Wzory empiryczne i analityczne na przepływy charakterystyczne:
przepływy średnie roczne SQ:
wzór uniwersalny Iszkowskiego SQ=0,0317*C*P*A [m^3/s]
wzór Kszanowkiego C=f (hs, P, Zm)
Wzór Stachy C=f (P, Zm)
przepływy niższe od średniego SNQ:
wzór Stachy:
- dla całego kraju z wyłączeniem Karpat
dla Karpat
przepływy maksymalne ZWQ=WQ50%
Wzór Dębskiego ZWQ= C*Ak
-- metoda krzywych regionalnych
- metoda ekstrapolacji
Sposoby wyznaczania jednorodności:
Jednorodność- stałość zbioru czynników, warunkujących występowanie i przebieg danego zjawiska
Jednorodność genetyczna- badana na podstawie analizy zjawiska i genezy jego powstawania
Jednorodność statystyczna- na dane zjawisko działają czynniki, których nie potrafimy określić, ale powodują zmiany właściwości statystycznych ciągu.
Wykrywane przez testy statystyczne parametryczne i nieparametryczne
TEST NIEPARAMETRYCZNY (sumy rang) Kruskala-Wallisa
Służy do weryfikacji hipotezy Ho-> k prób o liczebności ni na jakie został podzielony ciąg obserwacyjny o liczebności N pochodzi z tej samej zbiorowości generalnej. Próby są jednorodne.
Co to ZWQ i jak się liczy?
ZWQ- zwyczajny wielki przepływ o prawdopodobieństwie wystąpienia 50%.
Wzór z modyfikacja Stachy:
ZWQ= C*Ak
C- współczynnik odpływu
k- wykładnik potęgowy zależny od makroregionu
Jak się dobiera analoga:
Analog to profil zamykający zlewnię o podobnych warunkach hydrologicznych do zlewni badanej. Powinien mieć podobny odpływ jednostkowy do zlewni badanej.
Powinien posiadać dane dotyczące stanów wody i przepływów z okresu wielolecia( min. 30 lat)
Analoga szukamy: na tej samej rzece, na jej dopływie, na recypencie, na sąsiedniej rzece.
Najlepiej gdy współczynnik przystosowania z*1.
5.Hydrogram jednostkowy i chwilowy hydrrogram jednostkowy
Hyd. Jednostkowy- to obraz reakcji zlewni spowodowanej jednostką opadu efektywnego o czasie trwania *t. Zakłada się że w przyjętym czasie trwania deszczu natężenie opadu efektywnego jest stałe i opad efektywny jest równomiernie rozłożony na całym obszarze zlewni. Hydroram jednostkowy uwzględnia wszystkie fizyczne charakterystyki zlewni i jest niezmienny w czasie
Przyjmując *t->0 otrzymamy CHWILOWY HYDROGRAF JEDNOSTKOWY- hydrogram wezbrania wywołanego opadem efektywnym występującym w postaci chwilowego impulsu w nieskończenie krótkim czasie trwania.
Czas trwania deszczu i czas koncentracji:
Czas trwania deszczu D(h) wywołuje największe wezbranie dla przyjętego charakterystycznego opadu i własności zlewni określa się krytycznym czasem trwania deszczu Dk. Czas ten może przybierać różne wartości w zależności od zmienności natężenia deszczu w czasie jego trwania.
Za krytyczny czas trwania deszczu przyjmuje się czas koncentracji Tc- czas potrzebny na przepłynięcie kropli deszcu z najdalszego punktu zlewni do profilu kluczowego.
6. Model Wackermana:
Model Wackermana- model opad-odpływ , który wyznacza chwilowy hydrogram jednostkowy, hydrogram jednostkowy i hydrogram wezbrania. Model ten składa się z dwóch równoległych kaskad zawierających po dwa liniowe zbiorniki i służy do transformacji opadu efektywnego w odpływ bezpośredni (powierzchniowy).
Sposób wyznaczania opadu efektywnego:
Metoda SCS- określanie opadu efektywnego uzależnionego od rodzaju gleb, zagospodarowania i użytkowania zlewni, od uwilgotnienia zlewni przed wystąpieniem badanego opadu.
Bezwymiarowy parametr metody CN związany z maksymalną potencjalną retencją zlewni S[mm]
S- hipotetyczna różnica między opadem a odpływem jednostkowym po bardzo długim czasie opadu.
Hti=
Hti- opad efektywny w czasie od to do ti
Pti- opad całkowity w czasie od to do ti
8.Metody określania wartości przepływów:
Statystyczne- stosuje się gdy w danym profilu posiadamy pełne dane o stanach wody i przepływach z okresu przynajmniej 30 lat.
Analogii hydrologicznej- posiadamy dane z krótkiego okresu lub w ogóle tych danych nie posiadamy. Ale możemy dobrać profil porównawczy.
Empiryczne- w danym profilu nie ma żadnych danych i nie można dobrać analoga
Metody empiryczne:
wzory empiryczne
mapy obszarowego rozkładu odpływu
normy odpływu
Opisać metodę Karczmarka:
Opisać Metoda opiera się na rozkładzie Persona typu III za pomocą którego opisana jest krzywa prawdopodobieństwa oraz na metodzie decyli, która służy do oszacowania parametrów równania tej krzywej. Qp=d5[1+Cv**k(p,s)]
Qp- przepływ o założonym prawdopodobieństwie p procent
d5- wartość decylowa (prawdopodobieństwo 50%)
Cv- współczynnik zmienności [-]
Cv=V/d5
V-odchylenie decylowe [ V=(d1-d9)/2]
s-(odczytywane z tablic dla ilorazu V/(d5-d10) ) współczynnik asymetrii ukazujący rozdział spostrzeżeń po obu stronach wartości dominanty
*k- funkcja prawdopodobieństwa przewyższenia i asymetrii
10.Testy zgodności
Statystyczne testy zgodności- służą do sprawdzenia zgodności krzywej empirycznej z krzywą teoretyczną.
Testy Liniowe- test Pearsona*2
Tasty punktowe- Test Kołomogarowa( według testu miarą słuszności przyjętej hipotezy jest największa różnica między prawdopodobieństwem teoretycznym a empirycznym.
0, jeżeli Pti -0,2 *S*0
(Pti-0,2*S)2 /(Pti+0,8*S), jeżeli Pti -0,2 *S*0