Technik technologii szkła i ceramik

Kod klasyfikacji: 3119

Rozdział klasyfikacji: Budownictwo i architektura

Klasa klasyfikacji: Specjaliści w zakresie budownictwa

Zadania i czynności

Celem pracy technika technologii szkła i ceramiki jest nadzór i kontrola przestrzegania regulaminów i instrukcji technologicznych przez pracowników wykonujących operacje jednostkowe w procesie produkcyjnym.

Zakres zadań technika jest uzależniony od szeregu czynników do których przede wszystkim można zaliczyć: rodzaj produkcji (co się produkuje), stosowaną technologię (od niej zależy bowiem rodzaj stanowisk roboczych i ich usytuowanie względem siebie) stopień mechanizacji i automatyzacji (im wyższy stopień mechanizacji i automatyzacji tym mniej stanowisk roboczych), wielkości zakładu (w małym zakładzie zakres pracy technika jest często szerszy, łączy funkcje dwóch stanowisk pracy, w zakładzie dużym - większy podział pracy, wyższa specjalizacja), rodzaj przedsiębiorstwa (czy jest wydobywczo-przetwórcze a więc czy eksploatuje kopalnię odkrywkową, czy jest zakładem przetwórczym). Z tego względu zostaną przedstawione ogólnie sformułowane zadania, które mogą dotyczyć technika niezależnie od wyżej podanych czynników.

Pracujący w tym zawodzie musi organizować pracę podległych mu pracowników. Praca ta w zależności od typu produkcji (jednostkowej, seryjnej czy masowej) jest stała lub zmienna. Jeśli produkcja jest masowa stanowiska pracy wykonują stale powtarzające się operacje, a jeśli seryjna czy jednostkowa operacje są zmienne w zależności od częstości przechodzenia na produkcje innych asortymentów. Zmienność wykonywanej pracy jest również uzależniona od zmiany technologii produkcji lub jej mechanizacji czy automatyzacji albo od występujących zakłóceń produkcyjnych. Technolog również kieruje i nadzoruje pracą podległych pracowników wykonujących operacje jednostkowe. Realizuje to zadanie doglądając poszczególnych stanowisk rozmieszczonych zarówno w halach produkcyjnych jak i na wolnym powietrzu. (dotyczy to przede wszystkim ceramiki budowlanej). Związane są one z wykonywaniem operacji (jak wydobywanie, składanie, uszlachetnianie) ich przerobu, formowania, suszenia, wypalania, szkliwienia (ceramika), topienia i odprężania (szkło), zdobienia, malowania, szlifowania, rzeźbienia a także sortowania.

W małych zakładach zakres pracy technika jest większy i nie dotyczy jednej operacji (np.zdobienia) lecz kilku lub całego procesu produkcyjnego na jednej zmianie. technik sprawdza zgodność pracy maszyn i urządzeń oraz wykonywanych czynności z instrukcjami technicznymi i technologicznymi, a także pilnuje przestrzegania przez pracowników przepisów bhp i p. pożarowych. Udziela swoim pracownikom wyjaśnień związanych z powierzonymi im zadaniami Z każdym stanowiskiem pracy związana jest dokumentacja, którą technik jest obowiązany prowadzić.

Technik pracuje w laboratorium lub w kontroli jakości gdzie zajmuje się pobieraniem próbek surowców, półfabrykatów i wyrobów gotowych, które następnie poddaje badaniom fizyko-chemicznym. Do obowiązków technika, gdy pełni funkcje kierownicze należy załatwianie wszelkich spraw związanych z przyjmowaniem, zwalnianiem, przeszeregowywaniem, a także nagradzaniem i karaniem pracowników.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Praca technika technologii szkła i ceramiki odbywa się tam, gdzie przebiega proces produkcyjny a więc w halach fabrycznych, kopalniach odkrywkowych np. gliny, gipsu (tylko w przedsiębiorstwach wydobywczo-przetwórczych), na placach fabrycznych, gdzie składane są wyroby gotowe (w ceramice budowlanej i hutach szkła opakowaniowego).

W związku z tym w swojej pracy styka się on ze zmiennymi temperaturami, zapylonym powietrzem, zanieczyszczonym powietrzem gazami, znacznym hałasem, substancjami drażniącymi i alergicznym, trującymi związkami chemicznymi (laboratoria), poruszającymi się urządzeniami i maszynami i ruchomymi częściami maszyn (w kopalniach, w halach - suwnice, automaty formujące szkło i ceramikę). Te warunki pracy mogą stwarzać zagrożenia. Technicy mogą zapadać na pylicę płuc, nieżyty górnych dróg oddechowych, mieć uszkodzenia słuchu, choroby skóry a pracownicy w laboratoriach - zatrucia.

warunki społeczne

Praca na tym stanowisku ma charakter indywidualny (gdy technik sprawuje funkcje kierownicze). Musi sam podejmować decyzje za które w pełni ponosi odpowiedzialność. Współpracuje też z pracownikami na równorzędnych stanowiskach, gdyż tego wymaga sprawny przebieg procesu produkcyjnego, przyjmuje polecenia od swoich przełożonych, przedstawia im sprawy swoich pracowników o ile ich załatwienie nie leży w jego kompetencji, może też zasięgać rady specjalistów. Najściślejsze kontakty ma jednak z podwładnymi (codzienne). Na stanowiskach organizuje pracę, żeby zapewnić sprawność działania, instruuje, udziela rad i wyjaśnień (szczególnie wtedy gdy wprowadzana jest produkcja nowego wyrobu lub zmiany w procesie technologicznym). Uczy nowo przyjętych i praktykantów. Upomina, gdy występują naruszenia instrukcji technologicznych lub przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy albo spraw pożarowych. Ma on wpływ na sprawy kadrowe i wynagrodzenie swoim pracownikom. Na tym tle dochodzi często do konfliktów. Spełnia tez rolę wychowawczą, wdrażając swych pracowników do systematycznej i rzetelnej pracy, ucząc ich poczucia obowiązku i odpowiedzialności.

warunki organizacyjne

Technik technologii szkła i ceramiki pracuje od 6 do 9 godzin dziennie. Godziny pracy są stałe. Tylko w dużych przedsiębiorstwach, gdzie procesy pracy są zautomatyzowane, bądź technologia produkcji wymusza zachowanie ciągłości pracy. Praca odbywa się w cyklu zmianowym, zarówno w dzień jak i w nocy, także w wolne soboty, niedziele i święta. W warunkach produkcyjnych jak i w laboratorium technicy korzystają z ubrań ochronnych.

Jak każda praca tak również praca technika technologii szkła i ceramiki jest nadzorowana.Stopień nadzorowania jest zależny od stanowiska pracy jakie zajmuje technik oraz stażu pracy na danym stanowisku. ¦ciśle nadzorowana jest przeważnie praca w laboratoriach, natomiast na stanowisku mistrza występuje nadzór sporadyczny. Pracę technika można zaliczyć do prac zrutynizowanych - usprawnienia i zmiany cyklu technologicznego nie są częste. Technik pełniący funkcję mistrza - kierownika ma wyodrębniony terytorialnie zakres swego działania i odpowiedzialności za znajdujące się na danym terenie maszyny, urządzenia, aparaturę kontrolno-pomiarową jak też za pracujących na tym terenie ludzi a także za ich bezpieczeństwo. Wprzypadku kiedy kierownik - mistrz wypłaca pracownikom swojej zmiany zarobki w tym przypadku pełni funkcję kasjera i z tego względu występuje u niego odpowiedzialność za realizację określonej nie tylko ilości produkcji ale także jej jakości. Mistrz w tym przypadku realizuje zadania jednego z ogniw jakie występuje w procesie produkcyjnym. Nie wywiązanie się z nałożonych zadań tak pod względem ilościowym jak i jakościowym produkcji powoduje występowania zakłóceń w realizacji zadań całego przedsiębiorstwa i z tego punktu widzenia odpowiada częściowo za funkcjonowanie przedsiębiorstwa

Wymagania psychologiczne

W przypadku kiedy technik technolog pracuje w laboratorium czy w komórce kontroli jakości takie sprawności jak ostrość wzroku, rozróżnienie barw, czucie dotykowe, smakowe, powonienie, koordynacja wzrokowo-ruchowa, spostrzegawczość, zręczność rąk i palców ma istotne znaczenie. natomiast w przypadku pełnienie funkcji mistrza - kierownika nieco inne sprawności wybijają się na plan pierwszy a mianowicie: ostrość słuchu (ocena jakości pracy maszyn i urządzeń), zmysł równowagi (praca w kopalni lub wysokościach, przejścia między poruszającymi się maszynami i urządzeniami), szybki refleks (dostrzeganie zakłóceń i niebezpieczeństw), a także zróżnicowanie barw (ocena faktury i odcieni barw produkcyjnych wyrobów), czucie dotykowe (ocena surowców i produkowanych wyrobów).

Technik technolog szkła i ceramiki w czasie wdrażania określonego usprawniania technicznego, technologicznego, czy organizacyjnego powinien umieć skupić się na danym problemie, aż do całkowitego jego wdrożenia. Nie powinno to uniemożliwiać mu zajmowania się na co dzień obserwacją kilku czy kilkunastu stanowisk pracy jednocześnie. Przydatna jest też dobra pamięć, która pozwala kojarzyć szereg zjawisk zachodzących w procesach technologicznych i wyciągać właściwe wnioski (np. radzenie sobie w czasie awarii). Uzdolnienia techniczne pozwalają na uczestniczenie bezpośrednio w usuwaniu drobnych awarii czy przestojów maszyn i urządzeń. Zauważone zakłócenia technologiczne i występujące braki produkcyjne powinny być oceniane z punktu widzenia przyczyn ich powstawania aby podejmować szybkie decyzje dla ich usunięcia. W przypadku kiedy technik technologii zajmuje się w hucie szkła lub w fabryce porcelany działami zdobniczymi powinien przejawiać uzdolnienia plastyczne.

Planowanie, organizowanie i kontrolowanie działalności swoich pracowników czyni niezbędnymi posiadanie umiejętności kierowniczych. ¦cisłe kontakty z własnymi pracownikami oraz innymi komórkami w przedsiębiorstwie powodują częste konflikty, które łatwiej łagodzić, gdy panuje się nad własnymi emocjami. Powinna go cechować umiejętność udzielania porad, instruktażu i wszelkiej pomocy swoim pracownikom. technik pełniący funkcję mistrza musi wykazywać się samodzielnością i inicjatywą, gdyż na nocnych zmianach oraz w dni świąteczne nie może oczekiwać rady i pomocy ze strony swoich zwierzchników.

Wobec stałego postępu technicznego jaki występuje na świecie nie jest możliwe aby technik nie korzystał z biblioteki technicznej i nie uczestniczył aktywnie w działalności stowarzyszeń naukowo-technicznych, w których ma możliwość kontaktu z ludźmi mającymi autorytet w danym zawodzie.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Obciążenie fizyczne pracą technika technologii szkła i ceramiki jest zaliczane do pracy lekkiej a jedynie w przypadku stanowiska pracy w kontroli jakości do pracy średnio ciężkiej i to przede wszystkim w ceramice budowlanej, sanitarnej, szkle budowlanym (ze względu na ciężar kontrolowanych wyrobów). Technik powinien się wykazywać ogólną wydolnością fizyczną, a także sprawnością układu ruchu ze względu na to, że większą część dania pracy poświęca na obchodzeniu i kontroli poszczególnych stanowisk pracy. Sprawność narządów równowagi jest nieodzowna ze względu na wizytowanie kopalni odkrywkowych, przemieszczanie się wśród pracujących maszyn i urządzeń. Takie wymagania fizyczne i zdrowotne: duża sprawność narządu wzroku, słuchu, zmysłu, węchu, dotyku czy smaku jest potrzebna technikowi w przypadku wykonywania funkcji w kontroli jakości i laboratoriach zakładowych.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie technik technologii szkła i ceramiki niezbędne jest posiadanie średniego lub wyższego wykształcenia specjalistycznego technika chemika - technologia szkła, technologia ceramiki budowlanej, technologia ceramiki szklanej lub technologia ceramiki ogólnej.

Kandydat do pracy w zawodzie technik techniki technologii szkła i ceramiki musi ukończyć kurs bhp oraz mistrzowski a także powinien przeprowadzić badania wątrobowe i analizę moczu.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

W ramach zawodu technik technologii szkła i ceramiki najwyższym stanowiskiem jest starszy mistrz, w mniejszym przedsiębiorstwie kierownik oddziału produkcyjnego lub kierownik kontroli jakości, kierownik laboratorium. Istnieje możliwość uruchomienia własnej huty szkła, czy zakładu ceramicznego. Dalszy awans jest w zasadzie ograniczony. W przypadku podjęcia i ukończenia studiów wyższych istnieje możliwość dalszego awansu.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

Podjecie pracy w tym zawodzie w późniejszym wieku jest możliwe po zdobyciu wymaganych kwalifikacji technika technologii szkła i ceramiki i odpowiedniej praktyki zawodowej ale włącznie do 50 roku życia.

Polecana literatura

„Szkło i Ceramika” wyd. SIGMA - NOT sp. z o .o .

„Ceramika Budowlana” wyd. „CERAMBUD” Sp. Z o .o . Warszawa,

ul. Mazowiecka 12

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---