ceteris paribus - oznacza założenie o założenie o niezmienności pozostałych czynników, warunków, elementów, okoliczności itp., które wpływają na badane zjawisko ekonomiczne. Jest to zatem świadome uproszczenie rozumowania, które pozwala na badanie zależności między dwiema zmiennymi. Nie należy przy tym zapominać, że pozostałe, chwilowo pominięte zmienne też mają wpływ na przedmiot badań.
Czynniki produkcji : praca, ziemia, kapitał
Dobra prywatne - dobra kupowane na rynku i wykorzystywane przez ludzi.
Dobra publiczne - dobra użytkowane nieodpłatnie przez ludzi, z których użytkowania nie można nikogo wykluczyć
Dobra substytucyjne - dobra zastępujące się w zaspokajaniu określonej potrzeby
Dobra wolne - dobra, nie będące wynikiem produkcji, a więc występujące w przyrodzie w postaci nadającej do zaspokojenia określonej potrzeby ludzkiej.
Dobro normalne - dobro charakteryzujące się dodatnim współczynnikiem dochodowej elastyczności popytu.
Dobro podrzędne - dobro charakteryzujące się ujemnym współczynnikiem dochodowej elastyczności popytu.
Dobro podstawowe - dobro charakteryzujące się współczynnikiem dochodowej elastyczności popytu mniejszym od jedności.
Dobra rzadkie - dobra występujące w ograniczonej ilości.
Ekonomia - nauka o procesach gospodarczych, o tym jak dokonywać wyborów w ramach ograniczonych zasobów.
Funkcja poznawcza - ekonomia dostarcza wiedzy o kategoriach, zjawiskach i procesach gospodarczych, o rządzących nimi prawidłowościach oraz o ich przyczynach i skutkach. Pozwala to m.in. odpowiedzieć na kluczowe dla gospodarki pytania: co, jak i dla kogo produkować.
Gospodarka( system gospodarczy) - całokształt warunków oraz reguł i mechanizmów gospodarowania
Gospodarka centralnie planowana - gospodarka, opierająca się na założeniach planów kilkuletnich, określających najważniejsze cele rozwoju państwa. To władze ustalają, co, jak i dla kogo ma być produkowane. Ustalane są także ceny poszczególnych produktów.
Gospodarka nakazowa - gospodarka, w której procesy gospodarcze regulowane są głownie za pomocą różnego typu nakazów, zakazów i dyrektyw wydawanych przez biurokrację państwową.
Gospodarka naturalna - gospodarka nastawiona na zaspokajanie potrzeb wytwórców.
Gospodarka rynkowa - gospodarka, w której zasadniczym regulatorem procesów gospodarczych jest mechanizm rynkowy.
Gospodarka towarowa - gospodarka, której produkty przeznaczone są na sprzedaż.
Gospodarstwo domowe - najmniejsza komórka społeczna - najczęściej rodzina - która wspólnie gromadzi dochody i wspólnie je wydaje, aby zaspokoić swoje potrzeby konsumpcyjne.
Kapitał - obejmuje potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej budynki, maszyny, urządzenia, środku transportu, narzędzia, surowce i zapasy produktów - kapitał fizyczny - oraz różnego typu środki finansowe - kapitał finansowy.
Kapitał ludzki - poziom wiedzy, zdolności i umiejętności zakumulowanych przez pracownika w wyniku uzyskanego wykształcenia i nabytego doświadczenia.
Koszt alternatywny - równowartość dochodów, które dany czynnik produkcji mógłby przynieść, gdyby wykorzystano go w innym, możliwie najlepszym zastosowaniu
Krzywa transformacji( granica możliwości produkcyjnych) - przedstawia zbiór ekonomicznie efektywnych kombinacji dóbr, jakie można wytworzyć w gospodarce
Makroekonomia - dział ekonomii, który zajmuje się analizą gospodarki, jako całości
Mikroekonomia - dział ekonomii, który zajmuje się badaniem poszczególnych elementów tworzących gospodarkę.
Model ekonomiczny - uproszczony obraz rzeczywistości gospodarczej.
nauki ekonomiczne : statystyka, logika, matematyka, prakseologia
Państwo - złożona, zróżnicowana wewnętrznie, wieloszczeblowa struktura administracyjna społeczeństwa zamieszkującego określone terytorium, dysponująca władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
Podaż - ilość dobra zaoferowana przez producentów do sprzedaży po danej cenie w określonym czasie.
Podmiot własności - osoba, którą uznajemy za właściciela.
Podmioty gospodarcze - uczestnicy procesów gospodarowania: przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe i państwo.
Popyt - ilość dobra, jaka nabywcy są w stanie nabyć po określonej cenie i w określonym czasie.
Potrzeby - biologiczne, czyli takie, które trzeba zaspokoić, aby człowiek mógł żyć, poprzez takie, które można zaspokoić za pomocą dóbr materialnych, po potrzeby wyższego rzędu - zdobywanie wiedzy, ochrona zdrowa, rekreacja, dążenie do samorealizacji. Mają charakter społeczny, gdyż p. poszczególnych ludzi (p. indywidualne) i zbiorowości ludzkich (p. zbiorowe) kształtują się pod wpływem warunków współżycia ludzi w społeczeństwie
Praca - zespół świadomych i celowych czynności człowieka, dzięki którym oddziałuje on na otaczającą go przyrodę, przekształca ją. Pracując człowiek nie tylko zmienia swoje otoczenie, ale także siebie - wzmacnia swój intelekt, gromadzi doświadczenia, modyfikuje swój sposób widzenia świata, doznania i odczucia, poszerza skalę swoich potrzeb.
Prawa ekonomiczne - ogólne prawidłowości rządzące procesami gospodarowania
Prawa wielkich liczb - prawa ekonomiczne dotyczą nie tyle działań jednostkowych, ale raczej wypadkowej tych działań.
Prawidłowości typu statystycznego - działania praw ekonomicznych ujawniają się dopiero przy masowym powtarzaniu się danego rodzaju zdarzeń lub działań.
Prawo malejących przychodów - zwiększanie nakładów czynnika zmiennego zaczyna od pewnego momentu dawać coraz mniejsze przyrosty produkcji, gdyż produkcyjność kolejnych jednostek czynnika zmiennego zmniejsza się.
Prawo popytu - przy założeniu ceteris paribus wzrost ceny prowadzi do spadku popytu, zaś spadek ceny prowadzi do wzrostu popytu.
Prawo podaży - przy założeniu ceteris paribus wzrost ceny prowadzi do wzrostu podaży, zaś spadek ceny prowadzi do spadku podaży.
Procesy gospodarcze/gospodarowania - są to stale powtarzające się cykle działań ludzkich polegających na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich oraz osiągnięciu wyznaczonych celów (np. zdobycie nowych rynków, zwiększenie produkcji)
Produkcja - działalność polegająca na wytwarzaniu produktów
Produkcja faktyczna - produkcja rzeczywiście wytwarzana w gospodarce
Produkcja potencjalna - produkcja, którą można wytworzyć w gospodarce, przy pełnym, racjonalnym wykorzystaniu wszystkich czynników produkcji.
Produkty - dobra i usługi będące rezultatem procesu produkującego.
Przedmiot własności - rzecz, którą uznajemy za obiekt własności.
Przedsiębiorstwo - podmiot gospodarczy, który prowadzi działalność produkcyjną, handlową lub usługową w celach zarobkowych i na własny rachunek.
Rachunek ekonomiczny - porównanie efektów działalności gospodarczej z ponoszonymi w związku z tą działalnością nakładami, w celu wybrania możliwie najlepszych, czyli najbardziej efektywnych ekonomicznie wariantów.
Sądy normatywne - badacz wyraża swe przekonania i formułuje pewne zalecenia oparte na subiektywnym wartościowaniu zjawisk.
Sądy pozytywne - badacz, odwołując się do faktów, stara się w sposób bezstronny, przy użyciu naukowych metod, wyjaśniać prawidłowości dotyczące rzeczywistości społeczno-gospodarczej.
Stosunki własnościowe - stosunki powstające między ludźmi w związku z korzystaniem z dóbr oraz decydowaniem o nic.
Strumienie - wyrażają wartości pewnych wielkości ekonomicznych w jakimś okresie.
System gospodarczy: zdecentralizowany - uprawnienia do podejmowania decyzji gospodarczych należą wyłącznie do poszczególnych konsumentów; scentralizowany - uprawnienia do podejmowania decyzji gospodarczych należą wyłącznie do centralnej biurokracji państwowej.
Środki zaspokojenia ludzkich potrzeb : materialne - naturalne zasoby przyrody oraz rzeczy będące wynikiem działalności człowieka. Niematerialne - przekazywanie wiedzy i informacji, dostarczanie rozrywek oraz porady lekarskie i prawne - usługi niematerialne.
Towar - produkt przeznaczony na sprzedaż.
Własność indywidualna - występuje wtedy, gdy skupiony w danym przedsiębiorstwie zasób kapitału jest własnością pojedynczej osoby. Odmianą tej własności jest własność rodzinna.
Własność narodowa - występuje wtedy, gdy dane przedsiębiorstwo należy do obywateli różnych krajów.
Własność spółdzielcza - rodzaj własności, nie dający się jednoznacznie zakwalifikować do własności prywatnej i własności publicznej.
Własność zbiorowa - występuje wtedy, gdy skupiony w danym przedsiębiorstwie zasób kapitału jest własnością określonej zbiorowości.
Własność - zbiór efektywnie wykorzystywanych uprawnień, jakimi dysponuje właściciel w odniesieniu do obiektu własności.
Własność prywatna - zbiór uprawnień, do określonych obiektów, w którym prawa własności poszczególnych jednostek są - mimo pewnych ograniczeń w praktyce - ekskluzywne (wyłączne) , i dobrowolnie transferowalne (przekazywalne).
Własność publiczna - zbiór, w którym prawa własności jednostek nie są ekskluzywne i dobrowolnie transferowane.
własność w sensie prawnym - pewien stosunek między osobą, a rzeczą, który polega na wyłączności posiadania, użytkowania i rozporządzania tą rzeczą.
Własność w sensie ekonomicznym - stosunek między ludźmi, który powstaje w związku z faktycznym i niekoniecznie odzwierciedlonym w przepisach prawa korzystaniem przez ludzi z rezultatów działalności gospodarczej oraz dysponowaniem czynnikami produkcji
Zasada racjonalnego gospodarowania - dokonywanie wyboru najbardziej korzystnych rozwiązań w procesie gospodarowania.
Zasoby - wyrażają wartości pewnych wielkości ekonomicznych w danym momencie.
Zmienne egzogeniczne - są determinowane przez czynniki zewnętrzne w stosunku do modelu, a więc reprezentują kategorie, których wartości możemy traktować jako dane.
Zmienne endogeniczne - zmienne, których wartości możemy określić na podstawie zależności między elementami modelu.