Pytanie 17: Wychowanie a nauczanie
Wychowanie to świadome i celowe działanie pedagogiczne zmierzające do osiągnięcia względnie stałych skutków ( zmian rozwojowych) w osobowości wychowanka.
Nauczanie to proces kierowania uczeniem się uczniów w toku planowej pracy nauczyciela z uczniami.
Zakres znaczeniowy tych definicji:
Wychowanie oddziałuje na osobowość wychowanka, a więc na jego potrzeby, emocje,motywacje, relacje międzyludzkie.
Nauczanie zaś dotyczy poznawczej sfery psychiki człowieka.
Proces wychowania człowieka jest także procesem rozwoju osobowego.
Pytanie 38: Wychowanie jako pomoc w asymilacji kulturowej.
Pedagogika asymilacji kulturowej to pomoc w uzyskaniu wiedzy i jej poszerzaniu. Rozwija również umiejętności i emocjonalną wrażliwość. Jest to system antycypacji (przewidywania tego, co okaże się potem), służy przygotowaniu pola do doświadczeń.
Pod względem dydaktycznym odpowiada za dyskusje o sensie i wartości treści kształcenia, treści i celów uczenia się.
Pod względem metodycznym planuje i układa struktury sytuacji edukacyjnych z grupami docelowymi różnego wieku i pochodzenia.
Człowiek wzrasta wśród istniejących już kulturowych sposobów na życie i uczy się ich przez różne imitacje i próby. Istnieje wzajemna relacja dorastających z otoczeniem.
Asymilacja to przejęcie form życia, sposobów i reguł zachowania oraz tendencji do tworzenia się indywidualnych zestawów zachowań. Dotyczy również socjalizacji, która jest ograniczona do automatycznego uwewnętrzniania wymiennych społecznych wzorów, norm i wartości.
Kultura, czyli ogólnospołeczny porządek życia, w którym zawiera się rodzina, religia, środowisko. Dana kultura jest widoczna przede wszystkim w języku i sztuce.
Enkulturacja, czyli asymilacja kulturowa nie może odbywać się bez pomocy. Dlatego :
wzajemne uzupełnianie się
WYCHOWANIE < ------------------------------------> SOCJALIZACJA
| i wspieranie w dalszym rozwoju |
dot.wychowania |
tutaj: funkcjonalna asymilacja kulturowa (dot.socjalizacji) |
Wychowanie to pomoc i wsparcie dorastających osób, by wrastanie w otaczający świat odbywało się jak najłagodniej, najbardziej optymalnie, z dużą kreatywnością. Chodzi o to, by dorastająca jednostka potrafiła odnaleźć się w świecie.
Pomoc (wychowanie) w asymilacji kulturowej (enkulturacji) służy integracji systemu. Ma to być pomoc wszystkim ludziom, którzy chcą się rozwijać dzięki nauce.
Pomoc:
* w enkulturacji- znalezienie systemu dopasowania (czyli przyswojenie warunków społecznych, ich reguł i norm) i zintegrowania (wrastanie w struktury systemu bez konieczności rezygnacji z własnej tożsamości).
* jako system pośrednictwa między istotnymi kulturowo treściami- wspieranie ludzi wiedzą, nowymi zdolnościami, aby rzeczowo i szeroko rozumieli przyczyny, by lepiej radzili sobie z problemami.
* to zorganizowana nauka oparta na doświadczeniu - wprowadzanie ludzi do nieznanej sytuacji tak, by zdobyli doświadczenia na przyszłość (zorganizowane uczenie się za pomocą przygotowanych doświadczeń).
* realizowanie uniwersalnych wymiarów uczenia się - zwracanie uwagi na różne wymiary uczenia się, na podstawie których należy wychowywać, by umożliwić rozwój [wymiar poznawczy (umiejętności duchowe i stan wiedzy); wymiar instrumentalny (umiejętność zachowania się, zdolności i działanie); wymiar afektywny i emocjonalny ( postawy emocjonalne i motywacje); wymiar społeczny (społeczne sposoby zachowania); wymiar etyczny (rozwój odpowiedzialnego zachowania)]. Podział tych wymiarów na zakresy i dziedziny można planować wychowanie.
*Pomoc kieruje się przesłankami teorii uczenia się - organizowanie nauki na podstawie znanych teorii, jak ludzie się uczą ( jakie są praktyczne sposoby uczenia się). Centralny punkt organizacji zajmuje realizowanie teoretycznych konstrukcji uczenia się, norm i zasad.
Pedagogika enkulturacji zakłada, że poprzez doświadczenia docierają do nas wzory zachowania w konkretnych sytuacjach. Wzory zostają uwewnętrznione i mogą być przywoływane i przenoszone na podobne sytuacje.
Stosuje się symulacje, ważne, by były one autentyczne (tzn. by treści ich dotyczyły rzeczy naturalnych i prawdziwych), symulacje to np. filmy, obrazy itp.
Droga planowania pomocy w enkulturacji:
-doświadczenie(sytuacja symulowana musi zawierać wezwanie do działania, a nie tylko dostarczać wzorów zachowań);
-działanie;
-uduchowienie;
-transfer.
Enkulturacja to zorganizowana próba przekształcenia sensownych treści w doświadczenia, które pozwalają sprawniej pokonywać trudności.
* pomoc kieruje się przemyśleniami dydaktycznymi - dydaktyka to wiedza o nauczaniu i uczeniu się. Bada program kształcenia, czyli sensowność treści nauczania i nauki. Treść sensowna jest wówczas, gdy jest użyteczna w konkretnych sytuacjach społecznych. Treść sensowna jest również wtedy, gdy oferuje szanse rozwoju.
*to metodyczno-techniczne planowanie procesów nauki - takie planowanie poprzedza akcje wychowawcze. Punktem odniesienia jest system metodyki. Transformuje ona treści kształcenia w treści uczenia się. Stosuje metody i techniki stopniowego przejścia od tego, co znane do nieznanego. Metodyczna pomoc w enkulturacji to zaplanowana koncepcja przekazu treści, możliwości działania, postaw z udziałem pomocy kształcenia.
Metody:
-poznawcze (formy uzmysławiania, wizualne);
- instrumentalne - (zorganizowane formy działania, np.ćwiczenia, przekazujące wiadomości praktyczne);
- afektywno-emocjonalne (tworzenie atmosfery uczenia się, np.estetyczne urządzanie pomieszczeń do nauki);
-społeczne (oparte na kontakcie, uczą zachowania społecznego, również tu akcje pomocnicze o wymiarze etycznym).
Treści muszą być w sensownej relacji do celów uczenia się i adresatów, tak jak cele kształcenia do metod.Owe wymiary muszą się równoważyć.
* pedagogika enkulturacji stosuje instrumenty planowania analizy dydaktycznej.( i tu przestałam to rozumieć ;) )
Analiza dydaktyczna to konkretny instrument planowania przekształceń treści kształcenia w treści uczenia się. Zawiera dydaktyczną część analityczną, metodyczną część konstrukcyjną i pragmatyczną część ewaluacyjną. W każdej z nich w centrum są formalne listy kontrolne.
*Pomoc wykorzystuje środki estetyczne - formy teatralne, muzyczne i inne- czyli przekształcanie swoich treści w sytuacje sfabrykowane dramaturgicznie. Doświadczenie to stylizacja szczególnego rodzaju. Im więcej wrażeń wywołuje dany przykład, tym większe efekty zamierzonego działania.
Szczególnym środkiem prezentacji są historie, zwłaszcza bajki. Są one środkami dydaktycznymi. Dzielimy te środki na:
-receptywne ( np.historie , obrazy, filmy) optyczne i akustyczne scenariusze, wycinki rzeczywistości, które w uproszczony sposób wyjaśniają złożoność zjawiska,rzeczy czy sytuacji;
-twórcze, naukowe i ćwiczenia (np. gry z podziałem na role, wycieczki).
* Pomoc dokonuje się w instytucjach edukacyjnych - wychowanie jako pomoc w uczeniu się stanowi przeważającą część praktyki pedagogicznej. Sytuacje, w których rozważania metodyczno- dydaktyczne pozwalają udzielać pomocniczych wskazówek, by uczniowie mogli zdobywać umiejętności i wykonywać zadania. Większość umiejętności należy potwierdzić zdając egzaminy.
* Pomoc w asymilacji jest realizowana także w pozbawionej przymusu pomocy w uczeniu się, w pracy z grupami marginesu i w zawodzie np. jako pracownik socjalny.
Pomoc w asymilacji kulturowej służy edukacji i wspieraniu kształcenia, a te z kolei formowaniu cech osoby, jej intelektu, zręczności i talentu oraz emocjonalności, zachowania społecznego i etyczności. Wspiera także duchową mobilność i kreatywność tworząc i rozwijając takie cechy jak elastyczność i zdolność rozwiązywania problemów i zachowania dystansu krytycznego.
Istnieją jednak równiez ujemne cechy pedagogiki asymilacji kulturowej. Wymienia się m.in.:
- Niedotrzymywanie kroku z tymi, którzy nie mogą lub nie chcą zdobywać wymaganych i oczekiwanych osiągnięć. Generuje to osoby przegrane i osamotnione.
- Program nauczania jest opracowywany poza plecami tych, których dotyczy, nie mają oni wpływu na to, czego i jak się uczą. Są manipulowani.
- Treści nauczania mają cechy formalizmu: tzn. uczenie się nie dla siebie i na dalsze życie, lecz dla szkoły. Formalne umiejętności poznawcze są ważniejsze niż inne, np. społeczne.
- Zajęcia dydaktyczne bez rzutnika są nie do pomyślenia, gdyż społeczeństwo konsumpcyjne wchłonęło perfekcjonizm techniczny.
- Brak krytycyzmu, są podawane gotowe wnioski w przypadku symulacji.