CHOROBY PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO I TRZUSTKI.

Drogi żółciowe:

Kanaliki żółciowe (transportują żółć z wątroby).

↓

Pęcherzyk żółciowy (500 - 600 ml) - magazynuje żółć z wątroby.

↓

Otwiera się zwieracz Oddiego.

↓

Brodawka Vatera.

↓ ↓

Przewód żółciowy wspólny przewód trzustkowy i trzustkowy dodatkowy (santoriniego).

Pyt na egzamin: czy wszyscy mają przewód trzustkowy dod.

Skład żółci (pyt na egzamin):

• Kwasy żółciowe,

• Woda,

• ...,

Statystyka kamicy żółciowej:

• 18 % K,

• 8 % M,

Kamienie żółćiowe

• Złogi bilirubiny, kamienie barwnikowe - kraje azjatyckie,

• Złogi cholesterolowe, kamienie cholesterolowe - Europa, USA,

• 80 - 95 % - k cholesterolowe; 5 - 15 % k barwnikowe - Europa, USA kraje azjatyckie - odwrotnie,

Kwasy żółciowe w żółci - spadek napięcia powierzchniowego tłuszczy, w żółci przenoszone są różne substancje, które nie rozpuszczają się w wodzie, dlatego są kwasy żółciowe.

Powstawanie złogów:

Gdy nie ma proporcji między cholesterolem a kwasami żółciowymi - tworzą się kamienie

Przyczyny powstawania kamieni (czynniki ryzyka):

• Spadek poziomu kwasów,

• Wzrost poziomu cholesterolu,

• Otyłość,

• Kobiety (ciąża ma wpływ na kamicę żółciową, w ciąży ciężarna macica powoduje przesunięcie narządów do góry pogarszając odpływ żółci, ponadto ciężarna kobieta tyje),

• Czynniki genetyczne,

• Wzrost poziomu estrogenów,

OBJAWY KAMICY PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO.

Możliwe przebiegi choroby:

• Może nie być objawów,

• Po nadużyciach niektórych pokarmów,

• Ostra kolka żółciowa (ból od prawego podżebrza do pleców, łopatki),

• Nudności, wymioty,

• Najczęstsze przyczyny bólu,

• Po smażonych tłustych mięsach,

• Ciężkich sosach, zupach,

Badanie:

• USG - dobrze zrobione rozstrzyga diagnozę. Są sytuacje, gdy rozpoznanie jest trudne.

Leczenie kamicy:

• Laparotomia,

• Laparoskopia (często po laparoskopii trzeba i tak robić laparotomię) - skraca czas pobytu w szpitalu, ale nie jest 100 % skuteczna,

• Kamienie pomimo operacji mogą znów się pojawić - wtórna kamica żółciowa,

• Kamienie mogą tworzyć się w drogach żółciowych,

Kamica dróg żółciowych (przewodów żółciowych, dróg żółciowych, przewodów trzustkowych):

1. ERCP - endoskopowa pankreatografia wsteczna; przez żołądek do XII - cy - cewnikowanie brodawki Vatera i podaje się kontrast w celu uwidocznienia dróg żółciowych,

2. Protezy - zapewniają odpływ żółci, ale mogą jako ciała obce powodować zapalenie dróg żółciowych,

Inne metody leczenia kamicy:

• Możliwość rozpuszczenia drobnych złogów przy gęstej żółci - 30 % chorych,

• Rozbicie kamieni ultradźwiękami - metoda raczej nieskuteczna,

Przed operacją:

• Usunięcie czynników ryzyka np. dieta,

• Szczepienie wzw,

Gdy kolki są łagodne:

• Leki rozkurczowe np. cholestil,

• Cholamid,

• Leki żółciopędne,

Bezpieczne chudnięcie - 2-4 kg miesięcznie,

Gwałtowne odchudzanie powoduje zaburzenia gospodarki lipidowej, co sprzyja powstawaniu kamicy. Nie wszystkie kamice wymagają leczenia operacyjnego.

Zapalenie dróg żółciowych:

• Z kamicą,

• Bez kamicy,

Mogą powodować:

• Pasożyty,

• Bakterie,

• Wirusy,

• Grzyby,

• Zabiegi na drogach żółciowych,

• Po ERCE,

Zapalenia izolowane:

• Gorączka,

• Cechy uszkodzenia wątroby,

NOWOTWORY DRÓG ŻÓŁCIOWYCH.

Czynniki ryzyka:

• Kamica,

• Pęcherzyk żółciowy „porcelanowy” - nacieczony złogami,

• Duże złogi pow. 2 cm,

• Polipy pow. 1 cm,

Leczenie operacyjne:

• Chorzy objawowi,

• Pęcherzyk porcelanowy,

• Duże złogi,

• Kamica z objawami zapalenia dróg żółciowych i uszkodzeniem wątroby,

• Polipy pow. 1 cm,

• Ryzyko raka u osób z kamicą = ryzyko raka po ERCP,

Trzustka:

• Przewód trzustkowy,

• Przewód trzustkowy dodatkowy,

• Trzustka - narząd wydzielniczy

• Gdy zatkane drogi trzustkowe - trzustka sama się trawi

Zapalenie:

• Przewlekłe,

• Ostre:

• Obrzękowe,

• Martwicze,

OSTRE ZAPALENIE TRZUSTKI.

Przyczyny:

• 50 - 50 % pochodzenia żółciowego (kamica),

• Alkohol (najw w Australii, Pd Afryce),

• Błąd dietetyczny,

• Uraz,

Objawy:

• Ostre bóle,

• Zlany potem,

• Zaburzenia krzepliwości,

• Wzrost RR,

• Gwałtowny przebieg,

• Trudności w odróżnieniu od pękniętego wrzodu,

Powikłania:

• Ropień trzustki,

• Płyn w jamie brzusznej,

Leczenie:

• Obrzękowe - zachowawcze leczenie, śmiertelność niewielka,

• Martwicze - operacja, śmiertelność 60 - 90 %,

• Ostre - ERCP (bo przyczyną może być zablokowany przewód trzustkowy),

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TRZUSTKI.

Objawy:

• Bóle brzucha,

• Biegunki tłuszczowe,

• Chudnięcie,

• Stany przedżółtaczkowe,

• Gorączka,

Powikłania:

• Rak trzustki

Leczenie:

• Dość trudne,

• Uszkodzenie dużej powierzchni trzustki - uszkodzenie ukł. endokrynnego i może dojść do cukrzycy (spada produkcja insuliny),

RAK TRZUSTKI.

Czynniki ryzyka:

• Papierosy,

• Przewlekłe zpalenie trzustki,

Statystyki:

• Rak - na 100 osób 1 przeżyje 3 lata max (po chemioterapii),

Rak trzustki i pęcherzyka żółciowego - rokowanie bardzo złe,

Rak głowy trzustki - jest szansa, jeśli wczesne rozpoznanie,

Rozpoznanie

• USG,

• TK,

4