Zasada prawdy materialnej
Wyrok SN z 8 października 1998 r., III KKN 282/97, Prok.i Pr. 1999/2/5
Zarzut obrazy art. 2 § 1 pkt 1 k.p.k. nie może być podstawą kasacji, jako że formułuje on jedynie ogólną zasadę postępowania, nie nakazuje zaś (ani nie zakazuje) sądowi konkretnego sposobu procedowania.
Postanowienie SN z 21 grudnia 200Ir., III KKN 443/98, LEX nr 52010
Nie może stanowić przedmiotu skargi kasacyjnej zarzut obrazy art. 2 § 1 pkt 2 k.p.k. z 1969 r., tzn. przepisu zawierającego jedynie deklarację ustawodawcy, swoiste zobowiązanie co do ukształtowania procesu karnego w taki sposób, aby realizował zasadę prawdy materialnej stanowiącej cel każdego postępowania karnego. Ustosunkowanie się do tak ogólnie sformułowanego zarzutu i to w sytuacji, gdy nie wskazano żadnych przepisów szczególnych, w których naruszeniu przez sąd wyrażać się ma rzekoma obraza zasady prawa materialnego, nie jest możliwe nie tylko w postępowaniu kasacyjnym, ale nawet w zwykłym postępowaniu odwoławczym.
Wyrok SN z 1 lipca 1969 r., V KRN 725/68, OSP 1970/2/41
Ekonomia procesowa nie może przesłonić celu procesu karnego, którym jest dotarcie do prawdy obiektywnej, i jak długo może on być osiągnięty, inne względy nie mogą stać temu na przeszkodzie.
Zasada domniemania niewinności i in dubio pro reo
Postanowienie SA w Krakowie z 28 maja 1998 r., II AKz 120/98, KZS 1998/4-5/59
Zakaz rozstrzygania wątpliwości na niekorzyść oskarżonego odnosi się również do rozstrzygnięcia wątpliwości co do daty doręczenia korespondencji.
Wyrok SN z 2 października 1997 r., V KKN 315/96, Prok.i Pr. 1998/5/6
Gdyby każdą zmianę wyjaśnień oskarżonego, choćby była ona zupełnie nie przekonywająca w świetle innych dowodów, traktować jako stwarzającą "nie dające się usunąć wątpliwości", to doprowadziłoby to do zaprzepaszczenia zasady swobodnej oceny dowodów na rzecz takiej oceny ("legalnej"), która niejako a priori zakładałaby konieczność oparcia ustaleń na niewiarygodnych nawet wyjaśnieniach oskarżonego, co byłoby oczywistym absurdem.
Wyrok SN z 9 sierpnia 2002 r., V KKN 462/00, LEX nr 55201
W procesie poszlakowym łańcuch wiążących się ze sobą poszlak można uznać za zamknięty tylko wówczas, gdy każda 2 poszlak będąca ogniwem tego łańcucha ustalona została w sposób nie budzący wątpliwości i uniemożliwiający jakiekolwiek inne rozważania. Takie prawidłowe ustalenia faktyczne poczynione przez sąd pierwszej instancji uzależnione są od rozważenia przezeń wszystkich okoliczności mogących mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia o winie oskarżonego. W przeciwnym wypadku bowiem w procesie o charakterze poszlakowym pominięcie bądź nierozważenie przez sąd okoliczności mogących podawać w wątpliwość chociażby tylko jedną z poszlak, stanowiącą ogniwo łańcucha, nie tylko uniemożliwia podjęcie prawidłowego rozstrzygnięcia o winie oskarżonego, ale również przeprowadzenie należytej kontroli apelacyjnej, a także i kontroli kasacyjnej.
O dowodzie z poszlak jako pełnowartościowym dowodzie winy oskarżonego można mówić dopiero wówczas, gdy zespó: (łańcuch) poszlak rozumianych jako udowodnione fakty uboczne prowadzi pośrednio do stwierdzenia jednej tylko wersji zdarzenie (fakt główny), z której wynika, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu. W konsekwencji brak jest więc podstaw dc przyjęcia, że dowód z poszlak pozwala na uznanie winy oskarżonego, jeżeli zgromadzone poszlaki nie pozwalają na wykluczenie ■ stosując określoną w art. 5 § 2 k.p.k. zasadę, iż nie dające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego - możliwość jakichkolwiek innych wersji tego zdarzenia.
Zasada swobodnej oceny dowodów
Wyrok SN z 19 stycznia 2000 r., V KKN 84/98, LEX nr 50945
O wiarygodności zeznań świadka decyduje ocena dokonana w kontekście całokształtu materiału dowodowego, i uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego (art. 4 i 357 d. k.p.k.), a sądy mają obowiązek wykazania v\ uzasadnieniu swego rozumowania w tym zakresie i powodów takiej a nie innej oceny dowodów (art. 372 § 1 d. k.p.k.).
Wyrok SN z 3 września 1998 r., V KKN 104/98, Prok.i Pr. 1999/2/6
Zgodnie z tą zasadą (art. 4 § 1) przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje poc ochroną tego przepisu, gdy:
jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy,
stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego.
jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku.
W sprawie poszlakowej ta zasada ma podwójne zastosowanie. Po pierwsze, dotyczy ona oceny przeprowadzonych dowodów (środków dowodowych) i ustalenia na ich podstawie faktów stanowiących poszlaki. Nadto dotyczy również dalszego etapu - to jes stwierdzenia, czy ustalone już fakty (poszlaki) dają podstawę do poczynienia dalszych ustaleń co do faktu głównego, tj. popełnieni; przez oskarżonego zarzucanego mu czynu przestępnego.