6 Naród i tożsamość narodowa

podręcznik, str. 117-122

1. Czynniki narodotwórcze:

1. język ( mamy narody wielojęzyczne, np. Szwajcaria ma 4 języki urzędowe, języka niemieckiego używa ponad 46 % obywateli, języka francuskiego prawie 30 %, włoskiego 15 % oraz języka romansz, a 20 % ludności to obcokrajowcy)

2. tradycja

3. kultura

4. pochodzenie etniczne:

- państwa narodowe ( przeważa jedna grupa etniczna, np. Polska),

- państwa wielonarodowe ( zróżnicowanie etniczne państw, np. Hiszpania ( Baskowie, Katalończycy), Belgia ( Walonowie, Flamandowie), Wielka Brytania ( Anglicy, Szkoci, Walijczycy, Irlandczycy),

• mniejszości narodowe ( mają swoje państwo, ale mieszkają w innym): w Polsce wg spisu powszechnego 97,8 % ludności stanowią Polacy, mniejszości narodowe to Niemcy, Białorusini, Ukraińcy, Litwini, Rosjanie, Ormianie, Słowacy, Czesi, Żydzi

• mniejszości etniczne ( nie mają swojego państwa, lecz żyją w obcym etnicznie państwie), w Polsce za mniejszości etniczne wymienia się: Romów, Łemków, Tatarów, Karaimów ( wg niektórych mniejszościami są także Kaszubi i Ślązacy)

• separatyzmy i kwestia autonomii/ niepodległości narodów ( Tybet- Chiny, Rosja- Czeczenia, Turcja- Kurdowie, Baskowie, Katalończycy- Hiszpania, )

• * organizacja polityczna ( państwo),

• * integracja gospodarcza ( więzi ekonomiczne)

• * wspólne terytorium

2. Problem obywatelstwa:

1. nabycie obywatelstwa:

• prawo ziemi ( ius soli)- o nabyciu obywatelstwa decyduje miejsce urodzenia - USA, Kanada, kraje Ameryki Południowej)

• prawo krwi ( ius sanguinis)- o nabyciu obywatelstwa decyduje pochodzenie etniczne rodziców, kraje europejskie

• naturalizacja - legalne zamieszkiwanie na terenie jakiegoś kraju przez określony czas może uprawniać do starania się o jego obywatelstwo. Dodatkowo mogą się pojawiać wymogi dotyczące znajomości języka, kultury, historii kraju,

2. emigranci i imigranci

3. azylanci i uchodźcy - ucieczka przed prześladowaniami z ojczystego kraju, np. azyl polityczny, religijny

4. bezpaństwowcy ( apatrydzi)

3. Odmiany tożsamości narodowej( poczucie odrębności wobec innych narodów): stereotypy narodowe

a. nacjonalizm- najważniejszy jest interes narodowy, poczucie wyższości nad innymi narodami, nieufność wobec obcych, niechęć wobec praw dla mniejszości

b. szowinizm- skrajna postać nacjonalizmu, bezkrytyczna miłość do wszystkiego, co swoje, nienawiść wobec obcych

c. patriotyzm- troska o dobro wspólne, umiłowanie kraju i jego tradycji, gotowość na poświęcenie wobec kraju, poszanowanie praw, obowiązków obywatelskich

5. ksenofobia- wrogość i niechęć wobec innych narodów, religii, kultur, strach przed obcymi, pogardliwe przekonanie o innych, np. żabojady, polaczki, itp.

- rasizm- niechęć wobec osób o innej karnacji skóry ( ludy afrykańskie, azjatyckie)

- antysemityzm- nienawiść wobec osób pochodzenia żydowskiego, główna doktryna nazistów w okresie III Rzeszy

6. kosmopolityzm- zaprzeczenie patriotyzmu, ojczyzną człowieka jest cały świat, nie interesują go sprawy narodowe, lokalne; kosmopolita= „obywatel świata”

Patriotyzm jest wtedy, gdy na pierwszym miejscu jest miłość do własnego narodu; nacjonalizm wtedy, gdy na pierwszym miejscu jest nienawiść do innych narodów niż własny. Autor: Charles de Gaulle

• Nie pytajmy, co może zrobić dla nas ojczyzna. Pytajmy, co my możemy dla niej uczynić. Autor: John Fitzgerald Kennedy

* Jan Paweł II- Patriotyzm oznacza umiłowanie tego, co ojczyste, umiłowanie historii, tradycji, języka czy samego krajobrazu . Jest to miłość, która obejmuje również dzieła rodaków i owoce ich geniuszu”