Dualność świata Eskimosów

Na podstawie „Szkic o sezonowych...” M. Mauss

Świat i całe życie Eskimosów podzielone są niejako na dwie części - w zależności od tego czy jest właśnie lato czy zima:

Lato	Zima
Namiot dla jednej rodziny	Dom dla wielu rodzin + kashim (miejsce spotkań całej zbiorowości w stanowisku)
Rozproszenie - wzdłuż wybrzeży oraz w głąb lądu	Zagęszczenie
Migracje, podróże	Nieruchliwość okresu zimowego

Przyczyny:

• symbioza zmusza Eskimosów by, żyli tak jak ich zwierzyna zwierzęta skupiają się lub rozpraszają w zależności od pór roku, ludzie - polując na nie, muszą robić to samo

• lato daje teren otwarty do polowań

• zima ogranicza teren do minimum

Skutki:

1. Wpływ na życie religijne - które podlega temu samemu rytmowi

LATO:

• 
  ograniczenie się do obrzędów narodzin i śmierci

• przestrzeganie kilku zakazów swoisty bark religii w lecie

• ograniczenie się do życia rodzinnego

ZIMA:

• przekazywanie mitów i opowieści następnym pokoleniom

• najmniejsze zdarzenie odbywa się z udziałem czarowników i anagekoków

• ciągłe seanse zaklęć szamańskich (aby zapewnić dobre polowania, by zapobiec głodom)

!!! zima to jedno wielkie święto, zimowe życie religijne jest wybitnie zbiorowe !!!

Święto zmarłych (zima):

1. modlitwa, by dusze zmarłych weszły w ciała ich żyjących imienników (u Eskimosów imię zmarłego nadaje się pierwszemu urodzonemu dziecku)

2. wymiana podarunków

odtworzenie grupy złożonej ze wszystkich pokoleń, które występowały po sobie od najdawniejszych czasów

2. Wpływ na mentalność grupy, idee, przedstawienia zbiorowe

• podział na dzieci urodzone zimą i latem - każdy nosi odpowiednie amulety, pierwszy posiłek różni się w zależności od pory, w której się dziecko urodziło

• zakazy obrzędowe

• np. zakaz kontaktu skór rena (zwierzę letnie) ze skórami morsa (zwierzę zimowe)

• podczas polowania na zwierzę zimowe można używać tylko „zimowych” narzędzi, nie można nosić letnich ubrań

• mięso łososia nie może się połączyć z mięsem żadnego zwierzęcia morskiego (nawet w żołądku) - jeśli ten zakaz się złami - nastanie głód

• upolowanie pierwszego morsa zwiastuje rozpoczęcie zimy - a więc zakończenie pracy nad skórami karibu (letnimi)

3. Wpływ na życie prawne

Prawo zimowe + prawo letnie

Rodzina:

Letnia:

• prawo patriarchalne

• podstawowym składnikiem jest para małżeńska (związek dosyć kruchy)

• mało członków z racji zamieszkiwania jednego namiotu

Zimowa:

• rodzina jest bardziej obszerna z racji zamieszkiwania jednego domu igloo

• wódz wybrany ze względu na cechy osobiste

• brak patriarchatu

• rodzina ma jedno stanowisko; nie istnieje w niej „krwawa zemsta” a więc łagodne sankcje moralne za przestępstwa

• zimowa wymiana kobiet (wszystkie kobiety wymieniane między wszystkimi mężczyznami - dotyczy osób, które osiągnęły dojrzałość płciową)

4. Wpływ na ustrój majątkowy

Lato:

• rozproszone rodziny, polowania indywidualnie

• mięso upolowane należy do rodziny a nie kłusownika

• tylko niektóre przedmioty należą raczej do jednej osoby (np. lampa do kobiety, narzędzia kłusownicze do mężczyzny)

Zima:

• totalny kolektywizm

• zbiorowe posiadanie i odpowiedzialność za cały dom (w którym mieszka kilka rodzin), jeśli się coś zepsuje - wszyscy biorą udział w naprawie

• zwierzę dzieli się równomiernie miedzy wszystkich mieszkańców

• wszystkie przedmioty należą do wszystkich (choć znów, np. kobieta posiada raczej lampę, itd.)

WNIOSKI:

Zima jest okresem, gdy społeczeństwo jest silnie skupione, jest więcej działań zbiorowych, ludzie przebywają ciągle w grupie, następuje wymiana idei i jest więcej aktywności, uczucia wzmacniają się i ożywiają...

Latem więzi społeczne rozluźniają się, coraz rzadsze relacje, życie psychiczne ulega spowolnieniu...

Autor uważa, że taka dualność życia nie jest wyjątkowa tylko dla Eskimosów (również w innych kulturach tak się dzieje) ale z racji warunków środowiskowych, najbardziej u Eskimosów jest widoczna)

---