Co zrobić w razie awarii jądrowej?
W razie awarii jądrowej Polska prawdopodobnie nie dysponowałaby wystarczającą ilością jodu, aby ochronić swoich obywateli. Mimo, że sama nie posiada elektrowni jądrowej, to przecież mają je nasi bezpośredni i dalsi sąsiedzi (prym wiodą tu Niemcy, Rosja i Francja).
Jedynym pozytywnym aspektem katastrof jest to, że mogą nas wiele nauczyć. Niestety, zwykle jesteśmy mądrzy dopiero po fakcie. Czy trzeba było aż strasznego tsunami i serii wypadków jądrowych w Fukushimie w marcu 2011 r., żeby się zorientować, iż pobliskie elektrownie atomowe któregoś dnia mogą ulec awarii?
We Francji kilka miesięcy później po wypadku w Fukushimie wybuchł jeden z pieców w centrum badań odpadów radioaktywnych w Marcoule (w departamencie Gard). W jego wyniku jedna osoba zmarła, a cztery zostały ranne. Władze francuskie błyskawicznie poinformowały, że nie było żadnego wycieku radioaktywnego ani chemicznego. Czyli nie było żadnego zagrożenia.
Notabene ta sprawa wydarzyła się 6 dni po niezwykłym umorzeniu wieloletniego śledztwa przeciwko francuskim urzędnikom państwowym, którzy ukrywali informacje o opadzie radioaktywnym z Czarnobyla. Podobnie rzecz się miała w Polsce. Długo będziemy pamiętać, że według ówczesnych władz chmura radioaktywna bardzo skutecznie skręciła o 180°, gdy tylko dostrzegła polską granicę.
W takiej sytuacji każdy ma prawo wyboru: może się nie martwić i zaufać władzom, które działają w sposób „odpowiedzialny” i w imię „ochrony” obywateli; albo może zastosować proste sposoby, aby ochronić siebie i swoich bliskich w razie awarii jądrowej.
I nie musisz czekać, aż awaria się wydarzy i ktoś z rządu pojawi się w wieczornych wiadomościach, aby stwierdzić zagrożenie i przekazać stosowne instrukcje bezpieczeństwa. Możesz wziąć sprawy w swoje ręce.
Wybuch reaktora jądrowego, tak jak to miało miejsce w Three Mile Island, Czarnobylu czy Fukishimie, uwalnia do atmosfery ogromną ilość radioaktywnych radionuklidów. Podobnie jest w przypadku opadów radioaktywnych po wybuchu bomby atomowej lub tzw. brudnej bomby.
Jednym z najpowszechniejszych składników radioaktywnych jest jod-131 (I-131). Na szczęście istnieje skuteczny i tani sposób, aby ochronić swój organizm przed jodem-131 (czego nie można zrobić w przypadku innych składników radioaktywnych, np. cezu).
Wystarczy zażyć tabletkę jodu lub posmarować fragment skóry jodyną. Ewentualnie, jeśli w swojej apteczce nie znajdziesz jodu, możesz zażyć np. Betadine w ciągu pierwszych dwóch godzin od wystąpienia wypadku jądrowego. W ten sposób nasycasz swój organizm jodem, który nie jest radioaktywny i zmniejszasz o 97% wchłanianie jodu radioaktywnego, bez poważnych skutków ubocznych.
Twoja tarczyca jest zaprogramowana, aby szybko magazynować i koncentrować jod, który znajdzie się w jej zasięgu. Jeśli będzie to radioaktywny jod, tarczyca go wchłonie i będziesz narażony na promieniowanie wewnętrzne, które zwiększa ryzyko raka tarczycy i guzków niezłośliwych. Dzieci i niemowlęta są jeszcze bardziej narażone na radioaktywne substancje niż dorośli.
Jeśli Twoja tarczyca będzie nasycona jodem nieradioaktywnym, ciało nie wchłonie więcej jodu radioaktywnego. Możesz uzyskać taki efekt, biorąc zwykłą tabletkę jodku potasu lub smarując skórę jodyną od razu, gdy tylko dowiesz się, że jakaś awaria jądrowa miała miejsce w okolicy.
Czy można ufać władzom?
Wiele istnień ludzkich można było uratować na Ukrainie, gdyby Rosjanie przekazali społeczeństwu jod w chwili katastrofy w Czarnobylu. Ale tego nie zrobili. W Japonii od początku awarii w Fukushimie ludzie rzucili się na zapasy jodu, które szybko się wyczerpały. Wielu ludzi nie mogło skorzystać z tego leczenia.
We Francji, według oficjalnych danych, władze zabezpieczają zapasy jodku potasu do dyspozycji społeczeństwa. Tabletki jodku potasu przygotowane są przez Pharmacie Centrale des Armées (Centralna Apteka Wojskowa) w formie blistrów po 10 podzielnych tabletek, których okres przechowywania wynosi 5 lat. Każda tabletka zawiera 130 µg jodku potasu.
Jednak trzeba wiedzieć, że ochrona jest skuteczna tylko wtedy, jeśli zażyjesz tabletkę (lub posmarujesz się jodyną) niedługo przed skażeniem radioaktywnym lub w ciągu 2 godzin po skażeniu!
A w Polsce? W Polsce nie jesteśmy przygotowani ani na wybudowanie elektrowni jądrowej, ani na zapobieganie katastrofom jądrowym! Oto wypowiedź Jana Haverkampa, eksperta Greenpeace w zakresie energii atomowej i polityki energetycznej:
„Mimo, że szanse zdarzenia się wypadków są niewielkie, z pewnością nie mogą być pominięte. W przypadku zaistnienia takiego zdarzenia pojawia się pytanie o to, czy kraj jest przygotowany do poradzenia sobie z wyjątkową sytuacją. Rada Ministrów przyjęła w styczniu br. Program Polskiej Energetyki Jądrowej, który nie przewiduje wystarczających środków niezbędnych do reagowania na tego typu sytuacje. Obywatele Polski, jak i eksperci z Niemiec i Austrii, zwracali uwagę polskiemu rządowi na konieczność wzięcia pod uwagę możliwości takich wypadków. Wydaje się, że rząd polski zamyka oczy na taką możliwość. Dlatego Greenpeace domaga się ponownej oceny planów atomowych w Polsce i wzywa rząd do rzetelnej oceny alternatyw opartych na podnoszeniu efektywności energetycznej i rozwoju sektora odnawialnych źródeł energii”1.
Szybkie zadziałanie to kwestia życia
Szybkość podania jodku po skażeniu radioaktywnym jodem jest decydująca, aby działanie było skuteczne. Efekt ochronny wynosi 97%, jeśli lek jest podany od razu w chwili skażenia, ale spada do 85% w godzinę później i do 50% między 3. a 4. godziną. Po 6 godzinach jest już za późno2.
Właśnie dlatego wydaje się rozsądne zaopatrzyć się już dzisiaj i położyć w swojej apteczce pudełko z jodkiem potasu lub butelkę jodyny. Będzie Cię to kosztowało zaledwie kilka (w przypadku zakupu jodyny) lub kilkanaście złotych (w przypadku zakupu jodku potasu). Jodek potasu można dostać tylko na receptę, ale jodyna jest dostępna bez recepty. Więc na co czekać?
Jak przyjmować jodek potasu?
Oto zalecenia, które znajdują się na ulotce jodku potasu.
Środki ostrożności
U osób cierpiących na choroby nerek oraz przyjmujących leki przeciwtarczycowe, lit, kaptopril, enalapril, lisinopril lub leki moczopędne oszczędzające potas, należy kontrolować czynność tarczycy i stężenie potasu we krwi.
Ostrzeżenia
Należy unikać kilkukrotnego podawania leku kobietom w ciąży lub karmiącym piersią oraz noworodkom poniżej 1. miesiąca życia.
W razie wystąpienia objawów reakcji alergicznych (występujących rzadko), takich jak: silna wysypka skórna, duszności, problemy oddechowe, zaburzenia mowy lub trudności w połykaniu, puchnięcie niektórych części twarzy i ciała, gorączka i bóle stawów, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.
Krótkotrwałe przyjmowanie jodku potasu w dawkach nasycających tarczycę niesie ze sobą bardzo małe ryzyko. Ryzykiem łączonym z podaniem stałego jodu może być zapalenie gruczołów ślinowych (jednak nie stwierdzono ani jednego takiego przypadku w Polsce po katastrofie w Czarnobylu), mogą wystąpić problemy żołądkowo-jelitowe, reakcje alergiczne i nieznaczne wysypki skórne.
Wskazania
Jodek potasu jest wskazany w kryzysowych sytuacjach zagrażających uwolnieniem radioaktywnego jodu do atmosfery. Podanie leku należy traktować jako uzupełnienie pozostałych działań mających na celu uniknięcie skażenia promieniowaniem radioaktywnym, a więc ewakuacji, schronienia się w bezpiecznym miejscu, jak również środków kontroli rolnictwa i żywności ograniczających sprzedaż i spożycie żywności skażonej jodem radioaktywnym.
Przeciwwskazania
Jodku potasu nie należy podawać osobom uczulonym na jod, osobom z chorobami tarczycy, układu krążenia, a także z chorobą Durhinga (opryszczkowate zapalenie skóry) oraz z zapaleniem naczyń krwionośnych z hipokomplementemią - chorobami bardzo rzadkimi, z podwyższonym ryzykiem nadwrażliwości na jod.
U osób, u których występują wole wieloguzkowe, choroba Gravesa oraz autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, należy zachować większą ostrożność przy podawaniu leku, zwłaszcza jeśli dawki podawane są dłużej niż kilka dni. Choroby wyżej wymienione relatywnie rzadko występują u dzieci.
Dawkowanie i sposób przyjmowania
Zwykle decyzję o włączeniu leczenia jodem podejmują kompetentne władze w dziedzinie zdrowia publicznego, w zależności od oceny stopnia narażenia na jod radioaktywny. Podane niżej zalecenia dawkowania należy interpretować z pewną elastycznością, aby zapewnić najlepszą skuteczność i bezpieczeństwo dawek, w zależności od konieczności podyktowanej daną sytuacją kryzysową.
DOROŚLI (W TYM: KOBIETY W CIĄŻY) I MŁODZIEŻ (+ 70 kg) - 1 tabletka 130 µg.
DZIECI OD 3 DO 12 LAT: ½ tabletki
DZIECI OD 1 MIESIĄCA DO 3 LAT: ¼ tabletki
NIEMOWLĘTA PONIŻEJ 1 MIESIĄCA: 1/8 tabletki
Każdą tabletkę lub jej część należy popić dużą szklanką płynu (250 ml), aby ograniczyć bóle żołądka. Tabletki lub ich części można rozkruszyć i wymieszać z wodą, mlekiem, sokiem, bulionem, napojem niegazowanym, kakao z niską zawartością tłuszczu, konfiturą lub mlekiem modyfikowanym. Jeśli mieszamy tabletkę z płynem lub pokarmem, należy upewnić się, że cała dawka została spożyta.
Jodek potasu należy zażyć przed, w trakcie lub tak szybko jak to możliwe po ekspozycji na promieniowanie. Efekt zablokowania tarczycy pojedynczą dawką jodku potasu utrzymuje się około 24 godzin. Za wyjątkiem noworodków, kobiet w ciąży i kobiet karmiących piersią, można zażywać jedną dawkę jodku potasu dziennie, aż do momentu, gdy ustanie ryzyko skażenia radioaktywnym jodem, drogą doustną lub zażywać zgodnie z zaleceniami władz z dziedziny zdrowia publicznego w przypadku katastrofy nuklearnej.
Warunki przechowywania
Przechowywać w temperaturze od 20 do 25ºC w suchym miejscu. Aluminiowe opakowanie powinno być nieuszkodzone.
Okres przechowywania
Co najmniej 2 lata. Podczas przechowywania tabletki mogą lekko zżółknąć. Ta zmiana koloru nie wpływa na skuteczność działania jodku potasu.
Jeśli nie masz jodku potasu, posmaruj się jodyną 2%: 2 ml dla dorosłych, kobiet w ciąży i dzieci powyżej 12 lat; 1 ml dla dzieci od 3 do 12 lat. W przypadku dzieci od 1 miesiąca do 3 lat, podawać np. Betadine 10% na skórę (około 1 ml).
Nie zaleca się podawania noworodkom poniżej 1 miesiąca. Podanie na skórę powtórzyć po 3 dniach. Uwaga, istnieją zagrożenia związane z podawaniem jodyny; nie jest to środek łagodny. Przed jej użyciem należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Nie wolno łączyć jej z antyseptykami na bazie rtęci. W razie braku jodyny można użyć Betadine na skórę również u dorosłych, w podwójnej dawce3.
Pozdrawiam,
Jean-Marc Dupuis
************
Źródła:
http://www.greenpeace.org/poland/pl/wydarzenia/polska/Awaria-polskiej-elektrowni-jadrowej-zagrozi-Trojmiastu-i-Warszawie/
Verger P, Aurengo A, Geoffroy B, Le Guen B. Iodine kinetics and effectiveness of stable iodine prophylaxis after intake of radioactive iodine: a review. Thyroid. 2001 Apr;11(4):353-60. Review.
Indications du Dr Denis Fauconnier.