuchu, (by sprawnie wyeliminować tzw. brudy ze ścieżki dźwiękowej). Potrzebna jest także cierpliwość i odporność na monotonię pracy (np. przy wyczekiwaniu na warunki do zdjęć lub wielokrotnym powtarzaniu sklejek montażowych). O skuteczności działania realizatora decydują takie cechy, jak kompetencja, odpowiedzialność, solidność oraz umiejętność doskonałej organizacji pracy.

Realizator powinien ciągle doskonalić swój warsztat, śledzić nowości techniczne i osiągnięcia artystyczne w swoim zawodzie.

W pracy tej jest potrzebna - chociaż w niejednakowym stopniu - wiedza z zakresu optyki fotograficznej i oświetleniowej, obsługi aparatury zdjęciowej i montażowej, historii filmu i tv, plastyki, muzyki.

Osoby, które chcą założyć własną, profesjonalną firmę powinny mieć dużo energii, siłę przebicia (konieczność wejścia w trudne, zamknięte, środowisko zawodowe), zdolności menadżerskie, rachunkowe, znać postawy prawa podatkowego.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Realizator powinien być w pełni sprawny fizycznie i ruchowo, ze względu na możliwość pracy bardzo intensywnej, w nocy, czasem w trudnych do przewidzenia warunkach i w niezwykłych pozycjach (skulonej, leżącej). Dotarcie w odległe miejsca filmowania może wymagać dobrej kondycji fizycznej (zdjęcia z wysokiej wieży, w górach, na bagnach itp.), tym bardziej, że pracując samodzielnie, realizator sam musi przenosić ciężki, ważący wiele kilogramów sprzęt (statyw z głowicą olejową, kamerę, akumulatory itp.), a potem utrzymać kamerę w ręku tak, by nie poruszyć i nie zepsuć rejestrowanego obrazu. Stałe kontakty z ludźmi, często w sytuacjach sprzyjających konfliktom lub nawet zagrażających osobistemu bezpieczeństwu (środowiska marginesu) wymagają z kolei odporności psychicznej i małej podatności na stres.

Przeciwwskazania do pracy w tym zawodzie to: daltonizm, astygmatyzm, słaby wzrok i słuch, ograniczona sprawność rąk, choroby kręgosłupa i układu krążenia, zaburzenia równowagi i świadomości, zaawansowana nerwica.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie niezbędne jest wykształcenie co najmniej średnie (absolwenci szkół średnich są jednak zobowiązani do dalszego kształcenia).

Do pracy w zawodzie trafiają także amatorzy z dużą praktyką (np. właściciele małych firm zajmujących się wideofilmowaniem). Sytuacje takie zdarzają się jednak coraz rzadziej i profesjonalne firmy zatrudniają prawie wyłącznie osoby z wyższym wykształceniem w zakresie sztuki operatorskiej i realizacji telewizyjnej.

Wideofilmowania można nauczyć się przez przyuczenie, pracując przez kilka lat jako asystent realizatora lub operatora.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Najważniejszą miarą osiągnięć zawodowych realizatora są wykonane przez niego prace. Możliwości rozwoju i zdobywania coraz wyższych kwalifikacji są prawie nieograniczone. O perspektywach zawodowych decyduje także miejsce pracy - im lepsze studio filmowe czy telewizyjne, tym większe stwarza perspektywy rozwoju artystycznego. Inną miarą klasy i umiejętności w tym zawodzie jest ilość i rodzaj zamówień na konkretne realizacje. Największym osiągnięciem zawodowym realizatora filmu dokumentalnego jest zdobycie głównej nagrody na jednym z wielu prestiżowych festiwali filmowych (w tym przyznawanego w tej specjalności przez amerykańską Akademię Filmową Oscara lub nagrodę EMMY, honorującą wybitne osiągnięcia w dziedzinie telewizji).

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

Wiek nie ma wpływu na szanse znalezienia pracy. Decydują o tym wyłącznie kwalifikacje zawodowe, sprawność fizyczna, stan zdrowia i walory osobiste. W wypadku osób, które miały przerwę w pracy bardzo duże znaczenie ma wcześniejszy jej przebieg (udział w realizacji konkretnych filmów oraz doświadczenie).

Także płeć nie ogranicza dostępu do nauki i pracy, chociaż ze względu na duży wysiłek fizyczny, jaki trzeba włożyć w realizację zdjęć (włącznie z noszeniem sprzętu), tradycyjnie pracują w nim przede wszystkim mężczyźni.

Polecana literatura

Informator dla maturzystów (egzaminy wstępne na studia dzienne, wieczorowe

Wohl S., Zawody filmowe i telewizyjne, Wydawnictwo Radia i Telewizji, Warszawa

Hendrykowski M, Słownik terminów filmowych, ars nova, Poznań 1994.

Schild W . Pehle T., Wideofilmowanie. Techniki filmowania. Udźwiękowienie. Montaż, Muza S.A .,Warszawa 1993.

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---