ZASIŁEK DLA BEZROBOTNYCH

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia

i instytucjach rynku pracy

Zasiłek dla bezrobotnych ma na celu zabezpieczenie przez ryzykiem utraty pracy.

Przesłanki nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych:

• posiadanie statusu osoby bezrobotnej (art. 2 ust. 2) - cechy:

• posiadanie zdolności do pracy;

• gotowość do podjęcia pracy;

• brak zatrudnienia i niewykonywanie inne pracy zarobkowej;

• zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy (kryterium formalne);

Prawo do zasiłku dla bezrobotnych nie powstaje od pierwszego dnia uzyskania statusu osoby bezrobotnej - prawo to powstaje 7 dnia od dnia zarejestrowania osoby w charakterze osoby bezrobotnej (w ciągu tych 7 dni istnieje szansa, że osoba znajdzie propozycję pracy).

• brak propozycji odpowiedniego zatrudnienia, stażu, przygotowania zawodowego, prac interwencyjnych albo robót publicznych;

• minimalny okres uprawniający do zasiłku dla bezrobotnych (nie tylko z tytułu zatrudnienia) - minimum 365 dni w okresie ostatnich 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania w charakterze osoby bezrobotnej.

Kryterium jest fakt opłacania składki na Fundusz Pracy z tytułu działalności zarobkowej - składka na Fundusz Pracy wynosi 2,45 % podstawy wymiary tej składki, a podstawę wymiaru tej składki stanowi wysokość osiąganego dochodu (co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę).

Wysokość zasiłku dla bezrobotnych zależy od długości okresu uprawniającego do zasiłku → podstawowa kwota zasiłku (określona w ustawie, ale okresowo waloryzowana) obecnie wynosi 551 zł 80 gr:

• osoby, które legitymują się krótszym niż 5 lat okresem uprawniającym do zasiłku, mają prawo do zasiłku w wysokości 80 %kwoty podstawowej zasiłku dla bezrobotnych;

• osoby, które legitymują się dłuższym niż 20 lat okresem uprawniającym do zasiłku, mają prawo do zasiłku w wysokości 120 % kwoty podstawowej zasiłku dla bezrobotnych

Mechanizm ustalania wysokości zasiłku dla bezrobotnych - w tym systemie kwoty świadczeń są zryczałtowane, tzn. wysokość świadczeń nie jest ustalana indywidualnie, ale jest ustalana ustawowo (kwoty świadczeń są określone w sposób sztywny).

• Waloryzacja jest dokonywana co roku w terminie do 1 czerwca - jest to waloryzacja wyłącznie cenowa dokonywana o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym.

Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych → długość pobierania zasiłku zależy od szans bezrobotnego na znalezienie nowego zatrudnienia:

• kryterium stopy bezrobocia na terenie powiatu, na którym zamieszkuje bezrobotny;

• kryterium wieku bezrobotnego oraz jego dotychczasowego stażu uprawniającego do zasiłku.

Różnicowanie długości okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych - trzy okresy:

1. okres 6 miesięcy - stosowany wówczas, kiedy stopa bezrobocia na terenie powiatu, na którym zamieszkuje bezrobotny, nie przekracza 125 % przeciętnej stopy bezrobocia w kraju;

2. okres 12 miesięcy - w powiatach, w których stopa bezrobocia przekracza 125 % przeciętnej stopy bezrobocia w kraju;

Bez względu na poziom bezrobocia prawo do zasiłku dla bezrobotnych przez okres 12 miesięcy przysługuje bezrobotnym, którzy ukończyli 50 lat i posiadają co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku.

3. okres 18 miesięcy - stosowany w odniesieniu do:

• bezrobotnych zamieszkujących na terenie powiatu na którym stopa bezrobocia dwukrotnie przekracza przeciętną stopę bezrobocia w kraju, którzy jednocześnie mają co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku dla bezrobotnych;

• bezrobotnych, którzy są członkami rodziny dotkniętej w sposób szczególny zjawiskiem bezrobocia - bezrobotni, którzy wychowują dziecko w wieku do 13 roku życia, a ich małżonek jest również bezrobotny i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu okresu jego pobierania;

Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie ulega zmianie w związku ze zmianą miejsca zamieszkania w okresie pobierania zasiłku.

Przesłanki negatywne:

• nieuzasadniona odmowa przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, stażu, przygotowania zawodowego, prac interwencyjnych lub robót publicznych;

• nie nabywa prawa do zasiłku dla bezrobotnych osoba, która rozwiązała stosunek pracy za wypowiedzeniem albo w drodze porozumienia stron;

Wyjątki - ta przesłanka nie ma zastosowania do osób, które rozwiązały stosunek pracy w drodze porozumienia stron z powodu upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz do osób, które rozwiązały stosunek pracy za wypowiedzeniem lub porozumieniem strona z powodu zmiany miejsca zamieszkania.

• negatywna konsekwencja spowodowana dyscyplinarnym rozwiązaniem stosunku pracy - nie nabywa prawa do zasiłku dla bezrobotnych osoba, z którą rozwiązano stosunek pracy bez wypowiedzenia w okresie 6 miesięcy poprzedzających zarejestrowanie jako osoba bezrobotna;

• pobieranie przez bezrobotnego określonych świadczeń pieniężnych związanych ze stosunkiem pracy po ustaniu zatrudnienia - świadczenia związane z restrukturyzacją niektórych gałęzi przemysłu przewidziane w przepisach szczególnych, przede wszystkim w ustawie o restrukturyzacji górnictwa;

• otrzymanie przez pracownika odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę.

Wyjątki powodujące zachowanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych:

• rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika bez wypowiedzenia z winy pracodawcy;

• zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

Upływ okresu związanego z wyłączeniem prawa do zasiłku dla bezrobotnych:

• w przypadku nieuzasadnionej odmowy przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia oraz rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem albo w drodze porozumienia stron - zasiłek przysługuje po upływie okresu 90 dni;

• w przypadku rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia - zasiłek przysługuje po upływie okresu 180 dni;

• w przypadku pobierania określonych świadczeń pieniężnych po ustaniu zatrudnienia lub otrzymania odszkodowania - zasiłek przysługuje po upływie okresu, za który te świadczenia zostały przyznane.

1