Zapalenie żołądka
Ostre zapalenie żołądka:
Etiologia:
Czynniki szkodliwe zewnętrzne, błędy pokarmowe, alkohol, kwas acetylosalicylowy i NLPZ, kortykosteroidy i leki cytostatyczne, zatrucie środków spożywczych przez wytwarzające toksyny gronkowce, salmonelle i inne bakterie,
Stres, urazy, szok, oparzenia, urazy wewnątrzczaszkowe, grzybice, operacie i inne,
Zakażenie błony śluzowej żołądka przez Helicobacter pylori.
Obraz histologiczny:
Powierzchowne nacieczenie leukocytami błony śluzowej, powierzchowne ubytki nabłonka aż do większych erozji prowadzących do swoistej formy gastritis erosiva.
Klinika:
Brak łaknienia, nudności, wymioty,
Odbijanie, uczucie ucisku w nadbrzuszu,
Bóle w dołku, nieprzyjemny smak w ustach.
Powikłania:
Krwawienie żołądka w przypadku gastritis erosiva.
Rozpoznanie różnicowe:
Podstawą jest obraz kliniczny oraz wynik badania endoskopowego i histologicznego.
Leczenie:
Unikanie szkodliwych czynników zewnętrznych,
Czasowe ograniczenie dietetyczne,
Stosowanie leków na ogół nie jest konieczne ( ewentualnie antacida).
Rokowanie: wyleczenie jest przeważnie samoistne.
Zapobieganie:
Zapobiega się zależnym od stresów przypadkom nadżerkowego zapalenia żołądka, np. za pomocą blokady receptorów histaminowych H2, stosowanie antacida.
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy (trawienna choroba wrzodowa):
Określenie:
Nadżerka - ograniczony ubytek błony śluzowej, często występuje w liczbie mnogiej,
Wrzód - ograniczony ubytek, który przechodzi przez błonę śluzową i sięga co najmniej do warstwy mięśniowej błony śluzowej.
Częstość występowania:
Około 5% mężczyzn choruje w ciągu życia na wrzód. M:K =4:1 w przypadku dwunastnicy. W rzadziej spotykanym wrzodzie żołądka różnice pomiędzy płciami nie są tak wyraźne. U młodych chorych przeważa wrzód dwunastnicy z nadkwaśnością.
Etiologia:
Ostry wrzód spowodowany przez stres jako jednorazowe wydarzenie. Do czynników stresowych należą liczne urazy, oparzenia, duże operacje, uraz mózgu, długotrwałe sztuczne oddychanie i inne,
Choroba wrzodowa - przewlekłe nawracające schorzenie o wieloczynnikowej genezie:
Czynniki genetyczne: wrzody dwunastnicy często spotyka się u ludzi z grupą krwi O, tzn. non secretors i chorych z hyperpepsynogezemią. Często u osób z wrzodem dwunastnicy spotyka się HLA-B5,
Czynniki agresywne,
Rzadkie przyczyny: Zollingera-Ellisona i nadczynność gruczołów przytarczowych.
Patogeneza:
Choroba jest następstwem zaburzenia równowagi pomiędzy czynnikami wrzodotwórczymi a mechanizmami obronnymi błony śluzowej:
Stres, leki, Helicobacter pylori.
Zapamiętaj!
Bez kwasu i Helicobacter pylori nie ma wrzodu!
Czynniki chroniące:
Wydzielanie śluzu i wodorowęglanów,
Regeneracja nabłonka,
Mikrokrążenie.
Rak żołądka.
Częstość występowania:
Często spotykany jest w Chinach i Japonii. W Europie zachodniej i USA częstość występowania stale się zmniejsza. W Niemczech choruje rocznie 35 osób na 100000 mieszkańców, M:K =1,5:1. najczęściej chorują ludzie powyżej 40 roku życia.
Etiologia:
Czynniki genetyczne i pochodzenie narodowe:
Najczęściej dotyczy grupy krwi A,
Duża częstość występowania w Chinach, Japonii, Finlandii i Chile,
Czynniki zewnętrzne (żywieniowe). W pożywieniu, w wędzonych i solonych potrawach jest duża zawartość azotanów, stąd następująca hipoteza: bakterie transformujące azotany w azotany oraz twór rakotwórczy.
Czynniki wewnątrzpochodne: utrata kwasu żołądkowego ułatwia rozwój bakterii w żołądku. W następujących chorobach istnieje zwiększone ryzyko raka:
Przewlekłe, zanikowe autoimmunizacyjne zapalenie żołądka (typ A),
Zapalenie żołądka z obecnością Helicobacter pylori z metoplazmą jelitową,
Stan po częściowej resekcji żołądka (po 15-20 latach),
Gruczalakowate polipy żołądka (występowanie raka do 20%),
Choroba Menetriena (występowanie raka do 10%)
Uwaga!
Pożywienie obfitujące w witaminę C ma działanie ochronne.
Umiejscowienie:
Okolica jamy odźwiernikowej i odźwiernik (60-70%),
Okolica wpustu (10-20%),
Okolica trzonu (10-20%).
Podział makroskopowy:
Nacieczny rak - nacieka błonę śluzową i podśluzową, ale nie błonę mięśniową właściwą,
Późny rak.
Klinika:
Wywiad krótki lub brak,
Inne objawy:
Chudnięcie, niechęć do spożywania mięsa, nudności, uczucie ucisku w nadbrzuszu, załamanie się sprawności fizycznej, stany podgorączkowe,
Wyczuwalny guz w nadbrzuszu w zaawansowanym raku,
Oznaki przerzutów: powiększenie wątroby, puchlina brzuszna, węzły linfatyczne Virchowa (nadobojczykowe po stronie lewej) i inne,
Ostry krwotok żołądkowy,
Zwężenie odźwiernika i charlactwo rakowe.
Krwotok żołądkowo-jelitowy
Objawy kliniczne:
Smoliste stolce (potwierdzone badaniem przez odbyt),
Wymioty krwią (świeżą lub starą),
Wstrząs:
Bladość, omndlenia, pocenie się, nieznaczne zawroty głowy,
Mokre, wilgotne obwodowe części ciała, przyspieszona akcja serca, hipotensja w pozycji leżącej lub przy zmianie ułożenia,
Tkliwość nadbrzusza (wrzód trawienny), guz nadbrzusza (rak żołądka),
Objawy przewlekłego schorzenia wątroby (żylaki przełyku).
CHOROBY WEWNĘTRZNE W9 26.11.03