LEKI ZNIECZULENIA MIEJSCOWEGO

Definicja znieczulenia miejscowego

• Znieczulenie miejscowe ma na celu zniesienie czucia bólu z zachowaniem świadomości, obniżenie napięcia mięsni poprzecznie prążkowanych i zniesienie odruchów kontrolowanych przez układ wegetatywny.

• Działanie środków znieczulenia miejscowego polega na zmianie przepuszczalności błony dla jonów sodu i potasu.

• Pierwsze ulegają porażeniu włókna współczulne, następnie zanika uczucie zimna, bólu, dotyku i wreszcie czucie głębokie

Główne działanie środków miejscowo znieczulających

• Zniesienie czucia bólu (analgesia)

• Osłabienie napięcia mięsni prążkowanych (relaxatio)

• Osłabienie odruchów wegetatywnych (hyporeflexio)

Rodzaje znieczuleń stosowanych w stomatologii

• Powierzchniowe

• Nasiękowe

• Przewodowe (dotyczy znieczulenia pni nerwowych, nerwów, splotów nerwowych)

• Śródwięzadłowe

Definicja środków miejscowo znieczulających (anaesthetica localia)

• Pojęciem tym określa się związki które w odpowiedniej postaci i odpowiedniej dawce stosowane na powierzchnię skóry czy błon śluzowych (analgezja powierzchniowa), wstrzykiwane miejscowo do tkanek w okolicę nerwu obwodowego lub do samego nerwu przerywają przewodzenie impulsów w tym nerwie uniemożliwiając odbieranie i przewodzenie impulsów dośrodkowych na ograniczonym obszarze.

• W wyniku zachodzących procesów miejscowo znieczulających napływające informacje bólowe nie docierają do ośrodków kory mózgu, odbierających świadome wrażenia bólu.

• Działanie jest odwracalne, znieczulenie utrzymuje się różnie długo, zależnie od właściwości związku, szybkości wchłaniania, metabolizmu i wydalania.

• Środki te jak już podkreślono stosowane nawet w niewielkich stężeniach mogą uszkadzać włókna nerwowe wywołując w nich nieodwracalne zmiany.

• Różnią się one zasadniczo od leków przeciwbólowych, których mechanizm działania wiąże się z wpływem na określone struktury ośrodkowego układu nerwowego.

• Zapewniają wykonywanie zabiegów przy zachowaniu pełnej świadomości chorego, co pozwala na utrzymanie z nim stałego kontaktu

Pożądane cechy środka znieczulającego

• Dobra rozpuszczalność w wodzie i płynach ustrojowych

• Stabilność struktury mimo procesów wyjaławiania

• Działanie neutralne

• Szybkie, odwracalne i wystarczająco długie działanie

• Brak niepożądanego działania ogólnego

• Środek i jego metabolity nie powinny alergizować

• Działanie powinno być ograniczone jedynie do włókien bólowych

Mechanizm działania środków miejscowo znieczulających

• Stabilizacja błon komórkowych

• Zahamowanie procesu depolaryzacji i generacji potencjału czynnościowego

• Uniemożliwienie przewodzenia stanu czynnego we włóknach nerwowych

• Zahamowanie przenikania do wnętrza komórki jonów sodowych, głównego procesu warunkującego depolaryzację

• Hamowanie uwalniania jonów wapniowych z miejsc magazynowania w komórce

Kolejność porażenia włókien nerwowych

• Włókna współczulne

• Włókna przewodzące uczucie zimna

• Włókna przewodzące uczucie bólu

• Włókna przewodzące dotyk

• Włókna przewodzące czucie głębokie

• Wrażliwość poszczególnych typów komórek i włókien nerwowych jest różna

• Najbardziej wrażliwe są włókna najcieńsze

• W mieszanych włóknach czuciowych porażeniu ulegają w kolejności:

włókna przewodzące ból

włókna przewodzące temperaturę

włókna przewodzące dotyk

• Wynika to z grubości włókien

• Po podaniu podpajęczynówkowym w rdzeniu nerwowym blok przewodnictwa rozwija się w następującej kolejności:

nerwy autonomiczne

nerwy czuciowe

motoneurony

neurony związane z czuciem głębokim

W blokach nerwowych oprócz typowych działań farmakologicznych występuje dodatkowo

• Rozszerzenie naczyń krwionośnych

• Zwiększenie krwawienia w polu operacyjnym

• Obkurczenie jelit

• Zwiększenie objętości łożyska naczyniowego prowadzi z reguły do obniżenia RR tętniczego, chroni się chorego przed tym odpowiednim ułożeniem lub przetoczeniem płynów względnie dodaniem środków obkurczających naczynia

Cele dodawania środków obkurczających naczynia

• Czas i siła środków miejscowo znieczulających zależy od szybkości działania, stężenia roztworu (im bardziej stężone roztwory tym bardziej toksyczne)

• Opóźnienie wchłaniania

• Zwiększenie stężenia środka w miejscu podania

• Zmniejszenie toksyczności

• Zmniejszenie krwawienia podczas zabiegu

Najczęściej stosowanym środkiem jest epinefryna, korbadryna lub norepinefryna

• Epinefryna stosowana jest w roztworze w stężeniu 1: 1000 od 1 kropli do 2 kropli na 10 ml roztworu

Przeciwwskazania do stosowania leków obkurczających naczynia

• Choroby serca

• Cukrzyca

• Nadciśnienie tętnicze

• Nadczynność tarczycy

• Padaczka

• Dzieci i chorzy w podeszłym wieku

• Tkanka zmieniona zapalnie ma niższe pH (5,0-5,5) stąd słabo reaguje na znieczulenie prowadzone za pomocą środków będącymi słabymi zasadami

Działanie toksyczne środków do znieczuleń miejscowych

• Jest proporcjonalne do ilości wprowadzonego środka do ustroju

• Wynik zbyt dużej dawki

• Kumulacji leku

• Zaburzenia wydalania

• Uczulenia

• Toksyczność wzrasta w postępie geometrycznym

• Czas

• Siła działania

• Toksyczność

ZALEŻĄ OD SZYBKOŚCI WCHŁANIANIA Z MIEJSCA PODANIA

• Niepokój, nadmierna senność

• Zawroty głowy, drżenie mięśniowe

• Wzmożone napięcie mięśniowe

• Wymioty

• Zaburzenia oddychania i krążenie, włącznie do zatrzymania krążenia i oddychania