MŁOŚĆ I ŚMIERĆ

W kulturze motyw miłości i śmierci często wzajemnie się przenikają. Miłość prowadzi do śmierci, śmierć zostaje przez miłość pokonana albo też okazuje się od niej silniejsza. Wreszcie może być i tak, że miłość odsuwa śmierć, pozwala człowiekowi odnaleźć nowe życie.

Biblia Nowy Testament

Chrystus umiłowawszy swoich, do końca ich umiłował. Jego śmierć na krzyżu jest wyrazem największej miłości do rodzaju ludzkiego, bo nie masz większej miłości, niżby kto życie dał.

Mitologia

Orfeusz próbuje swoją miłością przezwyciężyć śmierć. Idzie do Hadesu, by prosić jego władców o przywrócenie życia Eurydyce. Niestety, kiedy wychodzi wraz z żoną z krainy umarłych, odwraca się i na zawsze traci ukochaną. Śmierć okazała się silniejsza od miłości.

J. Bedier "Dzieje Tristana i Izoldy"

Miłość Tristana i Izoldy jest tak silna, że gdy jedno umiera, drugie także odchodzi ze świata żywych. Ich uczucie jest w stanie przezwyciężyć śmierć. Z grobu Tristana wyrasta krzak głogu i łączy go z grobem Izoldy. Trzykroć ścinany, trzykroć się odradza. W końcu król Marek decyduje, by rósł w spokoju. Zakochani, choć rozdzielenie za życia, po śmierci się połączyli.

W. Szekspir "Romeo i Julia"

Nieszczęśliwi kochankowie skutkiem fatalnej pomyłki popełniają samobójstwo. Romeo, widząc uśpioną Julię, sądzi, że dziewczyna nie żyje. Nie chcąc zostać na ziemi bez ukochanej, zabija się. kiedy Julia się budzi i spostrzega zwłoki kochanka, przebija się sztyletem.

J.A Morsztyn "Do trupa"

Poeta porównuje sytuację człowieka zakochanego i trupa i dochodzie do wniosku, że trup jest szczęśliwszy. Niebawem stanie się prochem. Natomiast człowiek zakochany skazany jest na wieczne cierpienie.

G.G. Byron "Giaur"

Mimo iż Leila nie żyje, nieszczęsny Giaur nie przestał jej kochać. Ciągle zdaje mu się, że widzie jej postać i słyszy jej głos.

A. Mickiewicz "Upiór"

Balladę można traktować jako swego rodzaju łącznika między II a IV częścią Dziadów; II cz. "Dziadów" kończy się bowiem pojawieniem się widma, które nie znika na wezwania Guślarza i podąża za młodą wieśniaczką. Tytułowy upiór z ballady jest umarłym dla świata kochankiem, który popełnił samobójstwo i co roku wraca na ziemię, aby na nowy przeżyć swoją udrękę i rozkosz miłości, kończąc swój pobyt na ziemi samobójstwem.

A. Mickiewicz "Dziady IV"

Gustaw, nieszczęsny kochanek Maryli, w śmierci szuka ucieczki przed cierpieniami spowodowanymi nieszczęśliwą miłością. Niestety, śmierć nie przynosi ukojenia - Gustaw powraca na ziemię jako upiór, by jeszcze raz przeżywać to wszystko, co pchnęło go do samobójstwa.

A. Mickiewicz "Konrad Wallenrod"

Wzajemna miłość Wallenroda i Aldony sprawia, że gdy Konrad popełnia samobójstwo, z wierzy rozlega się krzyk - znak, że jego ukochana także zakończyła życie.

A. Mickiewicz "Romantyczność"

Bohaterka ballady, Karusia, jest obłąkana. Niedawno straciła swego ukochanego Jasia, ale ciągle czuje obecność kochanka. rozmawia z nim: tak się dziewczyna z kochankiem pieści, bieży za nim krzyczy, pada. Pragnie się z nim połączyć, bo czuje się na świecie obco, samotnie, źle (weź mię, ja umrę przy tobie). W jej miłość, która trwa po śmierci kochanka, wierzy tylko lud: Jasio być musi przy swej Karusi, on ją kochał za żywota.

J. Słowacki "Kordian"

Odtrącony przez Laurę Kordian podejmuje nieudaną próbę samobójczą.

J. Słowacki "Balladyna"

Filon, który odnajduje w lesie zwłoki Aliny, odkrywa w niej ideał, którego przez całe życie szukał. Zakochuje się w martwej dziewczynie i pogrąża w rozpaczy, że jego miłość nie ma szans na spełnienie.

Zobacz również motyw: miłość do ojczyzny, miłość spełniona, miłość trudna.

Autor:

Marcin Okraszewski
http://www.vlo.ids.gda.pl/~okrasz/
[e-mail]

Spis treści

---