Zapalenia nieswoiste
Zapalenie warg cheilitis
Zapalenie dziąseł gingvitis
Zapalenie języka glossitis
Zapalenie migdałków tonsillitis
Zapalenie podniebienia miękkiego i migdałków angina
Powierzchowne / głębokie
Ostre / przewlekłe
Nieżytowe ostre zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i gardła - stomatitis et pharyngitis catarrhalis acuta
Następstwo bezpośredniego działania różnych czynników fizycznych, chemicznych itp., lub idiopatyczne, lub objawowe przy schorzeniach zakaźnych, zatruciach, zapaleniu nieżytowym żołądka oraz zaburzeniach wydzielania wewnętrznego.
Błona śluzowa obrzękła, przekrwiona, drobne torbiele zastoinowe, szarobiały papkowaty nalot na języku - „język obłożony” (namnażający się i złuszczający nabłonek wraz z leukocytami i d/u). Czasami powierzchowne ubytki nabłonka (erosiones). Układ chłonny gardła obrzękły.
Pęcherzykowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej - stomatitis vesicularis s. vesiculosa s. aphthosa
Typowe dla pryszczycy, niesztowicy owiec i kóz (ectyma contagiosum ovium et caprum) lub choroby pęcherzykowej świń.
Związane z infekcją wirusową. Pęcherzyki powstają w wyniku gromadzenia się płynu surowiczego pomiędzy komórkami nabłonka lub pomiędzy nabłonkiem a błoną podstawną. Mogą być niewielkie lub bardzo duże. Liczne pęcherzyki pękają, powstają w ten sposób nadżerki, które dość szybko się goją przez proliferację nabłonka. Im cieńszy nabłonek tym łatwiej pękają. Gojenie może być wikłane obecnością d/u wrzody
Grudkowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej - stomatitis papulosa
Głównie u bydła zakażenia wirusowe oraz inne choroby zakaźne.
Charakterystyczne jest powstawanie na błonie śluzowej jamy ustnej płaskich guzków początkowo żywo czerwonych, później szarożółtych, otoczonych czerwoną obwódką wielkości ziarna soczewicy, nie zawierających płynu nadżerki pokrywające się świeżym nabłonkiem. Czasami może dojść do owrzodzeń wtórnych i miejscowej martwicy.
Nadżerkowe i wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej - stomatitis erosiva et ulcerosa
Skutek działania czynników mechanicznych, chemicznych jak również przy zapaleniu nieżytowym oraz swoistych chorobach zakaźnych (pryszczyca, ospa, pomór bydła, nosówka, leptospiroza u psów, gruźlica, promienica, mocznica) nadżerki błony śluzowej, gojące się szybko przez odnowę nabłonka
Często wskutek wtórnego zakażenia nadżerek dochodzi do ropienia i martwicy, z przejmującym fetor ex ore. Ubytki goją się powoli przez zbliznowacenie.
Często pojawia się u bydła wskutek uszkodzenia bruzdy przed wałem języka.
Wrzodziejące zapalenie błony śluzowej dziąseł - gingvitis ulcerosa
Częste u psów przy próchnicy zębów i kamieniu nazębnym, proces może objąć również ozębną prowadząc do wypadania zębów, jak również błonę śluzową policzków, warg i języka.
Spotykane też przy mocznicy, leptospirozie, czasem nosówce. Także przy zatruciu rtęcią (mercurialismus), srebrem (argyriasis), miedzią (aeruginismus) oraz ołowiem (saturnismus).
Choroba błon śluzowych - mucosa disease
Choroba wirusowa bydła cechująca się zmianami dotyczącymi błony śluzowej przewodu pokarmowego. W obrębie jamy ustnej, szczególnie na języku, podniebieniu, wargach, policzkach, oraz w gardle występują w błonie śluzowej plamiste zaczerwienienia i nadżerki. Zmiany dotyczą także dalszych części p. pokarmowego, chorują sztuki młode, śmiertelność wysoka.
Włóknikowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i gardła - stomatitis et pharyngitis fibrinosa
Charakteryzuje je wysięk włóknikowy, umiejscowiony bądź to na powierzchni błony śluzowej (zapalenie włóknikowe bądź krupowe) bądź to wnika głęboko w błonę śluzową (dyfteroidalne)(u ludzi przy błonicy).
Zapalenie krupowe lub dyfteroidalne spotykamy przy głowicy bydła i pomorze bydła (księgosuszu).
Głowica bydła - coryza gangrenosa bovum - złośliwa gorączka bydła. Ostra wirusowa choroba zakaźna (herpeswirusy) Włóknikowe zapalenie błon śluzowych znajdujących się w obrębie głowy, przy równoczesnym schorzeniu oraz ciężkich objawach nerwowych.
Postać posocznicowa, głowowo-oczna, jelitowa i nerwowa.
Martwicowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i gardła - stomatitis et pharyngitis necroticans
Wywoływane przez czynniki chemiczne, fizyczne, biologiczne (pałeczka martwicy Fusobacterium necrophorum).
Nekrobacyloza cieląt (dyfteria cieląt) (necrobacillosis vitulorum) - w różnych miejscach jamy ustnej tworzą się ostro odgraniczone, barwy żółtawej lub szarej, twarde, serowate ogniska martwicy o popękanej powierzchni. Zmiany drążą głęboko, czasami aż do kości żuchwy bądź szczęki.
Ropne i posokowate zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i gardła - stomatitis et pharyngitis purulrnta et ichorosa
Powstaje przy zakażeniu błony śluzowej drobnoustrojami ropnymi i gnilnymi, przebiega w postaci naciekowej jako ropowica lub ograniczonej - ropnie.
Przewlekłe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej - stomatitis chronica
Rozwija się z w/w zapaleń jamy ustnej. Obejmuje zwykle głębsze tkanki, co doprowadza do ich powiększenia i stwardnienia (języka - glossitis indurativa; zgrubienia warg - macrocheilia; stwardnienia warg - elephantiasis labiorum). Podobne zmiany mogą powstawać przy zapaleniach pasożytniczych, grzybiczych, ziarniniakowych, w chorobach nowotworowych.
Zapalenia ziarniniakowe jamy ustnej i gardła
Promienica (actinomicosis) - Actinomyces bovis ziarniniaki w obrębie kości żuchwy i szczęki.
Actinobociloza (actinobacillosis) - Actinobacillus lignieresi ziarniniaki w tkankach miękkich po wniknięciu tam bakterii.
Gruźlica (tuberculosis) - proces wtórny związany z obecnością zmian w układzie oddechowym lub pokarmowym. Najczęściej na języku (glossitis tuberculosa) i migdałkach (tonsillitis tuberculosa).
Grzybicze zapalenie jamy ustnej i gardła
Drożdżyca - kandydiaza (candidiasis) - grzyby z rodzaju Candida, bytujące na błonach śluzowych zdrowych zwierząt szarobiałe naloty - pleśniawki, pod którymi błona śluzowa wykazuje cechy ostrego zapalenia.
Pasożytnicze zapalenie jamy ustnej - stomatitis verminosa
Gołębie - Trichomonas columbae trichomonadoza (trichomonadosis)
Sarcosporidioza - Sarcosporidia schorzenie wyłącznie mięśni prążkowanych; przebieg bezobjawowy; z czasem cysty pasożytnicze obumierają i uwalniają toksyny, które powodują przewlekłe, wytwórcze zapalenie języka język drewniany.
Wągrzyca języka (cysticercus linguae). U krów Cysticercus inemis, u świń C. cellulosae. Starsze wągry obumierają i wapnieją.
U koni larwy gza - Gastrophilus equi, G. haemorrhoidalis i nicienie Rhabolitis gingivalis.
Czasami Simulium.
Pryszczyca (aphthae epizooticae) - zaraza pyska i racic (stomatitis aphthosa epizootica) - ostra choroba zakaźna i zaraźliwa parzystokopytnych zwierząt domowych i wolnożyjących charakteryzująca się występowaniem na błonie śluzowej jamy ustnej i na skórze (szczególnie w szparze międzyracicznej) osutki pęcherzykowej.
Zakażenie: droga alimentarna lub aerogenna
Wrota zakażenia: błona śluzowa tu pęcherzyki pierwotne (aphthae primariae)
Postać pęcherzykowa: Typowe zmiany stwierdza się przede wszystkim w błonie śluzowej jamy ustnej, a mianowicie: na wewnętrznej powierzchni warg, na dziąsłach, zwłaszcza na bezzębnym brzegu szczeki, na grzbiecie i brzegach języka, w okolicy wędzidełka językowego. Na wewnętrznej powierzchni policzków znajdują się pęcherzyki i pęcherze dochodzące do wielkości jaja kurzego, zawierające początkowo przejrzysty, później mętniejący płyn surowiczy. Po pęknięciu pęcherzy powstają powierzchowne, wilgotne ubytki (erosiones) naskórka, szybko pokrywające się nowym nabłonkiem. W miejscach uszkodzony przez wirus dochodzi do infekcji bakteryjnej i często powstają brązowe strupy, a nawet zapalenia ropne.
Postać sercowa: Oprócz w/w zmian dodatkowo uszkodzenie mm. sercowego (zmiany zwyrodnieniowe i martwica włókien).
Wirusowa biegunka bydła = SYNDROM VD-MD
Główne zmiany sekcyjne obserwowane na śluzawicy, języku, podniebieniu, wargach, policzkach, gardle. W jamie ustnej, przełyku i przedżołądkach występują nadżerki i owrzodzenia pokryte włóknikiem i masami martwiczymi.
Zapalenia jamy ustnej...
Strona 1 z 2